مجدل

مجدل کلمه ای آرامی به معنی برج و قلعه و جایگاه مرتفع مشرف برای حفاظت و مراقبت است . در فلسطین اماکن زیادی مجدل نامیده می شوند که عبارتند از :

1 - مجدل ( روستا - شهرستان طبریة ) :

روستایی عربی است که در شمال - غربی شهر طبریه واقع است و با جاده آسفالته ای به طول کیلومتر به آن مربوط می شود . سرزمینی قدیمی است که در کتاب مقدس

تحت عنوان مجدل آمده و مریم مجدلیه که به روایت انجیل ها ، هنگام صلیب کشیدن و دفن حضرت مسیح در کنار وی بوده ، به این روستا منسوب است . در دوره رومی مجدل به " تاریشیا " Taricheaeمعروف بود . یک شهر باشکوه با قلعه های مستحکم به شمار می رفت و به نساجی و رنگرزی و صیدماهی از دریاچه طبریه شهرت داشت این ماهی ها در این شهر نمک سود شده و به روم و اسپانیا صادر می شد .

مجدل در ساحل غربی دریاچه طبریه و در عمق 200 متری سطح دریا ساخته شد و کوههایی آن را از غرب و جنوب غربی احاطه کرده اند ، رود الحمام در فاصله کمتر از یک کیلومتری شمال این روستا به دریاچه طبریه می ریزد .

شکل عمومی روستا شبیه مستطیل است و از نوع روستاهای پرجمعیت و شلوغ می باشد . در سال 1931 حدود 62 خانه در آن قرار داشت که از سنگ و سیمان و گل و یا ملات سیمان و سقف بعضی از آنها با چوب و نی و گل ، ساخته شده بودند . مساحت روستا در سال 1945 به شش جریب رسید . به همین دلیل کوچکترین روستای شهرستان طبریه از لحاظ مساحت به شمار می رفت . مساحت زمینهای آن 103 جریب بود که صهیونیستها در آنها سهمی نداشتند .

در سال 1922 اعراب مجدل 210 نفر بودند که در سال 1931 به 284 نفر و به سال 1945 به 360 نفر افزایش یافت .

در این روستا هیچ گونه خدماتی وجود نداشت ، و اقتصاد آن به کشاورزی وابسته بود . مهمترین محصولات کشاورزی آن سبزیجات و غلات بود . در سال 1945 حدود 24 جریب از اراضی به کشت پرتغال اختصاص داشت . صهیونیستها ساکنان عرب این روستا را بیرون رانده و در سال 1948 آن را ویران ساختند .

2 - مجدل ( روستا - شهرستان طولکرم ) :

روستایی عربی است که خرابه مجدل نیز نامیده می شد . در شمال بخش شمال - غربی طولکرم و شمال روستای قاقون واقع است . خط آهن قنطره - لد - حیفا در مسافت تقریبا یک کیلومتری غرب آن جریان دارد . این روستا همچنین در محل تلاقی راههای فرعی که آن را به

مناطق مجاور مرتبط می کند ، قرار دارد . این روستا در کنار چاه مجدل که تعداد زیادی از صحرانشینان منطقه را به دور خود جذب کرده و آنها را وادار به اقامت در آنجا نموده ، ایجاد شد ضریح شیخ عبدالله در کنار این چاه قرار دارد که اهالی منطقه برای زیارت به آن جا می روند .

زمین روستا حدود 30 متر از سطح دریا ارتفاع دارد . بخش از دشت ساحلی فلسطین است . کشاورزی در اطراف مجدل ، با استفاده از آب باران انجام می گرفت . به دلیل حاصلخیزی خاک و آب و هوای مناسب ، کشت غلات و درختان میوه به خوبی انجام می گرفت .

رودخانه مالح یکی از شعب رود خضیرة از سمت شرقی مجدل می گذرد و جریان آن با شیب زمین به طرف شمال غربی سرازیر است . اطراف این روستا را آثار قدیمی زیادی احاطه کرده که بیانگر آبادانی این منطقه در زمان گذشته می باشد .

