دولت فلسطین ( تاریخچه تشکیل - )
با آغاز به کار جامعه کشورهای عرب در سال 1945 ، بنیان گذاران آن تصمیم گرفتند تا علی رغم قیمومیت انگلیس بر فلسطین در آن زمان ، نماینده ای از فلسطین در این جامعه حضور داشته باشد .
این تصمیم ناشی از تأکید بر عربیت فلسطین و به منظور مقابله با اقدام اشغالگرانه صهیونیسم ، اتخاذ شده بود به دنبال این تصمیم و تا پس از واقعه سال 1948 ، آوارگی بیش از نیمی از مردم فلسطین و اشغال قسمت وسیعی خاک آن توسط صهیونیستها پیوسته نمایندگانی از فلسطین در این جامعه حضور داشتند و افرادی همچون موسی العلمی ، احمد حلمی عبدالباقی و احمد شقیری این نمایندگی را عهده دار بودند .
در 13/1/1964 اولین کنفرانس سران عرب در قاهره و به دعوت جمال عبدالناصر رئیس جمهور مصر تشکیل گردید .
[[ پرونده : | Israel مشکی ، ص 41 ]]
هدف این کنفرانس مقابله با تصمیم خطرناک اسرائیل مبنی بر انحراف رود اردن اعلام شد ، رؤسای جمهور و سران عرب در این کنفرانس تصمیم گرفتند که فعالیتی برای مطرح نمودن دولتی فلسطینی به عنوان عکس العملی در برابر تجاوز و اقدام استعماری صهیونیسم در محو هویت فلسطینی و طرح مسأله آن در شکل پناهندگان ، آغاز کنند . البته پیش از این نیز جامعه کشورهای عرب در این خصوص اقداماتی را نموده که اختلافات موجود در بین اعضأ این تلاشها را با مشکلاتی مواجه ساخته بود ، اما اولین کنفرانس سران بر این نکته تأکید نمود که خدمت به مسأله فلسطین و در نظر گرفتن مصلحت ملی مشترک ، مستلزم ترک اختلافات و همکاری با ملت فلسطین به منظور تحقق خواسته های آنان است . و براساس تصمیمات این کنفرانس ، مقابله با استعمار صهیونیستی ، به پیشگامی جنبش آزادی بخش فلسطین و پشتیبانی سایر کشورهای جامعه عرب ، دریک مبارزه ملی مطرح گردید .
کنفرانس ، قطعنامه ای را در مورد ایجاد یک دولت فلسطینی ، به منظور بیان نقطه نظرات این ملت و استیفای حقوق آن تا آزادی کامل وطن و تعیین سرنوشتش ، به تصویب رساند و احمد شقیری را به عنوان نماینده فلسطین در جامعه کشورهای عرب ، مکلف ساخت تا بدین منظور با آحاد ملت فلسطین ارتباط برقرار نموده و نتیجه را به دومین کنفرانس سرکوب فلسطینیان توسط ارتش انگلیس در قدس - 1936
سران ، گزارش نماید .
در پی آن احمد شقیری تماسهایی با آوارگان فلسطینی در اردوگاههای آنها و کشورهای جامعه عرب برقرار نمود و علی رغم ترس گروههای فلسطینی از سیطره و نفوذ حکومتهای عرب ، در دولت پیشنهادی ، این اقدام احساسات ملت فلسطین را برانگیخته و آن را تعبیری از علاقه و خواست قدیم این ملت پس از آوارگی در 1948 تلقی نمودند . و نسبت به ایجاد یک دولت مستقل و مقتدر در مبارزه با دشمن صهیونیسم ابراز تمایل کردند .
در خلال همین سفرها بود که پیش نویس پیمان و نظام اساسی سازمان آزادی بخش فلسطین تنظیم شد و تشکیل یک کنفرانس عمومی فلسطینی ، مطرح گردید . ( نک : پیمان ملی فلسطین 1964 ) - شقیری کمیته های مقدماتی کنفرانس را در همه شهرهای میزبان فلسطینیان انتخاب نمود و این کمیته ها به تهیه و تنظیم لیستهای کاندیداهای عضویت با عنوان نمایندگی از مناطق خود ، برای حضور در کنفرانس ، اقدام نمودند . شقیری همچنین کمیته ای عالی به عنوان " کمیته هماهنگی " و به منظور بررسی لیستها و تهیه لیست نهائی اسامی کاندیدها ، را مشخص نمود . افراد برجسته ای از وزرأ ، نمایندگان ، رؤای شهرها و روستاها ، اعضای مجالس محلی در اردن ، اعضای مجلس قانون گذاری در نوار غزه ، رؤای تجارتخانه ها ، نمایندگانی از مشاغل و اتحادیه های مختلف و نمایندگانی از آوارگان و اردوگاهها در بین این اسامی دیده می شدند .
