دیر أبان ( روستای - )
[[ پرونده : | ج 2 ، ص 421 ]]
روستایی است عربی که در غرب شهر قدس قرار دارد و فاصله اش از آن 25 کیلومتر است همچنین در فاصله 32 کیلومتری رمله ( از جاده باب الواد ) قرار دارد و 17 کیلومتر از بیت جبرین مسافت دارد . جرش نزدیکترین روستا به آن است و در دوره رومیها بنام ( أبینیزبر Abenezer ) مشهور شد که تابع بیت جبرین بود . جاده باب الواد - بیت جبرین به مسافت 5 کیلومتری از اراضی روستا می گذرد و این تنها راهی است که روستا را به شهرها و روستاهای دیگر متصل می کند .
این روستا حدود 265 از سطح دریا ارتفاع دارد و در دامنه کوههای غربی قدس قرار گرفته است . این روستا جهت استفاده بیشتر از اراضی جلگه در منطقه کوهستانی ایجاد گردیده است در دهه 30 ساکنین آن برای تهیه آب از چاهها استفاده می کردند .
اما در دهه چهل آب از طریق چشمه مرجلین ( که در فاصله 5 کیلومتری شرق روستا قرار دارد ) به وسیله لوله ای به قطر 5/12 میلیمتر که آب در آن بدون پمپاژ جریان می یافت تامین شد و در تانکری در وسط روستا جمع گردید .
مساحت اراضی روستا به 748,22 جریب رسید که بخش وسیعی از آن به کشت درختان زیتون و کشت انگور در اراضی کوهستانی اختصاص یافت اما اراضی جلگه ای به کشت حبوبات و پنبه اختصاص داده شد اراضی روستاهای سفله ، جرش ، دیوالهوی ، بیت نتیف ، مرعه ، دیررافات ، اراضی روستا را احاطه کرده است .
اما خود روستا مساحتی بالغ بر 52 جریب اشغال کرده بود که ساختمانهای آن به صورت شعاعی بوده و در وسط روستا 5 خیابان با یکدیگر تلاقی می کردند که مهمترین آنها خیابانی بود که در انتهای جاده ای قرار داشت که رابط میان روستا و جاده باب الواد - بیت جبرین بود .
دیوار ساختمانها از سنگ و گل بنا نهاده شده بود و سقف آنها را چوب و کاه تشکیل می داد . در این روستا تعدادی ساختمان وجود داشت که از سنگ آهک به صورت گنبدی ایجاد می گردید . بخشی از ساکنین روستا به کار کشاورزی مشغول بوده و بخشی دیگری در راه آهن و بعضی از آنها به تجارت پرداخته و تعدادی نیز کار حمل کود طبیعی به باغهای روستاها مجاور را پیشته خود ساختند .
جمعیت ساکنین روستا در سال 1922 بالغ بر 214,1 نفربود که در سال 1931 این مقدار به 534,1 نفر رسید . جمعیت روستا در سال 1945 حدود 100,2 نفر برآورد گردید صهیونیستها در سال 1948 روستا را ویران ساخته و را ساکنینش را آواره ساختند و سپسس مستعمره " محیساه " جای به آن بنا نهادند .
مآخذ :
- دباغ ، مصطفی مراد : بلادنا فلسطین ، ج 8 ، ق 2 و بیروت 1974 .
- صایغ ، انیس : بلدانیة فلسطین المحتلة ( 1948 - 1968 ) ، بیروت 1968 .
- نقشه فلسطین : مقیاس 000و501 ، تابلو قدس .