بیرزیت ( شهرک - )

شهرکی عربی است که در 11 کیلومتری شمال رام الله و بر سر چند راه مهم قرار دارد ، چرا که دو شهر نابلس و رام الله را با جاده‌های شوسه‌ی درجه‌ی یک و روستاهای عربی مجاور را با راههای شوسه‌ی عادی به یک دیگر متصل می‌سازد .

بیرزیت برفراز منطقه‌ی ناهموار کوهستانی از ارتفاعات رام الله که 775 متراز سطح دریا ارتفاع دارد ، توسط گروهی از اعراب که از این مناطق کرک و قدس و غزه آمده بودند بنا شده است . این عده ابتدا در محل ویرانه‌های بیرزیت بر بالای کوهی به ارتفاع 818 متراز سطح دریا سکنی گزیدند و سپس به منطقه‌ی کنونی بیرزیت مستقر شدند و خانه هایشان را در میان باغهای زیتون برپا ساختند . آنها صنایع روغن گیری را نیز به راه انداختندکه شهرکف نام کنونی خود را از آن گرفته است .

صلیبیها در ویرانه‌ی بیرزیت قلعه‌ی مستحکمی ساخته بودند که باقی مانده‌اش هنوز پا برجاست . با وجود این می‌توان دیگر آثار باستانی مانند دیوارها ، گنبدهای ویران ، مخازن آب و قبور کنده شده در دل کوه را مشاهده کرد ( نک : خرابه‌ها و اماکن باستانی ) خانه‌های بیرزیت از سنگ ساخته شده و از دو روش معماری قدیمی و جدید استفاده شده است که به شهرک حالتی مستطیل شکل بخشیده است . شبکه‌ای از خیابانهای مستقیم و آسفالته در آن وجود دارد .

با این حال ، شهرک به طور کلی به سوی غرب گسترش یافته است . این گسترش در خلال چند سال اخیر صورت گرفته و مساحت زمین‌های زیر ساخت آن به 800 جریب رسیده است . تعدادی از اهالی این شهرک که به خارج از کشور رفته اند ، با فرستادن پول برای خویشاوندانشان در این عمران آبادانی شهرک سهم داشته اند . همچنین وجود دانشگاه بیرزیت در شکوفائی و آبادانی و رشد فرهنگی و آموزشی این شهرک سهم عمده‌ای داشته است .

دانشکده‌ی ملی بیرزیت در سال 1924 تأسیس شد و هسته اولیه دانشگاه کنونی را تشکیل می‌داد . این دانشگاه هم اکنون عضور انجمن دانشگاههای عرب است .

شهرداری شهرک بیرزیت کارها و خدمات عمومی همچون آب و برق و بازرسی‌های بهداشتی را انجام می‌دهد . در این شهرک چندین مسجد ، کلیسا و انجمن‌های خیریه وجود دارد . آب آشامیدنی اهالی شهرک از 3 چشمه که در جنوب و شمال شهرک در فاصله‌های 150 تا 300 متری قرار دارند تأمین می‌گردد . شهرک دارای مدارس دخترانه و پسرانه در تمامی مراحل تحصیلی است و اولین مدرسه‌ی پسرانه آن در اواخر قرن گذشته بنا شده است .

اهالی این شهرک به لحاظ بالا بودن سطح آموزش و فرهنگشان مشهورند چرا که نسبت دانش آموختگان مرد و زن ، به ترتیب 90 درصد و 50 درصد است .

مجموع اعراضی بیرزیت 14088 جریب وسعت دارد که در آن بعضی از حبوبات ، سبزیجات و درختان میوه کاشته می‌شود . درخت زیتون بیشترین سطح کشاورزی را به خود اختصاص داده است . در مرتبه‌ی بعد تاکستانهای انگور باغهای میوه مانند انجیر هلو و زرد آلو قرار دارد .

کشاورزی شهرک بر باران و آب چشمه‌ها تکیه دارد . در اراضی شهرک چشمه‌های فراوان اما دوردستی وجود دارد که برای آبیاری باغها و درختان میوه از آنها استفاده می‌شود . در سال 1922 اهالی بیرزیت 896 تن بودند که در سال 1931به 1233تن افزایش یافتند ودر 251 خانه سکونت داشتند . درسال 1945 جمعیت شهرک 1560 تن برآورد شد و در سال 1961 به 3353 تن رسید . درسال 1980 جمعیت شهرک حدود 7000 تن برآورد شد . مردم این شهرک دارای شغلهای گوناگون مانند کشاورزی ، بازرگانی ، خدمات ، کارهای ساختمانی و صنعتی می‌باشند . در این شهرک چندین کارخانه‌ی صنایع سبک مانند پشم ریسی ، بافندگی ، گلدوزی ، صابون پزی ، روغن گیری ، تولید مشروبات الکلی ، تهیه‌ی آرد ، رب سازی و کمپوت سازی وجود دارد .

مآخذ :

1. دباغ مصطفی مراد : بلادنا فلسطین ، ج 8 ، ق2 ، بیروت 1974 .
2. نقشه‌ی فلسطین : مقیاس ، تابلو رام الله .