الف - اولین کنفرانس فلسطینی ( 28/5 - 2/6/1964 ) :
کنفرانس در بیت المقدس و در صبح روز 28/5/1968 آغاز به کار کرده و نمایندگانی از جامعه کشورهای عرب و بسیاری ازدولتهای عرب در آن حضور یافتند سخنانی و ملک حسین طی کنفرانس را افتتاح نمود .
کنفراس در قالب نه ( 9 ) کمیته به کار خود ادامه داد و کنفرانس پس از چندین نشست ، قطعنه هایی در مورد مسائل سیاسی ، نظامی ، مالی و تبلیغاتی به تصویب رساند که مهمترین - آنها اعلام ایجاد " سازمان آزادی بخش فلسطین بود : در قطعنامه ای که در این باره آمده بود :
" با ایمان به حق ملت عرب فلسطین در وطن مقدسش فلسطین و ضمن تأکید بر لزوم آزاد نمودن بخش اشغال شده خاک او و اراده و اصرار این ملت بر ایجاد یک دولت فعال و انقلابی و بسیج همه نیروها و امکانات جانی ، مالی و نظامی ، و به منظور تحقق آرزوی به حق امت عرب ، مذکور در قطعنامه های جامعه کشورهای عرب و اولین کنفرانس سران ، پس از اتکال به خدا ، - تصمیمات زیر به عنوان تصمیمات اولین کنفرانس عربی فلسطینی برپا شده در شهر بیت المقدس و به تاریخ 28/5/1964 اعلام می شود :
- ایجاد سازمان آزادی بخش فلسطین ، برای رهبری بسیج و هدایت نیروهای ملت عرب فلسطین به منظور ورود در جنگی آزادی بخش و تضمین حقوق و خواسته های ملت فلسطین و به عنوان راهی به سوی پیروزی .
- تأکید بر پیمان ملی سازمان آزادی بخش فلسطین ، تنظیم شده در 29 بند .
- تأکید بر ( اساسنامه ) ، تنظیم شده در 31 بند و لایحه داخلی شورای ملی و صندوق ملی فلسطین .
- انتخاب آقای احمد شقیری به عنوان رئیس کمیته اجرایی و مکلف ساختن وی به انتخاب 15 عضو این کمیته .
- این کنفرانس با همه 397 عضو خود ، به عنوان مجلس ملی ( مؤسسان ) سازمان آزادی بخش خواهد بود .
ب - دومین کنفرانس سران عرب ( 5/9/1964 ) :
کمیته اجرایی سازمان آزادی بخش فلسطین اولین نشست خود را در قاهره و در تاریخ 2/9/1964 برگزار نمود . در این کمیته ، برنامه کار کنفرانس آتی سران و دربرگیرنده قضایای مهمی همچون دولت فلسطینی و رهبری واحد عربی ، مورد بحث و بررسی قرار گرفت . قطعنامه هایی نیز به تصویب رسید که به اقدامات نظامی و استقلال عمل ملت فلسطین ، تأکید داشت .
کمیته اجرائی در همه امور کنفرانس سران مشارکتی فعال داشت و رئیس کمیته ، احمد شقیری ، گزارشی را در خصوص ایجاد دولت فلسطینی به کنفرانس ارائه نمود که ضمن آن محورهای اصلی تشکیل این دولت در طرح پیمان قومی که دربرگیرنده اهداف اساسی و اصول کلی است را برشمرد . همچنین به طرح ( اساسنامه ) سازمان آزادی بخش مربوط به حدود اختیارات و مسؤلیت آن در همه زمینه ها را اشاره شد . وی اظهار داشت که دولت فلسطینی را ملت فلسطین تشکیل داده و نقش کشورهای عرب تنها زمینه سازی تشکیل این دولت قبل از تأسیس و همکاری و حمایت از آن پس از تأسیس می باشد . او همچنین متذکر گردید که دولت فلسطینی هویتی مستقل و آزاد داشته و با همه کشورهای عرب عضو و غیرعضو جامعه ( کشورهای عرب ) همکاری خواهد نمود .
در ادامه شقیری از حماسه ملت فلسطین و حمایت آنها از دولتی فلسطینی و تصمیم آنها از ورود به میدان مبارزه آزادی بخش وطن اشغال شده شان ، سخن گفت و تأکید نمود که این امر مهم مستلزم تلاش جدی و قاطع و آشکار نظامی ملت فلسطین در قالب این دولت است وگرنه دولت ضعیف و ناتوان گردیده و نمی تواند اطمینان و آرأ عمومی ملت عرب را به خود جلب نماید .
