اندور ( روستای - )

روستایی است عربی واقع در جنوب شرقی ناصره که حدود 22 کیلومتر از راه عفوله با آن فاصله دارد که 20 کیلومتر آن آسفالت و 2 کیلومتر باقیمانده جاده خاکی می باشد . خطوط لوله نفت عراق از فاصله 5/2 کیلومتری شمال این روستا عبور می کند .

ج1/ص 316

اندور در بخش جنوبی کوههای الجلیل ( الجلیل پایین ) در ارتفاع 200 متری سطح دریا واقع است و کوه دحی ( 515م ) و تپه عجول ( 332م ) در جنوب غربی آن قرار دارد . تپه صیره ( 339م ) نیز در جنوب و در فاصله 5/1 کیلومتری آن واقع است .

در میان زمینهای این روستا تعدادی دره به چشم می خورد که آب دره البیرة را تأمین می کنند که در نهایت در جنوب پل مجامع به رود اردن می ریزد . بهترین دره های آن عبارتند از دره عین الصفصافه ، دره خلة الشیخ حسن - و دره بوش که حدفاصل بین زمینهای این روستا و روستای " نین " واقع در جنوب غربی آن می باشد .

چشمه صفصافه در فاصله یک کیلومتری شمال شرقی روستا قرار دارد . اندور در قسمتی از شهر کنعانیه بنا شده که " عین دور " یا 0عین المأوی " نامیده می شود . اروپائیان در دوره قرون وسطی آن را به اسم فعلی آن می خوانده اند . در روستای اندور بقایای تعدادی از غارها و آبگیرها و قبور قدیمی به چشم می خورد .

در جنوب غربی آن تپه ای تاریخی به نام " تل العجول " قرار دارد که به غیر از " تل العجول " دیگر واقع در نزدیکی غزه می باشد . روستا به صورت نواری از جنوب شرقی به طرف شمال غربی امتداد یافته و در جهت دامنه کوه که روستا روی آن واقع شده ، توسعه یافته است . در سال 1931 تعداد خانه های روستا 75 باب بود که از مصالح مختلف از جمله سنگ و سیمان یا سنگ و خاک و یا بتون مسلح ساخته شده بود . در سال 1945 مساحت روستا به 29 جریب و وسعت زمینهایحومه آن به 444/12 جریب می رسید که چیزی از آن تحت تصرف صهیونیست ها نبود .

در سال 1922 تعداد ساکنان عرب این روستا حدود 31 نفر بود . در سال 1931 به رقم 455 نفر و سال 1945 به 620 نفر رسید .

مدرسه ابتدائی پسرانه روستای اندور در زمان عثمانی پذیرای دانش آموزان روستای " نین " هم بود ولی در دوران سلطه انگلیس این مدرسه تعطیل شد .

اقتصاد اندور بر روی کشاورزی به ویژه کشت حبوبات استوار بود . در سالهای 1942/1943 وسعت مزارع زیتون آن به 180 جریب و در سال 1945 وسعت باغهای پرتقال و دیگر مرکبات آن به 24 جریب می رسید و انواع دیگری از درختان میوه پربار در شرق ، جنوب و غرب روستا در اطراف چشمه صفصافه واقع در شمال شرقی آن کشت می شد . ساکنان این روستا در کنار کشاورزی به کار دام داری نیز اشتغال داشتند .

در شب 29/8/1936 اندور شاهد درگیری بین انقلابیون فلسطین و ارتش انگلیس بود . در آن شب یکی از هواپیماهای انگلیسیها به دست انقلابیون منهدم شد که به تلافی آن ، آنها تعدادی از خانه های روستا را ویران کرده و غرامتهای مالی سنگینی از اهالی آن گرفتند ( نک : انقلاب 1936 - 1939 ) در سال 1948 ، صهیونیست ها این روستا را اشغال کردند ولی ساکنان آن در روستا باقی ماندند و تعداد آنها در تاریخ 31/12/1949 به 299 نفر رسید ولی بعدها صهیونیست ها آنها را از روستا بیرون راندند .

مآخذ :

1. صایغ ، انیس : بلدانیه فلسطین المحتله ( 1948 - 1967 ) ، بیروت 1968 .
2. دباغ ، مصطفی مراد : بلادنا فلسطین ، ج 7 ق 2 بیروت 1974 .
3. نقشه فلسطین : مقیاس 250001 تابلو اندور .
4. نقشه فلسطین : مقیاس 500001 تابلو عقوله .
5. مجله الوقایع الفلسطینیه : شماره 1375 الملحق رقم 2 ، 1944 .