مرکز نظرسنجی فلسطین

مقدمه :

با توجه به افزایش اهمیت و نقش افکار عمومی و نظرات مردم درباره موضوعات سیاسی ، اجتماعی و... نیاز به ابزار لازم برای انعکاس مواضع و نظرات مردم درباره رویدادهای مختلف ، مراکز نظرسنجی نقش مهمی را ایفا می کنند و ضمن انعکاس نظر مردم درباره مسائل مختلف ، پیش بینی هایی نیز از این رویدادهایی که در آینده رخ خواهند داد ، انجام می دهند .

در فلسطین نیز با توجه به نیاز برای آگاهی نظرات مردم درباره تحولات مختلف ، چندین مرکز نظرسنجی تأسیس شده است که به فعالیت مشغولند . از جمله این مراکز ، می توان به " مرکز نظرسنجی فلسطین " ( Palestinian Center for public opinion) " PCPO " به ریاست دکتر نبیل کوکالی اشاره کرد .

PCPO از مراکز فعال نظرسنجی در فلسطین به شمار می رود که در طی مدت فعالیت خود توانسته است به خوبی نظرات مردم فلسطین درباره تحولات سیاسی اجتماعی و... فلسطین را منعکس کند و پیش بینی هایی نیز درباره برخی رویدادها انجام دهد که البته برخی درست و برخی از آنها نیز مانند انتخابات شورای قانونگذاری فلسطین ( که PCPO نتوانست پیروزی حماس را پیش بینی کند ) نادرست بوده و انتقاداتی را برانگیخته است .

PCPO سعی کرده است خود را مرکزی علمی و مستقل نشان دهد که فارغ از دغدغه ها و تحولات سیاسی به وظیفه خود یعنی انجام نظرسنجی و انعکاس نظر مردم مشغول است که تا حدودی در انجام این کار موفق بوده است . در عین حال برخی موضع گیری ها از طرف دکتر کوکالی مدیر مرکز و نیز انجام برخی نظرسنجی ها ، شائبه جانبداری PCPO از برخی جناحهای سیاسی را مطرح کرده که از جمله آنها می توان به نظرسنجی هایی اشاره کرد که پس از به قدرت رسیدن حماس انجام شده اند . نظرسنجی درباره وضعیت اقتصاد و زندگی پس از روی کار آمدن

دولت تحت رهبری حماس و...

الف - تاریخچه فعالیت :

مرکز نظرسنجی PCPO در فوریه 1994 توسط دکتر نبیل کوکالی (Kukali) تأسیس شد . دفتر اصلی PCPO در بیت ساحور قرار دارد و مدیریت آن را از زمان تأسیس ، نبیل کوکالی برعهده داشته است .

PCPO یکی از فعالترین مراکز نظرسنجی در مناطق فلسطینی است که نتایج نظرسنجی آن توسط منابع خبری فلسطینی ، اسرائیلی و بین المللی ، مورد استفاده واقع می شوند . PCPO به دلیل فعالیتهای گسترده خود ، از طرف وزارت اطلاع رسانی فلسطین ، مجوزی را دریافت کرده است که با استفاده از آن می تواند دفاتر و شعباتی را در تمامی بخشهای نوارغزه و کرانه باختری ایجاد کند .

در PCPO حدود 40 محقق ، مترجم ، آمارگیر ، مصاحبه کننده و... . گرد آمده اند که کارمندان این مرکز را تشکیل می دهند .

دکتر نبیل کوکالی مؤسس و مدیر PCPOمسیحی و استاد دانشگاه الخلیل در کرانه باختری بوده و تحصیلات خود را در آمریکا انجام داده است .

وی هدف خود از تأسیس PCPO را انتشار آراء و نظرات مردم و کمک به توسعه دمکراسی در فلسطین اعلام می کند . به نظر کوکالی ، مردم ، خود باید درباره زندگی شان تصمیم بگیرند .

