جرش ( روستای - )

روستایی است عربی که در فاصله 28 کیلومتری بخش غربی جنوب غرب شهر قدس واقع است وجاده فرعی غیر آسفالته ای که از روستاهای سفلی ، بیت عطاب و علار می گذرد آن را به جاده اصلی آسفالته بیت جبرین - بیت لحم - قدس متصل می سازد . همچنین این روستا به وسیله جاده غیر آسفالته دیگر ، به روستای دیر ابان که بزرگترین روستای مجاور آن است متصل می گردد . روستای جرش به خط مرزی - اداری میان شهرستان قدس و الخلیل بسیار نزدیک است .

جرش در دامنه غربی سفلای یکی از کوههای قدس بناجد 2 ، ص 34

گردیده و با ارتفاع 425 متر از سطح دریا مشرف بر دره ابوصلیح است که در جهت شمال امتداد دارد و به دره صرار می پیوندد . جرش توسط دو ریزابه ابوصلیح به نامهای دره دلبه در شمال و دره مغاره در جنوب ، احاطه شده است . لذا از دیر زمان ، از موقعیت دفاعی مهمی برخوردار است و این امر دفاع از آن را آسان نموده و حمایتش کرده است . بیشتر خانه های آن از سنگ بنا گردیده و نقشه آن به صورت طولی است که گسترش ساختمان سازی آن بدوا در دو جهت شمال غربی و جنوب شرقی بوده ولی در اواخر دوره قیمومیت بریتانیا ، ساختمان سازی به صورت محوری در موازات جاده منتهی به روستای سفلی در مجاورت آن ، گسترش یافت اما علی رغم این امر ، مساحت آن تا سال 1945 از پنج جریب فراتر نرفت . در کنار خانه های مسکونی - که در دوره قیمومیت حدود پنجاه واحد برآورد می شد - شماری از دکانهای کوچک در روستا وجود داشت . این روستا فاقد سازمانها وخدمات عمومی بود لذا جهت تأمین نیازمندیهای اهالی ، به روستای دیرابان که در مجاورت آن قرار دارد تکیه داشت . ساکنان آن آب آشامیدنی خود را از آب انبارها و چشمه دلبه در نزدیکی روستا تأمین می کردند .

مساحت زمینهای جرش 3518 جریب است که صهیونیستها مالک هیچ بخشی از آن نیستند . در این زمینها و نیز در قعر دره ها و در مناطق پست ، غلات و در دامنه ها و سراشیبی کوهها زیتون و انگور به عمل می آمد . در مشرق جرش درختان و بوته های طبیعی در مساحتهای وسیعی از قله کوهها و سراشیبی دامنه ها گسترده است که منبع سرشاری جهت چریدن حیوانات و جمع آوری هیزم می باشد . مزارع کشاورزی و گیاهان طبیعی به وسیله آب باران که سالیانه به میزان کافی می بارد ، سیراب می شوند .

جمعیت جرش در سال 1931 حدود 163 تن بود و در سال 1945 حدود 190 تن برآورد گردید . صهیونیستها در جنگ سال 1948 جرش را اشغال کردند و پس از بیرون راندن ساکنان عرب آن ، خانه هایشان را ویران کردند .

مآخذ :

1. دباغ ، مصطفی مراد : بلادنا فلسطین ، ج 8 ، ق 2 ، بیروت 1974 .
2. نقشه فلسطین : مقیاس 000,501 ، تابلو القدس .