خانه های روستا از خشت خام ساخته شده ، که دارای مساحت کم و به هم فشرده بوده و فقط کوچه های تنگ و باریک بین آنها فاصله انداخته است . تعداد افرادی که به حرفه کشاورزی اشتغال داشتند بسیار اندک بودند . ولی اینها پس از تسلط صهیونیستها به این روستا در سال 1948 از روستای خود رانده شدند و صهیونیستها مستعمرة " سده تیسحاق " را در اطراف آن بنا کردند .

3 - مجدل ( مجدل عسقلان ) ( شهر - شهرستان غزه ) :

یکی از شهرهای عربی استان غزه بوده و در فاصله 25 کیلومتری شمال ، شمال شرقی غزه قرار دارد . به خاطر اینکه قسمتی از آثار شهر عسقلان به آن متصل شده و برای تشخیص آن از دیگر روستاهای عربی که نام مجدل را دارند ، مجدل عسقلان نامیده شده است .

مجدل از موقعیت جغرافیایی مهمی برخوردار است . که در پهنه پایانی دشت ساحلی فلسطین جایی که توده های ریگ ساحلی دریای مدیترانه با زمینهای کشاورزی دشت برخوردارند تأسیس گردید . طبیعی است که این موقعیت جلگه ای راههای ارتباطی و کاروانهای تجاری و جنگجویان را به خود جذب نماید . مجدل در زمانهای قدیم از مهمترین ایستگاههای واقع در طول دشت ساحلی فلسطین به شمار می رفت و کاروانهای تجاری و قافله های نظامی ( لشکریان ) برای استراحت و تهیه آذوقه و توشه از

این منطقه عبور می کردند .

در دوره جدید یکی از ایستگاههای مهم خط آهن قنطره - حیفا ( که در فاصله 5/2 کیلومتری شرق آن قرار دارد ) می باشد . مجدل نقطه ارتباطی راههای مختلف به شمار می رود . ( راههای زیادی در آن به هم می رسند ) و در جاده اصلی دشت ساحلی فلسطین که از رفح در جنوب تا رأس ناقوره در شمال امتداد یافته قرار دارد .

از این جاده طولی دو راه عریض اصلی منشعب می شود که به طرف شرق فلسطین امتداد دارند ، که یکی از آنها مستقیما از مجدل شروع شده و از میدان کوکبا و فالوجه و بیت جبرین تا الخلیل و دومی از شمال به شرق به جولس و سوافیر جریان داشته سپس در مسیرش به طرف بیت المقدس در جهت مشرق منحرف می گردد . دروسط مسافت بین مجدل و غزه راههای اصلی دیگری از جاده ساحلی منشعب می شوند که به طرف جنوب - شرقی تا بیرالسبع و از آنجا تا ایلات در خلیج عقبه جریان دارد . به همین دلیل مجدل پیوند محکمی با بخشهای شمالی و شرقی و جنوبی فلسطین دارد .

علاوه بر عبور خط آهن قنطرة - - حیفا از مجدل ، خط آهن بیرالسبع - - قریات غات - - أسدود نیز قبل از رسیدن به اسدود از نزدیکی آن می گذرد . همچنین بندر عسقلان که مهمترین بندر ساحل جنوبی فلسطین به شمار می رود . خدمات خود را به مناطق جنوبی آن ارائه می کند . خطوط لوله نفت که از ایلات و بیرالسبع می آیند به این بندر مرتبط و متصل هستند و نفت خام و تصفیه شده از آنجا به خارج منتقل می گردد .

مآخذ :

1. دباغ ، مصطفی مراد : بلادنا فلسطین ، جلد 1 ، ق 2 ، و جلد 2 ، ق 2 ، بیروت 1966 و 1974 .
2. خالدی ، احمد سامح : اهل العلم و الحکم فی ریف فلسطین ، 1968 عمان .
3. عابدی ، محمود : الآ ثارالاسلامیة فی فلسطین و اردن ، 1973 عمان .
4. سخاوی : الضوء اللامع ، قاهره 1353 - 1355 ه
5. نقشه فلسطین : مقیاس 000,251 ، تابلوی حطین .
6. نقشه فلسطین : مقیاس 000,501 ، تابلوهای بریر ، دود ، ضیره و طبریه - فیق .
9. Merstermann Barnabas Guide to the Holy Land. ondon 1923.