ب - اهداف :

PCPO با تمرکز برانجام نظرسنجی در مناطق فلسطینی ، اهدافی را دنبال می کند که عبارتند از :

1. ترویج اظهارنظرهای صریح و آزادانه در بین مردم .
2. انجام مطالعات و انتشار آثار و گزارشها در جهت افزایش رفاه جامعه .
3. برگزاری کنفرانس و کارگاههای آموزشی برای افزایش آگاهی مردم درباره حقوق بشر .
4. ارتقاء وضعیت دمکراسی در درون جامعه فلسطین .
5. ارتقاء آگاهی های مدنی به ویژه در میان جوانان .
6. ارائه پیشنهادها و راه حل هایی همراه با نظرسنجی ها .
7. فراهم کردن شرایط در جهت انجام نظرسنجی برای بخشهای مختلف دولتی و خصوصی .
8. انجام نظرسنجی در حوزه های مختلف سیاسی ، اقتصادی ، اجتماعی ، فرهنگی و...

ج - فعالیتها :

مهمترین فعالیتهای PCPO عبارتند از :

1 - نظرسنجی ، مهمترین فعالیت PCPO :

شیوه انجام نظرسنجی :

نظرسنجی های PCPO در حوزه های مختلفی مانند مسائل سیاسی ، اقتصاد ، مسائل اجتماعی ، توریسم و... به دو شیوه کتبی و چهره به چهره ( سئوال مستقیم پرسشگر از فرد ) انجام می گیرند که قرار است نظرسنجی تلفنی نیز به آن اضافه شود . پرسشگر با رجوع به خانه ها یا در مراکز عمومی ، نظرسنجی را انجام می دهد .

PCPO نظرسنجی های خود را با توجه به رویدادهای موجود انجام می دهد و البته گاهی نیز نظرسنجی به سفارش بخشهای مختلف دولتی ، عمومی ، مراکز اقتصادی ، روزنامه ها و... انجام می گیرد . از جمله بخشهای اقتصادی که PCPO برای آنها نظرسنجی انجام داده است ، می توان به صنایع تولید پوشاک کودکان و مردان ، سرامیک سازی ، سنگهای تزئینی ، پرورش گیاهان و توریسم و برخی شرکتهای خارجی اشاره کرد . PCPOمعمولاً نتایج نظرسنجی ها را برای اطلاع عمومی منتشر می کند مگر آنکه سازمانها و بخشهای درخواست کننده نظرسنجی راضی نباشند .

آخرین نظرسنجی که PCPO انجام داده ، مربوط به وضعیت محیط زیست در فلسطین است .

2 - نظرسنجی درباره رویدادهای مهم سیاسی :

نظرسنجی درباره ریاست تشکیلات خودگردان پس از مرگ عرفات : در نظرسنجی که درباره بهترین جانشین یاسر عرفات برای ریاست بر تشکیلات خودگردان انجام شد 6/35 درصد از ابومازن ، 2/15 درصد از مروان برغوثی ، 5/14 درصد از فاروق قدومی و 3/10 درصد از احمد قریع حمایت کرده بودند .

نظرسنجی درباره نتایج انتخابات پارلمانی فلسطین : در نظرسنجی که PCPO در 23 ژانویه 2006 درباره انتخابات شورای قانونگذاری فلسطین منتشر کرد ، پیش بینی شده بود که فتح با کسب 6/39 درصد آراء اکثریت پارلمانی را به دست می آورد و حماس با 8/28 درصد

آراء ، در رتبه بعدی قرار می گیرد . ( 9 ) این نظرسنجی چند روز پیش از انتخابات انجام شده بود و به ادعای مسئولان مرکز ، دقیق ترین پیش بینی از نتایج انتخابات بود ولی انجام انتخابات در 25 ژانویه و پیروزی قاطع حماس ، نادرستی نتایج نظرسنجی PCPO و همچنین سایر مراکز نظرسنجی فلسطینی را نشان داد که این مسأله باعث انتقادات گسترده از آنها شد .

