روبین - صرار ( رود - )
رودخانه روبین مسیر سفلی و رودخانه صرار مسیر وسطی و علیای این منبع آبی را تشکیل می دهند از این رو به خاطر اهمیت هر یک از آنها در جغرافیای فلسطین نام مشترکی را بر این رودخانه نهادند . رودخانه روبین - صرار از حوضه های مرکزی فلسطین به شمار می رود و از منطقه بیت المقدس در سمت شرق تا منطقه یافا در غرب امتداد دارد . این رودخانه جزو دره های دامنه غربی کوههای فلسطین است که آب خود را به دریای مدیترانه می ریزد ، همچنین کوههای بیت المقدس را با دشت ساحلی فلسطین مرتبط می سازد .
دره صرار در ارتفاعات واقع در شمال شهر بیت المقدس آغاز می شود و اولین شاخه های آن در منطقه روستاهای رافات ، بیت نبالا ، رام و بیت حنینا شکل می گیرند سپس در مسیر مشترکی گرد می آیند و دره رئیس واقع در 5/2 کیلومتری شمال غرب بیت المقدس را تشکیل می دهند . از آن پس این دره به سمت جنوب غرب منحرف می شود و مسیر خود را در درون سنگهای آهکی - دولومیت و سفید گلی کرتاسه حفر می کند و با پیچ وخمهای بسیار از شرق به غرب جریان دارد ، آبریز دره بتیر از سمت چپ و آبریز دره کسلا از سمت راست به دره صرار می پیوندند . این دره در آغاز در ارتفاع 700 و 750 متری از سطح دریا قرار گرفته و ارتفاع آبریزهای نخست آن از این رقم کمتر است . پس از پیوستن دره کسلا به دره صرار به فاصله 5 - 6 کیلومتری شهرکهای عرطوف و صرعه ، این دره با گذشتن از دامنه غربی کوههای بیت المقدس متوجه شمال غرب می شود و مسیر خود را در این بخش که جزو فرورفتگیهای آبرفتی و آب کنارهای سیلابی است حفر می کند و عرض آن تا رسیدن به زمینهای دشت هموار ساحلی فلسطین به کمتر از 100 متر از سطح دریا بلندی دارد پهن می شود . نام دره صرار تا رسیدن به زمینهای روستاهای مغار و قطره به همان نام خوانده می شود از آن پس به نام دره قطره خوانده می شود و مسیر خود را به سمت شمال و شمال غرب با گذشتن از زمین روستاهای ینبه ، زرنوقه و قبیبه دنبال می کند سپس به سمت شمال غرب و غرب منحرف می شود و مسافت 5 کیلومتر از منطقه تل ابوسلطان را طی می کند ، در این منطقه به نام رودخانه روبین خوانده می شود و در طول سال پرآب است و در 14 کیلومتری جنوب شهر یافا در نزدیکی مهاجرنشین ( بلماهیم ) و شمال بندر روبین به دریای مدیترانه منتهی می شود . رودخانه روبین نواری از شنها و تپه های شنی ساحلی معروف به شنهای برس را پشت سر می گذارد .
[[ پرونده : | ج 2 ، ص 487 ، بالا ]]
بدین ترتیب رودخانه روبین - صرار مسافت 76 کیلومتر را پیموده است که بیشتر آن به شکل مسیر سیلابی موقت بوده و پس از بارندگیهای زمستان به استثنای پنج کیلومتر انتهایش ، آب آن طغیان می کند . شیب این دره در مناطق کوهستانی شرق و دامنه غربی کوههای بیت المقدس تند است اما در کوهپایه ها از شدت شیب آن کاسته می شود و در دشت ساحلی شیب آن کم است . مساحت حوضه رودخانه روبین صرار در حدود 705 کیلومتر مربع برآورده می شود و در منطقه ای که میانگین دریای آن بین 22 درجه در فصل تابستان و 16 و 18 درجه در زمستان است قرار گرفته و میزان بارندگی سالیانه آن 600 میلیمتر در شرق و 500 میلیمتر در غرب دشت ساحلی است .
[[ پرونده : | ج 2 ، ص 487 ، پایین ]]
حوضه روبین - صرار به خاطر اینکه یکی از پرجمعیت ترین مناطق مسکونی است . از اهمیت ویژه ای برخوردار است و بیشتر جمعیت آن در قسمت شرقی و در منطقه قدس و حومه غربی این متمرکز است و حجم جمعیت تپه ها نسبتا کاهش یافته و بار دیگر در دشت ساحلی به حجم جمعیت افزوده می شود . روستا و مجتمع های مسکونی مختلف و فراوانی در این حوضه وجود دارد و به دهها روستا و مجتمع بالغ می شود . کشاورزی به ویژه کشت انگور و زیتون و دامپروری حرفه اصلی ساکنان این حوضه است . تعداد زیادی از مهاجرنشینهای صهیونیستی در قسمتهای غربی این حوضه تا نوار مرزی تپه های شنی یاد شده قرار دارد و شبکه گسترده ای از راههای زمینی و راههای منتهی شده به مجتمع های مسکونیو زمینهای این حوضه فراوانند ، همچنین خطوط راه آهن از قسمتهای مختلف آن می گذرد که مهمترین آنها خط راه آهن بیت المقدس رمله - لد - یافا و دنباله های این خط واقع در منطقه دشت ساحلی فلسطین خط راه آهن قدس و راه اصلی قدس - ساحل در امتداد و در پیچ وخمهای دره صرار و دره بتیر قرار گرفته است . علاوه بر فعالیت اقتصادی و انسانی این حوضه مراسم بزرگداشت روبین پیامبر در ماه سپتامبر هر سال برگزار می شود و زایران زیادی از مناطق مختلف سرتاسر فلسطین برای بزرگداشت این مراسم که شیخ شهاب الدین ارسلان آن را پایه ریزی کرد به آنجا می آیند .
صهیونیستها یک نیروگاه آزمایشی اتمی در نزدیکی دهانه رودخانه روبین در سال 1960 احداث کردند .
