خضیره ( دره - )
این دره خط تقسیم آبهای سلسله جبال نابلس و امتداد آن به سمت منطقه جنین که حد فاصل حوزه آبخیز دره خضیره در غرب حوزه آبخیز دره فارعه ، شوباش و دره های دیگر در شرق می باشد . در ارتفاعات روستاهای تلفیت ، زبابده وجبع آبهای باران به سمت پائین پریان پیدا کرده و سیلهای اولیه دره خضیره را تشکیل می دهد . مساحت حوزه آبخیز این دره 604 کیلومتر مربع می باشد و آبهای آن به دریای مدیترانه با فاصله 4 کیلومتری جنوب شهر قیساریه می ریزد . حوزه آبخیز الزرقاء نیز در شمال و حوزه آبخیز اسکندریه در جنوب آن قرار دارند . آبهای دره الخضیره از تلاقی آبهای دره النصر و درهمسین تشکیل می گردد . طولانی ترین و مهمترین حوزه آبخیر ، حوزه النص می باشد که انشعابات اولیه آن از اراضی روستاهای زبابده ، رابا و عقابه به ارتفاع 430 متر از سطح دریا سرچشمه می گیرد . پس از به هم پیوستی نهرهای جنوب شرق و شرق روستای قباطیه مسیل النص تشکیل گردیده و ضمن عبور از اراضی روستا به سمت شمال غرب و غرب حرکت نموده و ضمن عبور از دشت عرابه با گذشتن از منطقه کوهستانی به سمت جنوب غربی حرکت می نماید . مسیل در عبور از منطقه تپه ای و کم ارتفاع دره پر پیچ و خم و عمیق از خود بر جای می گذارد که دره جیز و أبی نار نام دارد سپس وارد دشت ساحلی فلسطین شده و ضمن عبور از دو روستای باقه شرقی و باقه غربی در جهت شمال غربی دشت حرکت کرده و به دریا می ریزد .
نهر نص و نهر مسین در فاصله 5/5 کیلومتری غرب باقه غربی با هم تلاقی می کنند . نهر مسین نهر مهمی است در سمت چپ نهر نص و از اراضی روستای سیریس که در ارتفاع 600 متر از سطح دریا قرار دارد سرچشمه می گیرد . این نهر ضمن حرکت به سمت غرب و شمال غربی از اراضی تپه ای و کوهستانی کم ارتفاع عبور کرده و ضمن برجای گذاشتن دره های تنگ و عمیق از غرب اراضی روستای عتیل عبور کرده و وارد دشت ساحلی می گردد که ضمن تلاقی با نهر نص دره الخضیره را تشکیل می دهند .
نهر نص از آغاز تا پیوستن به نهر مسین 51 کیلومتر طول پیموده و از دره های جیز و أبی نار عبور می کند ، البته آب این نهر در تابستان کم شده و به صورت آبراهه باریکی جریان می یابد . در حالی که نهر مسین فصلی بوده و آبهای حاصله از بارندگیهای فصل زمستان سیل آب در آن جریان می یابد طول آن نیز 5/37 کیلومتر می باشد ، از آنجا که تلاقی دو نهر در منطقه ای با ارتفاع 30 متر از سطح دریا صورت می گیرد . بدیهی است که شیب نهر مسین تندتر از شیب نهر نص باشد . زیرا نسبت اولی 64/1 و نسبت دومی 125/1 می باشد . این دو شیب همچنان تند خواهند بود مگر اینکه با شیب نهر ( دره ) خضیره مقایسه شوند ، نهری که از پیوستن دو نهر فوق تشکیل گردیده و به طول 15 کیلومتر می باشد ، تفاوت ارتفاع آن از سرچشمه تا مصب در دریا 30 متر می باشد در نتیجه نسبت شیب آن 500/1 خواهد بود .
در امتداد نهر خضیره نهر غاره که از میان ویرانه شرکس و روستای باقه غربی عبور می کند قرار دارد آب این نهر از آب بارانهای ارتفاعات ام الفحم سرچشمه می گیرد ، و در سمت راست نهر الخضیره که همیشه جریان دارد ، با آب فراوانتر جریان می یابد . این نهر در امتداد نهر خضیره در جهت شمال غرب حرکت نموده و از منطقه مردابی ( ماندابی ) ساحلی و شنی در شمال مستعمره خضیره عبور می نماید تا به دریای مدیترانه پس از طی مسیر 66 کیلومتری متصل گردد . این نهر در این منطقه به نهر المفجر نیز معروف می باشد اجزاء شرقی حوزه آبخیز دره الخضیره از سنگهای مختلفی که به دوران دوم و سوم زمین شناسی بر می گردد تشکیل گردیده است . انشعابهای نهرها که حوزه آبخیز را تشکیل می دهد از لابلای سنگهای کلسیومی ، دولومیتی ، و... متعلق به دورانهای سینومانی ، سینونی ، آیوسینی و اوسیگوسینی می باشد .
نکته قابل ذکر این است که بخش مهمی از نهر مسین در مسیر خود در ارتفاعات کوهستانی و تپه ای با سطحی محکم و سخت تلاقی می نماید . ولی سنگهای رسوبی متعلق به دوران چهارم در دشت ساحلی فلسطینی و دشت عرابه خصوصا پراکنده می باشد . حوزه آبخیز خضیره یکی از حوزه های بارندگی خوب فلسطین به شمار می آید زیرا که متوسط بارندگی سالانه بین 500 و 650 میلیمتر می باشد که این امر موجب افزایش آبهای سفره های زیرزمینی می شود و همچنین به جریان دائمی آب در نهرهای نص و خضیره کمک خواهد نمود . مهمتر از آن اینکه این مقدار بارندگی به وضعیت کشاورزی و اقتصادی منطقه که امکان کشت دیم و آبی را فراهم خواهد نمود ، کمک خواهد کرد . دلیل بارز و مشخص آن هم وجود روستاها و مزارع حبوبات و باغهای میوه در منطقه می باشد . از مهمترین تولیدات است حوزه آبخیز زیتون در شرق و مرکبات ، سبزیجات و سایر تولیدات در غرب می باشد . اهالی روستاها نیز علاه بر کشاورزی به امر دامداری و پرورش دام اشتغال دارند . از روستاهای مهم حوزه روستاهای زبابده ، تفلیت ، قباطیه ، عرابه ، نزله شرقیه ، زیتا ، عتیل ، جبع ، سیلة الظهر ، علار ، دیرالعضون و باقه غربی و شرقی می باشد .