دکتر کوکالی در واکنش به این انتقادات ، بر درست بودن شیوه کار مؤسسه خود تأکید و در توجیه ناتوانی از پیش بینی پیروزی حماس و شکست فتح در انتخابات ، سعی کرد این مسأله را امری عادی نشان دهد .

نظرسنجی درباره تحولات پس از پیروزی حماس .

از جمله نظرسنجی هایی که PCPO بعد از روی کار آمدن حماس انجام داد ، مربوط به عملکرد اقتصادی دولت تحت رهبری حماس و شرایط اقتصادی بود که طی آن 6/53 درصد مردم فلسطین معتقد بودند که دولت حماس فاقد برنامه اقتصادی مشخص و به نظر 7/61 درصد نیز دولت حماس ، فاقد توانایی لازم برای ایجاد فرصتهای شغلی است و همچنین 9/33 درصد برای رسیدن به زندگی بهتر در فکر ترک فلسطین بودند . این نظرسنجی در می 2006 انجام شد .

نظرسنجی هایی که PCPO پس از پیروزی حماس انجام داده است ، بیشتر به مشکلات و نارسایی هایی می پردازند که طی این مدت رخ داده اند مانند مشکلات اقتصادی ، فقر و... این شیوه کار PCPO ، مستقل بودن این مرکز را زیر سئوال برده و گرایش PCPO به سمت فتح و ابومازن را نشان می دهد .

1. تحلیل آماری اطلاعات و ارقام جمع آوری شده .
2. تحقیقات اجتماعی .
3. برگزاری نشستها ، کارگاههای آموزشی وکنفرانس در موضوعات مختلف .
4. انجام مطالعات در زمینه فعالیتهای اقتصادی و تجاری .
5. ترجمه نتایج فعالیتها به زبانهای عربی ، انگلیسی ، عبری و آلمانی .
6. انتشار نتایج تحقیقات و نظرسنجی ها .

د - مواضع :

مواضع PCPO را می توان در دیدگاهها و مواضع مؤسس و رئیس این مرکز دکتر نبیل کوکالی جستجو کرد .

1 - نتایج انتخابات شورای قانونگذاری فلسطین :

به نظر کوکالی ، مردم برای اینکه فتح را مجازات کنند ، به حماس رأی دادند ولی دیدند که این گروه نمی تواند دولت را اداره کند و لذا دوباره این اشتباه را تکرار نخواهند کرد . به اعتقاد وی مردم به خاطر اینکه تصور می کردند نمایندگان حماس بهتر وظایف نمایندگی خود را انجام داده و اصلاحات داخلی را دنبال می کنند ، به آنها رأی دادند .

کوکالی یکی دیگر از دلایل پیروزی حماس و شکست فتح را انسجام درونی در حماس و اختلافات داخلی در فتح می دانست به طوری که حماس توانسته بود در هر حوزه انتخابیه ، به تعداد کرسی های پارلمانی ، کاندیدای انتخابات معرفی کند در حالی که فتح نتوانست به طور کامل این اقدام را انجام دهد . کوکالی همچنین سعی در جانبداری از فتح و نیز تأثیر بر نتایج نظرسنجی خود دارد به طوری که می خواهد القاء کند اگر کاندیداهای مستقلی که در انتخابات پیروز شده و سابقا عضو فتح بوده اند را به جمع نمایندگان فتح بیفزاییم ، درصد آراء و کرسی های فتح در پارلمان بالا خواهد رفت .

2 - همه پرسی :

هر چند که PCPO تاکنون درباره همه پرسی سند اسراء ، نظرسنجی نکرده است ولی نبیل کوکالی رئیس این مرکز معتقد است که اکثریت به آن رأی مثبت خواهند داد و حماس شکست خواهد خورد .

کوکالی اگرچه از طرح همه پرسی حمایت می کند ، ولی آن را برای حل و فصل نهایی مشکلات و اختلافات در فلسطین کافی نمی داند ، وی در این باره می گوید همه پرسی در تمام دنیا برای حل یک مشکل به کار می رود ولی ما مسائل مورد اختلاف زیادی داریم که با همه پرسی تنها یکی

از آنهاحل می شود .