آنگاه گزارش تصمیمات و قطعنامه های کنفرانس مردم فلسطین که در آن خواسته های ملت فلسطین آمده بود ، را ارائه نمود . این خواستها عبارت بودند از :
- آماده نمودن و تجهیز ملت فلسطین از نظر نظامی ، به منظور ایفأ نقش اصلی در آزادسازی وطن خود . که این امر مهم با سازماندهی ، آموزش ، ایجاد پادگانهای فلسطینی و تأمین آنچه که تلاشهای نظامی ملت فلسطین ، آن را می طلبد ، ممکن و میسر خواهد گردید .
- ایجاد یک صندوق ملی - فلسطینی به منظور تأمین مالی مبارزه فلسطینی در صحنه های نظامی ، سیاسی ، سازمانی و تبلیغاتی .
- فعالیت همه جانبه سیاسی در صحنه های بین المللی و در حدود امت عرب . که تبلیغات ، ایجاد دفاتر ، اعزام هیأتها و مشارکت در عرصه های فعالیت سیاسی در دو سطح عربی و بین المللی ، از موارد آن به شمار می آیند . اما گامهایی که در راه ایجاد یک دولت فلسطین ، نظیر کنفرانس ملی و سازمان آزادی بخش و کمیته ا جرائی ، برداشته شد ، با مشکلات و اعتراضهائی در کنفرانس سران مواجه گردید . این اعتراضات که از سوی برخی کشورهای عرب ابراز و بحث و گفت وگو پیرامون آن بالا گرفت در سه موضوع زیر خلاصه می شود :
- اعلام تشکیل سازمان آزادی بخش فلسطین . برخی از هیأتهای عرب معتقد بودند که شقیری با دعوت به برپایی کنفرانس فلسطین و اعلام تشکیل سازمان آزادی بخش ، از حدود اختیارات داده شده به وی در اولین کنفرانس سران تجاوز نموده و تنها برقراری تماس با ملت فلسطین و دولتهای عرب در مورد ایجاد یک دولت فلسطینی برعهده وی نهاده شده بود و وی تنها مکلف بوده است که گزارش این تماسها رابه دومین کنفرانس سران ارائه و آنها نسبت به اقدامات بعدی ، تصمیمات لازم را اتخاذ نمایند .
این موضوع موجب بروز اختلافات شدیدی گردید و کمیته اجرائی ضمن آن بر این نکته تأکید نمود که ایجاد یک دولت فلسطینی و تشکیل سازمان آزادی بخش از حقوق ملت فلسطین بوده و نقش سران ، تنها کمک و پشتیبانی از آن است . که پس از بحث و گفت وگو ، این نظر پیروز گردید و بدین وسیله استقلال سازمان آزادی بخش ، تثبیت شد .
- ایجاد ارتش آزادی بخش فلسطینی : برخی از هیأتهای عرب و در رأس آنها اردن ، نسبت به تشکیل یک نیروی مسلح فلسطینی با فرماندهی مستقل مخالفت نموده و از تجهیز فلسطینیان در این نیرو و تمرکز آنها در کشورهای خود ابراز - نارضایتی نمودند البته در برابر این گروهها هیأتهایی نیز از تشکیل این نیرو استقبال نموده و آمادگی خود برای دراختیار گذاردن سرزمینهای خود برای این نیرو را ، اظهار داشتند .
هیأت سازمان آزادی بخش تلاش بسیاری را برای تصویب قطعنامه ای در مورد مسائل نظامی که برپایی دولتی فلسطینی را با مشکل مواجه می ساخت ، مبذول داشت و به منظور رعایت و مراعات حال بعضی هیأتها ، موافقت نمود که به عنوان اولین گام ، گردانهای مسلح فلسطینی متشکل از فلسطینیانی مقیم مصر ، نوارغزه ، سوریه و عراق به جای ارتش آزادی بخش فلسطین تشکیل شود . و این گردانها تابع یک فرماندهی واحد فلسطینی باشند که پس از مساعد شدن شرایط تشکیل ارتس آزادی بخش ، به آن ملحق گردند .
همچنین هیأت نمایندگی سازمان آزادی بخش موافقت نمود که بین نیروهای فلسطینی و فرماندهی واحد عربی ، در تشکیل ، آموزش ، تسلیح و عملیات ایجاد همکاری و هماهنگی لازم را ایجاد نماید .
- پشتیبانی مالی : کنفرانس پس از مخالفت برخی اعضاة و گفت وگوهای بعضی هیأتها موافقت نمود که سالانه یک میلیون دینار اردن برای صرف هزینه های نیروهای مسلح با هماهنگی فرماندهی واحد عربی ، و یک میلیون به صندوق ملی فلسطین ، به منظور کمک در تأمین هزینه های غیرنظامی سازمان آزادی بخش پرداخت نماید .
مأخذ :
- الموسوعة الفلسطینیة : منظمة التحریر الفلسطینیة ، جلد چهارم ، 1984 .
