عرابه ( دشت - )

دشتی است از دشتهای بزرگ داخلی و تقریبا بسته است و در ارتفاعات نابلس قرار دارد . در استان جنین و در شمال روستای عرابه امتداد یافته و طول آن حدود 10 کیلومتر و متوسط عرض آن سه کیلومتر و مساحت منطقه آن 32 کیلومتر مربع می باشد . ارتفاع زمین از سطح دریا بین 230 تا 245 متر است . دشت از شمال شرقی به جنوب غربی دارای شیبی تدریجی است . از تمام جهات تپه هایی که بین 350 تا 425 متر ارتفاع دارند آن را احاطه کرده است . تپه های شنی دارای ارتفاع بیشتری از تپه های جنوبی هستند . کوه مصلی در طرف شمال شرقی دشت بالاترین مکان در تپه های شمالی به حساب می آید که در بین دامنه های آن روستای الکفیرات قرار گرفته .

این دشت در قسمتهای شمال شرقی گسترده می شود و بیشترین گستردگی آن در حدود چهار کیلومتر در قسمت کشیده شده بین کوه المشتی در جنوب و روستای کفرقود در شمال می رسد و تپه های برقین بر این قسمت وسیع از دشت مشرف است . دشت در قسمتهای جنوب غربی تنگ می شود به طوری که گستردگی آن از یک کیلومتر در باب البویب ( باب مریحا ) مقابل دامنه تپه های یعبد بیشتر تجاوز نمی کند .

به وجود آمدن دشت مانند بعضی از دشتهای داخل ارتفاعات کوهستانی نتیجه حرکت تکوینی است که منجر به پایین رفتن آن بر طول شکست خوردگی شده که در موازات اطراف شمالی آن امتداد یافته است . تعدادی چشمه در امتداد این قسمت خالی شمالی پدیدار شده است از جمله چشمه های الکفیرات ، المحفر و حسن و برقین ( نک : چشمه های آب ) . در زاویه شمال شرقی و قسمت شرقی دشت تعداد چاهها زیادند اما سطح آب آنها در عمق زیادی قرار گرفته است . در جهات دیگر دشت علی رغم پیگیری تحقیق و حفاری چاهها با عمقهای مختلف ، به آبهای درونی دسترسی پیدا نشده است . متوسط سالانه بارش باران در این دشت حدود 700 میلیمتر است . این مقدار برای پرداختن به کشاورزی آبی مناسب و کافی است علاوه بر اینکه این بارانها منبع مهمی برای تغذیه خزانه های آبی درون دشت است .

خاک دشت با رنگ گندمی شکل و حاصلخیز بودن آن قابل تشخیص است زیرا این خاک از نظر مواد معدنی بسیار غنی است . این خاک از نوع چسبنده است که به دوره چهارم جدید برمی گردد و بیشتر آنها را آبهای جاری و بارانها از ارتفاعات دربرگرفته و به دره هایی مانند دره نص و دره حفیره منتهی کرده است . دره نص از تپه های قباطیة در قسمت جنوبی شرقی دشت شروع می شود و در وسط دشت جریان می یابد به طوری که در منطقه الجزیره ، با دره حفیره برخورد دارد . سپس از طرف جنوب غربی خارج می شود تا مسیر خود در منطقه کوهستانی تحت نام وادی سالم ادامه دهد ، که منبع اصلی رودخانه خضیره ( ابونار ) می باشد . بنابراین می توان گفت که دشت عرابه حوض بسته ای نیست و آبهای آن از دره نص به سوی دریای مدیترانه حرکت می کند .

گندم محصول زمستانی مهمی است و در تابستان

سبزیجات و توتون و کنجد کاشت می شود . حدود 95% از مساحت مزروعه متکی بر باران است .

اما کشاورزی آبی از آبهای چشمه ها و چاهها در قسمتهای شرقی و شمال شرقی تمرکز یافته تغذیه می کند به طوری که سبزیجات و مرکبات بیشتر کشت می شود . تولید کشاورزی از دشت از نیاز کشاورزان بیشتر است و بیش از 80% به تولیدات مناطق مجاور مخصوصا به شهرهای نابلس و جنین صادر می گردد . تولیدات کشاورزی سنگ بنای اقتصاد روستاهای پنجگانه اطراف دشت را تشکیل می دهد که عبارتند از عرابه ، یعبد ، کفیرات ، برقین و قباطیة .

اگرچه کشاورزی فعالیت اصلی ساکنان منطقه کشاورزی است اما آنها دارای زمین نیستند بلکه زمین را از صاحبان زمین اجاره می کنند که بیشتر آنها در شهرها ساکن هستند . انبوه جمعیت در طول ماههای تابستان در دشت عرابه افزایش می یابد زیرا تابستان فصل کار است . در این فصل عده زیادی از ساکنان روستاها منازلشان را برای سکونت در خانه های موقتی در مزارع ترک می نمایند .

مآخذ :

1. نقشه فلسطین : مقیاس 000,251 .
2. نقشه فلسطین : مقیاس 000,501 .
3. نقشه ژئولوژیکی عمان : مقیاس 000,2501 .