وی یکی از پیامدهای همه پرسی را افزایش محبوبیت ابومازن می داند .

3 - تحریم :

کوکالی با انتقاد از تحریم علیه فلسطینیان ، خواهان آن است که دولتهای دیگر ، حق فلسطینیان در تعیین سرنوشت خود را بپذیرند . به نظر کوکالی برخورد منفی اروپایی ها با حماس ، موقعیت این گروه در فلسطین را تقویت کرده و خشونت و ناامنی در منطقه را افزایش خواهد داد . کوکالی معتقد است فراهم آوردن یک زندگی خوب و شرایط اقتصادی مطلوب برای فلسطینیان ، مسأله ای

است که امنیت و ثبات را در منطقه ایجاد می کند .

4 - فتح :

دکتر کوکالی گرایش زیادی به خط مشی های فتح دارد و از رهبران آن نظیر ابومازن حمایت می کند ، اگرچه تمایل او به مروان برغوثی ( که طرفدار اصلاحات در فتح است ) بیشتر است . به نظر کوکالی اعلام همه پرسی توسط ابومازن نشان داد که قدرت واقعی در دست وی است نه حماس ولی حماس نمی خواهد آن را بپذیرد .

همچنین وی ابومازن را برخوردار از حمایت مردمی می داند که با برگزاری همه پرسی ، - - که لغو شده است - - محبوبیت وی بالاتر نیز خواهد رفت . کوکالی تمایل زیادی به سمت مروان برغوثی ( که در زندانهای اسرائیل به سر می برد ) دارد . به نظر وی برغوثی محبوبترین فرد در سرزمینهای اشغالی فلسطین است به طوری که مردم به وی اعتماد داشته و از وی راضی اند .

پیش از انتخابات شورای قانونگذاری ، کوکالی معتقد بود در شرایطی که فتح در وضعیت بحرانی به سر می برد و به کمک احتیاج دارد ، وجود مروان برغوثی در فهرست انتخاباتی فتح به کسب آراء و موفقیت این گروه کمک خواهد کرد .

کوکالی ، زندانی بودن مروان برغوثی را امتیازی برای وی می داند زیرا این مسأله به تبرئه وی از اتهام فساد و سوءمدیریت که سایر مقامات فتح را گرفتار کرده ، کمک می کند .

5 - صلح :

دکتر کوکالی از برقراری صلح با اسرائیل حمایت می کند و معتقد است که مشکلات اقتصادی ، مردم را به سمت سازش و صلح با اسرائیل سوق می دهد . به نظر کوکالی ، فلسطینیان ، از ناامنی و فقر خسته شده خواستار صلح هستند ، به طوری که براساس نظرسنجی های انجام شده ، بیش از 75 درصد مردم فلسطین از مذاکره با اسرائیل حمایت می کنند و در صورت برگزاری همه پرسی در مورد میثاق اسراء ( که اسرائیل را به رسمیت می شناسد ) ، بیشتر مردم به آن رأی مثبت خواهند داد .

وی شرکت حماس در انتخابات شورای قانونگذاری را به نفع دستیابی به صلح تلقی می کند زیرا حماس اولین و مهمترین سازمان و گروه اسلامی است که با شرکت در این انتخابات ، توافق صلح اسلو را به شکل " دوفاکتو " ( غیررسمی ) پذیرفته است .

مآخذ :

1. WWW.pcpo.ps/index.htm
2. WWW.asianews.it/view.php?1=en$$art=6127
3. WWW.imra.org.il/story.php3?id=2831
4. WWW.cnsnews.com/News/viewprint.asp? page=/foreignBureaus/...
5. WWW.csmonitor.com/2006/0609/po6so1- wowe.ht
6. WWW. jpost.com/serviet/statellite? cid=137605909161$$...