دیر البلح ( شهرک - )

[[ پرونده : | ج 2 ، ص 424 ]]

شهرک عربی واقع در فاصله 16 کیلومتری جنوب غرب غزه ، و در 10 کیلومتری شمال و شمال شرق خان یونس است . طی دوران اداره مصر از نظر اداری مرکز منطقه نوار غزه میانی بود . ( نک : اداره مصر در نوار غزه ) . ایستگاهی بر راه آهن - سراسری رفح - حیفا در فاصله یک کیلومتری شرق آن دارد . راه اصلی ساحلی رفح غزه از این شهرک می گذرد . دیر البلح در دوران ممالیک یکی از ایستگاههای پست میان مصر و غزه به شمار می رفت .

دیر البلح در قطعه زمین همواری از دشت ساحلی جنوبی به بلندی حدود 25 متر از سطح دریا قرار گرفته است . دره سلقه در راه خود به دریای مدیترانه از سمت جنوب آن یا می گذرد . در قدیم این شهرک به نام " دارم " " دارون " مشهور بود که کلمه ای سامی به معنی جنوب است . دروازه جنوبی غزه همچنان به نام باب الدارون منسوب به روستای دارون واقع در جنوب غرب غزه ، شهرت دارد . دارون به خاطر مشربها و دژهایش مشهور گشت ، و یکی از شهرهای عمده پادشاهی قدس صلیبیان بود . ( نک : قدس ، پادشاهی لاتین ) . هم اکنون به خاطر فراوانی نخلستانها در اطرافش به نام دیر البلح معروف است و همچنین اولین صومعه ای که در فلسطین برپا شد در - همین شهرک بود که به وسیله هیلاریون مقدس ( 278 372 م ) ساخته شد .

دیر البلح از خانه های گلی و سیمانی که به گونه مستطیل کشیده شده از سمت شمال شرق به جنوب غرب ، تشکیل شده است . دو خیابان اصلی عمود برهم از میان شهرک می گذرد ، یکی از شمال شرق به سمت جنوب غرب امتداد یافته و مشتمل بر چندین فروشگاه تجارتی ، مرکز پلیس ، مدرسه های ابتدایی و متوسط ، مسجد و اماکن عمومی دیگر است . اما خیابان دوم از جنوب شرق به سمت شمال غرب در راه خود با ساحل دریای مدیترانه امتداد یافته است . خیابان دومی به خاطر ارتباطش با - راه رفح همچنین غزه ، دروازه اصلی دیرالبلح به شمار می رود . این خیابان پس از خروج از شهرک ، از میان ارودگاه دیرالبلح برای آوارگان - که بر قطعه زمین حصار شده ای بین دیرالبلح و ساحل دریا ساخته شده است - برمی گردد . این اردوگاه علاوه بر اماکن عمومی دیگر مانند مرکز بهداشت ، مسجد و مدرسه های پسرانه و دخترانه دوره های ابتدایی و متوسطه ، چندین ساختمان مسکونی سیمانی را در بردارد . دیرالبلح درنتیجه رشد عمرانی آن امتداد یافته است ، و مساحت زمینهایش از 73 جریب در اواخر دوران قیمومیت به 250 جریب در سال 1980 افزایش یافت .

مساحت زمینهای یرالبلح 14735 جریب است که 457 جریب آن متعلق به راهها و دره ها است . نوع خاک زمینهای کشاورزی در سمت غربی آن از ماسه است . در حالی که خاک بقیه زمینهایش گل رس است . حبوبات ، سبزیجات و میوه جات از فرآورده های گوناگون کشاورزی این زمینها می باشد . کشاورزی علاوه بر آب چاهها که برخی از آنها شور هستند ، بر بارندگی که به طور متوسط می بارد ، متکی است ، دهها چاه در بیشتر قسمتهای دیرالبلح به ویژه در سمت جنوب غرب آن بین دره سلقه و شهرک گسترده است . ژرفای آنها بین 10 تا 30 متر است . نخلستانها در قسمتهای غربی و شمالی و شمال غرب روستا تمرکز دارند ، و بیشترین مساحت زمینهای کشاورزی را به خود اختصاص داده اند . گونه های مختلف میوه جات و سبزیجات مانند : مرکبات ، خشکبار ، انجیر ، خربزه و طالبی در باغهایی که با آب چاه آبیاری می شوند به عمل می آید .

شمار جمعیت دیرالبلح در سال 1922 در حدود 916 تن بود ، و در سال 1931 به 587,1 تن افزایش یافت که در 340 باب خانه بسر می بردند . شمار جمعیت در سال 1945 در حدود 560,2 تن برآورد شده است ، در سال 1963 به 466,4 تن افزایش یافت ، شمار جمعیت آوارگان اردوگاه دیر البلح در حدود 059,8 تن بود ، شمار جمعیت دیر البلح در سال 1980 در حدود 250,7 تن و شمار آوارگان در حدود 000,12 تن پیش بینی می شود . صهیونیستها شهرک " کفار یهودی نشین پس از داروم " را در بلندی جنوب شرق دیر البلح اشغال نوار غزه در سال 1967 برپا کردند .

مآخذ :

1. دباغ ، مصطفی مراد : بلادنا فلسطین ، ج 1 ، ق 2 ، بیروت 1966 .
2. نقشه فلسطین : اندازه 000,501 ، تابلو خان یونس .