عاقر ( شهرک - )

شهرکی عربی است . در فاصله 9 کیلومتری جنوب غربی رملة و 25 کیلومتری جنوب شرقی یافا واقع شده است و 57 کیلومتر از شمال شرقی غزه فاصله دارد .

راههای اسفالته ای آن را به اللد ، الرملة ، یافا ، قدس ، قطرة ، شحمة ، المغار و المنصوره مرتبط می کند و راههای آسفالته ای آن را به روستاهای زرنوقه ، النعاتی ، یبنة وصل می کند .

فرودگاه نظامی عاقر که بریتانیا آن را به هنگام جنگ جهانی دوم تأسیس کرد . در فاصله سه کیلومتری جنوب آن قرار دارد همچنین بیمارستانی نظامی در فاصله دو کیلومتری شمال عاقر احداث نمود و مالکیت زمینها آن را با زور از اهالی عاقر گرفت و در 1948 به صهیونیستها واگذار کرد .

شهر عاقر در حوزه شهر اکرون ( عقرون ) رومی برپا شده که بر ویرانه های امقنع واقع در مسافت 5/1 کیلومتری جنوب شرقی عاقر واقع بود . بقایای عقرون روی تضه ای که ویرانه های سفالی درهم شکسته و پایه های دیوارهای واقع

در میدانهای وسیع تشکیل شده قرار دارد .

ساکنان آن از عناقی های کنعانی بودند و شهر آنها مرکز بازرگانی کنعانیان و مصریان بود . مقریزی در کتاب " احسن التقاسیم فی معرفة الاقالیم " گفته : " عاقر آبادیی بزرگ است که دارای مسجد جامع بزرگی می باشد و اهالی آن بزرگوار بوده و به کار خیر مایلند و آبهایش گواراست . "

یاقوت حموی در کتاب " معجم البلدان " ابوجعفر محمدبن أحمد عقری رملی از روایان حدیث قرن چهارم هجری را به آن نسبت داده است .

عاقر از شهرهای دشت ساحلی میانی فلسطین است که حدود 60 متر از سطح دریا ارتفاع دارد . دره " ناصوفیه " در مسافت یک کیلومتری جنوب آن می گذرد و در جنوب غربی در نزدیکی روستای المغار به آن دره المغار اطلاق می شود .

خانه های روستا از خشت و سیمان و سنگ ساخته شده و درهم متراکم است که در ( طرحی ) مستطیل شکل قرار دارد .

عاقر به چهار بخش تقسیم می شود که عبارتند از : شهر قدیمی ، الثکنة در شمال و محله شرقی و العمارة در بخش غربی راه یافا به غزه ، آبادانی عاقر گسترش یافته و رشد آن همه جانبه است و به ویژه در جهت شمال [رشد یافته] و مساحت آن از 46 جریب در دهه سی به حدود 150 جریب در اواخر دهه چهل افزایش یافت .

بعضی اماکن و مراکز عام المنفعه و آب حاصل از چاههای متعدد روستا و اطرافش به وفور در آن یافت می شود . دو مدرسه ابتدایی پسرانه و دخترانه ، یک درمانگاه و مسجد و دو زیارتگاه دارد .

عاقر دارای یک مسجد جامع قدیمی یک چاه قدیمی و یک چاه متروکه ، سنگهای آسیاب بزرگ ، ستونهای مرمری و ستونهایی از خانه های باستانی است .

مساحت زمینهای عاقر 825,15 جریب است که 497 جریب آن به راهها و دره ها اختصاص دارد و 3222 جریب آن به دست صهیونیستها افتاده است . زمینهای آن به حاصلخیزی خاک و بسیاری آبهای زیرزمینی مشخص مشهور است .

در اواخر دوره قیمومیت دهها چاه حفر گردید که آب آنها هزاران جریب زمین را که زیر کشت مرکبات و اقسام میوه های دیگر مانند انگور و انجیر و زردآلو و

هندوانه و خربزه است مشروب می کند . کشت حبوبات و به ویژه گندم بر آب باران متکی است که به میزان کافی سالیانه می بارد .

تعداد ساکنان روستا از 3480 نفر در سال 1945 به حدود 5000 تن در سال 1948 افزایش یافته است . ساکنان عاقر در سال 1931 در پانصد خانه سکونت داشتند .

در سال 1948 تعداد آن به 1200 خانه رسید . عاقر در معرض تجاوز صهیونیستی قرار گرفت و در تاریخ 4/5/1948 اشغال شد و ساکنانش از آن بیرون رانده شدند و خانه هایشان ویران گردید و صهیونیستها مستعمره کفار عقرون را در مکان آن احداث کردند .

" بارون ادموند روتچیلد " در سال 1883 مستعمره ای بنام " عقرون " در فاصله یک کیلومتری جنوب عاقر عربی تأسیس کرد که بعدها به نام " مازکریت باتیا " خوانده شد .

مآخذ :

1. دباغ ، مصطفی مراد : بلادنا فلسطین ، جلد 4 ، ق 2 ، بیروت 1972 .
2. نقشه فلسطین ، مقیاس 000,1501 ، لد .