ابوشوشه ( روستاهای - )

در فلسطین روستاهای متعددی به این نام وجود دارد از آن جمله :

الف - ابوشوشه/شهرستان رمله

روستایی عربی است که در 8 کیلومتری جنوب شرقی شهر رمله* واقع است که به دلیل موقعیت جغرافیایی اش از زمان قدیم دارای اهمیت بسزایی از لحاظ تجاری و نظامی می باشد . این روستا در جاده ی قدیمی بین منطقه کوهستانی و جلگه ساحلی و در بالای تپه ی استراتژیک الجزر قرار گرفته است .

ابوشوشه در نقطه ای از شهر جازر فلسطین که تاریخش به دوره ی پارینه سنگی نوین ( نک : دوران کهن ، فلسطین در - ) باز می گردید ، بنا گردید . در دوره ی رومیها به نام " جازار " معروف شد و منابع فرنگی از آن با نام " مونت جیزارد " یعنی کوده جیزارد یاد کردند . شاید نامش تحریفی از واژه ی سریانی " شوشا " به معنی مدبر و کاردان باشد . بلندترین نقطه ی آن از سطح دریا بیش از 200 متر می باشد ، و زمینهای اطراف آن زمینهایی ناهموار است که در نزدیکی کوهپایه ها و در دورترین ضلع شرقی دشت ساحلی قرار دارد .

مساحت روستا بالغ بر 24 جریب می باشد و خانه های به هم پیوسته آن از گل و سنگ ساخته شده است . این روستا دارای یک باب مسجد ، چند باب دکان و یک باب مدرسه ی ابتدایی کوچک است که تعداد دانش آموزان آن در سال 1947 به 33 نفر رسید . علاوه بر آثار موجود در داخل این روستا آثار باستانی بی شماری در اطراف آن وجود دارد . این آثار شامل چاهها ، اتاقها ، قبرهای حفاری شده در داخل صخره ها و بناها و غارهاست ( نک : ویرانه ها و اماکن تاریخی ) . در منطقه ی اطراف روستاها آبهای زیرزمینی خصوصاً آب چاههای مختلفی وجود دارد و برای کشت محصولات کشاورزی و رشد گیاهان طبیعی قابل نگهداری ، بارانهای موسمی به میزان کافی می بارد .

مساحت زمینهای ابوشوشه بالغ بر 9429 جریب می باشد که 192 جریب آن را جاده ها و دره ها اشغال کرده و 6337 جریب آن نیز به تصرف صهیونیستها در آمد که آنها در تاریخ 13/3/1945 شهرک یهودی نشین " جزر " را در ضلع شمالی تل الجزر احداث کردند . مهم ترین محصولات کشاورزی ابوشوشه را حبوبات ، درختان میوه خصوصاً زیتون تشکیل می دهد . تعداد ساکنین این روستا در سال 1922 به 603 نفر بالغ گردید ، در سال 1931 به 627 نفر و در سال 1945 به 870 نفر افزایش یافت . اکثر ساکنین به کار کشاورزی و دامپروری می پرداختند . صهیونیستها در سال 1948 به اخراج ساکنین عرب این منطقه و انهدام روستاهای آنان که بعدها به صورت آثار تاریخی در آمد ، اقدام نمودند و در سال 1952 شهرک یهودی نشین " بتاحیا " را در ضلع جنوب غربی ابوشوشه و در سال 1955 شهرک یهودی نشین " بیت عزیل " را در ضلع غربی ابوشوشه احداث کردند .

ب - ابوشوشه/شهرستان طبریه :

روستایی عربی است که در شمال غربی شهر طبریه* واقع است و از ساحل غربی دریاچه طبریه* فاصله کمی دارد . جاده ی دومی آن را به جاده ی اصل طبریه - صفد پیوند می دهد و از آن چند راه خاکی منشعب می شود . یکی از آنها به روستای یاقوق* و جاده اصلی مذکور به روستای طابغه* - متصل می شود .

روستای ابوشوشه در دره ی ابوشوشه بنا شده که عبارت از جلگه دره مانندی است که به سوی جنوب دشت الغویر امتداد دارد . این روستا 175 متر پایین تر از سطح دریا قرار دارد و دره ی ربضیه در قسمت جنوبی و دره ی العمود در قسمت شمالی روستا واقع شده است . ابوشوشه و دره ی العمود در قسمت شمالی روستا واقع شده است . ابوشوشه در ابتدای ( مروحه فیضیه ) ، در نزدیکی وادی ربضیه و در قسمت پایین دره ی ابوشوشه جایی که تپه های اطراف آن به تدریج به سمت غرب مرتفع تر می شوند ، قرار گرفته است . در روستا چند چشمه آب وجود دارد که ساکنین آن برای رفع احتیاجات خودشان از آن استفاده می کنند . همچنین چشمه های دیگری در نزدیکی کناره های دریاچه ی طبریه وجود دارد .

