جمعیت‌های ملی برای بیدار کردن مردم و تقویت صنایع ملی :
در چهاردهم ژوئن 1914 ، روزنامهٔ فلسطین ، نامه‌ای از شیخ راغب ابوالسعود منتشر کرد و در آن از نام و برنامهٔ چهار سازمان ملی و خیریه ، که برای " مقاومت در برابر خطرهای عاجلی که خاک میهن را تهدید می‌کند و نیز نجات آن از خطر ویرانی " اخیراً در قدس تشکیل شده بود ، پرده برداشت . این سازمانها عبارت بودند از : جمعیت خیریهٔ اسلامی ( نک - : خیریه اسلامی ، جمعیت - ) جمعیت برادری و پرهیزکاری ( نک - : برادری و پرهیزکاری ، جمعیت - ) شرکت اقتصاد فلسطین و شرکت تجارت ملی . نویسنده در نامهٔ خود متذکر شده که در حال حاضر ، عملیاتی برای تاسیس یک انجمن ، که در آن روزنامه و مجله و کتاب برای مطالعهٔ مردم و آگاهی فرهنگی آنها فراهم باشد ، در جریان است . همهٔ این سازمانها به قصد آگاه کردن مردم و ترویج آموزش و تقویت صنایع ملی در کشور ایجاد شده بود .
در تاریخ 21 ژوئن همان سال ، روزنامهٔ اقدام نامه‌ای از جودت قندوس چاپ کرد و خبر داد که گروهی از دانشجویان فلسطین با کمک جوانان شهرهای صور و مرجعیون در استانبول جمعیتی تشکیل داده‌اند که هدفش متحد کردن اعراب به طور اعم و فلسطینیها به طور اخص ، برای فعالیت در راه منافع کشور و به ویژه مبارزه با صهیونیسم است . و می‌گویند که این مهم اگر با مال میسر نشود ، رجال علم و ادب و اخلاص را برایش بسیج خواهند کرد .
مؤسسان جمعیت ، کار را چنان سازمان داده بودند که مراکز جمعیت در قدس باشد و در شهرهای مختلف کشور شعبه‌هایی برای آن برپا شود . در همین نامه نویسنده نوشت که اعضای جمعیت ، تماسهای خود را با اعضای پارلمان عثمانی را عملاً آغاز کرده‌اند . در تاریخ 5 مه ، روزنامه " فتی العرب " از تاسیس جمعیت دیگری به نام " جمعیت پایداری در برابر صهیونیسم " ، به دست گروهی از دانشجویان فلسطینی دانشگاه‌الازهر ، خبر داد . در 19 ژوئیه ، روزنامهٔ اقدام ، بیانیهٔ مفصلی را از جمعیت یاد شدهٔ الازهر چاپ کرد که در آن اهداف جمعیت به قرار زیر آمده بود :
- مبارزه با صهیونیسم با تمام وسایل ممکن ، از طریق آگاه کردن افکار عمومی نسبت به خطرهای صهیونیسم و متحد کردن دیدگاه‌های مختلف در این مورد و انتشار برنامهٔ جمعیت در میان تمام طبقات عرب عموماً و ملت سوریه و فلسطین خصوصاً .
- تاسیس جمعیت‌هایی در تمام شهرهای سوریه و فلسطین برای این منظور .
- کوشش برای ترویج روح وحدت در میان آحاد ملت .
- فعال کردن طرحهای اقتصادی ، تجاری و زراعی و آگاه کردن کشاورزان به مشکلات تا بتوانند خود را از خطرهای صهیونیسم حفظ کنند .
- فرستادن عریضه و شکوائیه به تمام طرفهای ذیربط در مساله به منظور متوقف کردن مهاجرت صهیونیستها .
در ماه ژوئیه ، روزنامهٔ عبری " هاحروت " دربارهٔ تشکیل دو جمعیت به ریاست نجیب نصار خبری منتشر کرد . جمعیت اول که در بیروت تشکیل شده بود ، از 100 تن از جوانان نابلس که در بیروت درس می‌خواندند ، فراهم می‌آمد . این جمعیت که نامش " جمعیت جوانان نابلس " بود ، در نظر داشت که برای حمایت حقوق اعراب و منافع سوریه فعالیت کند . جمعیت دوم از گروهی از مسلمانان و مسیحیان حیفا تشکیل می‌شد و " المنندی الادبی " ( انجمن ادبی ) نام داشت . هدف اعلام شدهٔ جمعیت اخیر عبارت بود از فعال کردن جنبش ملی ولی هدف مخفی آن ، مبارزه با صهیونیسم بود ( نک - : ادبی ، انجمن - ) در 7 ژوئیه 1914 ، زنان فلسطین نیز با تشکیل دو جمعیت " الاحسان العام " ( نیکی همگانی ) و " یقظة الفتاة العربیه " ( بیداری زن عرب ) ، پا به صحنه گذاشتند .
جمعیت‌های یاد شده ، جمعیت‌های ملی بودند و قصدشان این بود که از صنایع محلی حمایت کنند .
مآخذ :
- کیالی ، عبدالوهاب : تاریخ فلسطین الحدیث ، مؤسسة العربیة للدرسات و النشر ، بیروت 1981 .
