انتفاضه 1987 ( اهداف جریانهای مختلف فلسطینی در - )

شاید مهمترین پدیده در انتفاضه فلسطین اهداف مشخص شده آن و نیز قدرت کسانی باشد که انتفاضه را هدایت کرده اند . در این خصوص روزنامه های اسرائیلی پس از گذشت مدتی از انتفاضه فلسطینیان ، مطالب زیادی در مورد آن نوشته اند و در گزارشهای خود تصریح کرده اند که نوعی فشار تدریجی و مضاعف و قدرت هدایت شده ای علیه اسرائیل جایگزین سکوت و رخوت فلسطینیها شده است . این چیزی است که " ایهود یعوی " در ضمن گزارشی درباره این که چه کسانی انتفاضه را رهبری می کنند و اقدامات انتفاضه چه بوده در مجله " کوتیرت داشیت " اسرائیل بیان کرده است .

انتفاضه فلسطین پس از مدت زمان کوتاهی توانسته بین اهداف مستقیم و فوری خود در داخل سرزمینهای اشغالی که به اهداف استراتژیکی بعدی آن کمک می کند و نیز هدف ایجاد دولت ملی مستقل فلسطینی در کرانه غربی و نوار غزه که مورد نظر بعضی نیروها و جریانهای فلسطینی بوده و هدف استراتژیک و دراز مدت خود که حاکمیت فلسطینیها بر تمامی خاک فلسطین است نوعی هماهنگی و سازگاری ایجاد کند . و این هماهنگی خلاق برای حفظ تداوم قیام فراگیر مردمی علیه صهیونیستها و برای پرهیز فلسطینیها از احساس ناامیدی از حرکت خود در رویارویی با خشونت صهیونیستها و اقدامات تروریستی صهیونیستها علیه عناصر انقلابی فلسطینی از سوی دیگر ، ضروری بوده است .

پس از گذشت چند سال از انتفاضه تقریبا اهداف وبرنامه های نیروهای شرکت کننده در انتفاضه و رهبران آن را می توان در رویارویی جدی تدریجی و همه جانبه با رژیم صهیونیستی تا پیروزی نهایی خلاصه کرد و مراحل تدریجی آن را نیز به صورت زیر تقسیم نمود :

• اعتراض مردمی از طریق برگزاری تظاهرات و اعتصابها .
• مبارزات دسته جمعی خیابانی با سنگ و سلاحهای دیگر .
• اعتصاب فراگیر مردمی و تلاش برای تشکیل نیروی جانشینی .
• شروع مبارزه مسلحانه فراگیر وارد کردن ضربات سخت نظامی به صهیونیستها .
• کنترل مناطقی که عملاً از حاکمیت صهیونیستها خارج شد .
• تلاش برای خارج ساختن دیگر سرزمینهای اشغالی فلسطین از دست صهیونیستهای غاصب .
• تشکیل حکومت فراگیر مردمی در تمامی سرزمینهای اشغالی فلسطین .

اگر اعلامیه های صادره از سوی گروهها و نیروهای شرکت کننده در انتفاضه مورد دقت قرار گیرد ، مشاهده می شود که این اعلامیه ها جامع و ایده آل نبوده بلکه عمدتا درخواستهای مشخص شده و عملی و روشن است . مثلاً در مقابل فشار صهیونیستها ، به فلسطینیها ، در انی اعلامیه ها از صاحب خانه های فلسطینی خواسته می شود تا بهای اجاره خانه هایشان را ببخشند و یا کاهش دهند . و کارفرمایان و پیمانان کاران نیز ، کارگران عربی را که از سوی نیروهای اسرائیلی اخراج شده اند پذیرا باشند . آموزگاران در هنگام بسته شدن مدارس ، کلاسهای درس را در مساجد و منازل و دیگر مراکز برگزار کنند . آهنگرها قفلهایی که در هنگام اعتصاب تجار و مغازه داران توسط نیروهای اشغالگر شکسته شده را مجانی تعمیر نمایند... و این گروهها به مناسبتهای مختلف در نیز بیانیه های که صادر می کنند دیدگاهها و مواضع خود را بیان می کنند .

از خلال این بیانیه ها و اعلامیه های پی در پی احساس می شود که رهبری انتفاضه به هر گروه از گروههای فلسطینی توجه دارد و با درخواستهای مشخص و مرتبط با وظیفه این گروهها و نقش آنها در جامعه و نقشی که ممکن است در چارچوب انتفاضه بازی کنند اشاره دارد . کارگران ، دانشجویان ، کشاورزان ، زنان ، مهندسان ، تجار و پیمان کاران صاحبان کار عرب را مورد خطاب قرار می دهد و برای هر قشری در هر مرحله ای وظایف مشخصی تعیین می کند . لذا می توان تصریح کرد که وجه تمایز انتفاضه از دیگر قیامهای پیشین فلسطینی ، قدرت انتفاضه بر تحقق وحدت ملی فلسطین در بالاترین درجه و در تمامی بخشها و طبقات جامعه در مقابل دشمن صهیونیستی مشترک است .