مساحت روستا در حدود شش جریب و مساحت زمینهای تابع روستا حدود 12098 جریب می باشد که 50 جریب آن را جاده ها و دره ها اشغال کرده است . در 200 جریب آن درختان پرتقال در مناطق غرب ، شمال و جنوب روستا ایجاد گردیده و مزارع ایجاد گردیده و مزارع کشت سبزیجات* تا سمت شرقی امتداد یافته است . زمینهای ابوشوشه در احاطه ی زمینهای طابغه ، یاقوق ، قدیریه* ، مغار* ، و مجدل* قرار دارد . تعداد ساکنین ابوشوشه در سال 1945 نزدیک به 1240 نفر بود . صهیونیستها در سال 1948 آنها را از دیارشان بیرون راندند و شهرک یهودی نشین " جنیوسار " را در ساحل غربی دریاچه ی طبریه مشرف به روستای ابوشوشه ، و در دو کیلومتری شمال مجدل احداث کردند .

ج - ابوشوشه/شهرستان حیفا :

روستایی عربی است که در فاصله ی 25 کیلومتری جنوب شرق حیفا* قرار دارد ، و جاده آسفالته حیفا - جنین از شمال شرقی روستا عبور می کند و به جاده ی غیر آسفالته که طول آن نیم کیلومتر است متصل می شود .

ابوشوشه در دامنه ی شمال شرقی کوه کرمل و مشرف بر دشت مرج ابن عامر ایجاد شد . ارتفاعش از سطح دریا حدود 125 متر است . نهر المقطع به فاصله تقریباً 4 کیلومتری شمال آن که در واقع مرز شمالی سرزمینهای آن است عبور می کند . از دره های دیگری که مبدأ آن زمینهای روستاست دره ی عین التینه است که در نهر المقطع به انتها می رسد . دیگری دره القصب است که از غرب آن عبور می کند و در مسیر شمال شرقی به نهر المقطع ملحق می شود . این دره آن حد فاصل زمینهای خود و زمینهای روستای ابوزریق واقع در شمال غربی نهر مذکور می باشد . بالاخره دره ی ابوشوشه که مبدأ آن جنوب غربی روستا می باشد و در امتداد شمال شرقی از شرق آن عبور کرده و آب آن به نهر المقطع می ریزد .

این روستا به داشتن چشمه های زیاد معروف است . در شمال آن چشمه التینه قرار دارد که آب مصرفی ساکنان را تأمین می کند و دیگری چشمه الصنع و چشمه های دره ی القصب می باشد . در جنوب آن چشمه ابوشوشه ، در جنوب غربی آن چشمه الکوع و چاه بیت داس و در غرب آن چشمه الباشا و چشمه زهیه ( نک : چشمه های آب ) وجود دارد .

ابوشوشه از روستاهای پراکنده تشکیل شده و منازل آن در امتداد کوهپایه کرمل تابع املاک کشاورزی قرار دارد . در سال 1931 حدود 155 باب منزل که از سنگ و سیمان ، و نیز از سنگ و گل و یا بتون آرمه ساخته شده بود در آن وجود داشت . سقف برخی از آنها را چوب ، علف خشک و گل می پوشاند . در سال 1945 مساحت زمینهای روستا بالغ بر 8960 جرب بود که صهیونیستها چیزی از آن را در اختیار نداشتند . نیمی از این مساحت تقریباً در مرج ابن عامر و بقیه در کوه کرمل واقع شده است .

تعداد ساکنان عرب ابوشوشه درسال 1922 فقط 12 تن بود ، در سال 1931 به 831 تن افزایش پیدا کرد . این عده شامل اعراب عرب الشقیرات و عر العایده بودند ( تعداد عرب الشقیرات در سال 1922 به 403 نفر بالغ گردید ) . جمعیت آن در سال 1945 به 720 تن رسید .

در روستا یک آسیاب ، یک باب مسجد و یک باب مدرسه ابتدایی وجود داشت . برخی از کودکان آن مدرسه روستای مجاور ابوزریق تحصیل می کردند . اقتصاد روستا بر پایه کشاورزی ، دامپروری مبتنی بود . مهم ترین محصولات کشاورزی آن را انواع حبوبات تشکیل می داد . در مساحتهای کوچکی درختان میوه کاشته شد . زمینهای کشاورزی با درختان زیتون که بالغ بر 600 جریب بود اغلب در کناره کوه کرمل مشرف به باغهای ابن عامر قرار داشت . تنباکو و سبزیهای مختلف نیز از طریق استفاده از آبهای عین تینه کشت می شد .

صهیونیستها بعد از آواره کردن ساکنان عرب روستا ، آن را در سال 1948 به طور کامل منهدم کردند . و زمینهای آن به شهرک یهودی نشین " مشمر هاعمق " که از سال 1926 در نزدیکی آن احداث شده بود الحاق شد .

مآخذ :

1. دباغ مصطفی مراد : بلادنا فلسطین ، ج 7 ، ق 2 و ج 4 ، ق2 ، ج 6 ، ق 2 ، بیروت 1972 - 1974 .
2. نقشه فلسطین : مقیاس لوحه مجدو .
3. نقشه فلسطین : مقیاس لوحه های صفد و رمله .