اما در مورد اهداف دراز مدت انتفاضه ، مانند اجباراسرائیل بر عقب نشینی از سرزمینهای اشغالی فلسطین و برپایی دولت مستقل فلسطینی در آن ، بعضی از رهبران فلسطینی تحقق این اهداف را ممکن و ضروری می دانند و برخی دیگر این اهداف را رد می کنند . رهبران سازمان آزادی بخش فلسطین - به ویژه عرفات - معتقدند که خود مختاری فلسطینیها در غزه و اریحا و توافق با اسرائیل ، امتیازی است برای فلسطینیها که قبلاً اسرائیل زیر بار آن نمی رفت و تعداد دیگری از گروههای مقاومت فلسطینی و برخی نیروهای شرکت کننده در انتفاضه اعتقاد دارند که استقرار دولت فلسطینی در کرانه غربی و نوار غزه گذرگاهی است برای تشکیل دولت واحد و دموکراتیک بر کل فلسطین . لذا باید اول از این گذرگاه عبور کرد ( نایف حواتمه ) . یعنی این حکومت خودمختار " در راه مبارزه طولانی برای آزادی فلسطین ایستگاهی برای عملی شدن شعارهای استراتژیک محسوب می شود " . و این که " بین شعارهای دولت فلسطین و شعار آزادی و دولت دموکراتیک تناقضی وجود ندارد و هر دو به یک هدف منتهی می گردند " ( ابوایاذ ) ، و هدف برپایی دولت مستقل فلسطینی چیزی نیست مگر " تحقق مرحله ای برنامه ساف و مقدمه ای برای تحقق برنامه استراتژی آن " ( جرج حبش ) . برخی دیگر از رهبران فلسطینی " به قطعنامه های مجالس ملی فلسطین که خواهان تعیین حق سرنوشت و حق بازگشت فلسطینیها و برپایی دولت مستقل فلسطینی بر قسمتی از خاک فلسطین است " پایبند هستند ( ابوجهاد ) .

اما دیگر گروههای مقاومت فلسطینی به ویژه جریانهای منشعب و مستقل فلسطینی و انقلابی معتقدند که " چنانچه بعضی سعی می کنند که یک رژیم فلسطینی در قسمتی از خاک فلسطین می تواند پایگاهی متمرکز برای عملیات جهادی بعدی در جهت آزادی کامل خاک فلسطین باشد ، چنین چیزی مقدور نیست ، چرا که پیمانها و تعهدات بین المللی مانع هر گونه تحرکی می گردند " ( ابوموسی ) .

جریانهای اسلامی فلسطین به ویژه جنبشهای حماس و جهاد اسلامی نیز معتقدند خاک فلسطین متعلق به کل مسلمانان است و بایستی یک حکومت فلسطینی بر سرتاسر سرزمین آن روی کار آید و رژیم اسرائیل رژیمی اشغالگر و غیرقانونی است که باید از سرزمینهای اشغالی فلسطین خارج شود .

موضع رژیم صهیونیستی پس از اعلام اهداف انتفاضه فلسطینیان توسط گروهها و جریانهای مختلف فلسطینی نه تنها در مقابل ایجاد یک حکومت فراگیر فلسطینی در تمام سرزمینهای اشغالی فلسطین منفی است بلکه ائتلاف " لیکود " و " کارگر " علی رغم عقب نشینی سیاسی اجباری اسرائیل به دنبال انتفاضه مردم فلسطین صراحتا برپایی دولت مستقل فلسطینی را در کرانه غربی و نوار غزه رد کردند و صرفا مدعی نوعی خودگردانی فلسطینیهای این دو منطقه در برخی مسائل جزیی به شرط تضمین امنیت کامل اسرائیل هستند .

در یک جمع بندی کلی می توان اظهار داشت که مشکل بزرگی که رژیم صهیونیستی در انتفاضه فلسطین با آن رو به رو شد ، تنها عقب نشینی از برخی مناطق اشغالی نیست بلکه شعارها و اهداف اصلی انتفاضه فلسطینیها است که علی رغم سازش بعضی از سران ساف و توافق آنها با اسرائیل ، با تمام توان در صحنه داخلی فلسطین مطرح شده و بی توجه به شعارهای سازشکارانه برخی رژیمهای عربی و فلسطینیهای طرفدار مذاکره ، لرزه بر پیکر اسرائیل اشغالگر انداخته است .

مآخذ :

1. بولتنهای خبری خبرگزاری وفا ، ارگان سازمان آزادیبخش فلسطین .
2. فصلنامه الفکر الاستراتیجی العربی ، شماره 25 .