کمیته سازمان ملل برای دستیابی ملت فلسطین به حقوق مسلم خود

مجمع عمومی سازمان ملل متحد چندین قطعنامه در مورد حقوق ثابت ملت فلسطین صادر نموده است . که قطعنامه صادره در بیست و نهمین دوره مجمع به شماره 3236 ( د - 29 ) مورخ 22/11/1974 ، از نظر مشمول و تعاریف ، نسبت به سایر قطعنامه ها از اهمیت ویژه ای برخوردار است . امااسرائیل علی رغم زیادی تعداد دولتهای تأیید کننده قبول سازمان آزادی بخش به عنوان عضو ناظر در سازمان ملل و نمایندگی های تخصصی آن و مفاد قطعنامه 3237 ( د - 29 ) مورخ 22/11/1974 ، به نادیده گرفتن حقوق بشر و خودداری از رعایت قطعنامه ها و مقررات بین الملل ادامه داده و وجود ملت فلسطین را انکار می نمود . این دولت همچنین سازمان آزادی بخش فلسطین را به عنوان تنها نماینده قانونی ملت فلسطین به رسمیت نشناخت .

در برابر سرسختی اسرائیل و نقض پی درپی منشور سازمان ملل و خودداری این دولت از اجرای قطعنامه های آن ، مجمع عمومی در دوره 30 خود ( سپتامبر تا ژانویه 1975 ) قطعنامه 3236 ( د - 29 ) را مورد تأکید مجدد قرار داده و قطعنامه 3376 ( د - 30 ) مورخ 10/11/1975 را صادر نمود . در این قطعنامه مجمعنگرانی عمیق خود را نسبت به عدم دستیابی به هیچ گونه پیشرفتی در زمینه بازگرداندن حقوق ثابت ملت فلسطین ، ابراز داشته و مقرر نمود ، کمیته ای بدین منظور و متشکل از بیست کشور تشکیل گردد . از این کمیته مصرانه خواست تا یک برنامه اجرایی برای اعاده قدرت به فلسطین به منظور کسب حقوق خود که در مواد 1 و 2 قطعنامه 3236 ( د - 29 ) مجمع آمده است ، تنظیم نماید . کمیته مزبور این برنامه را به مجمع عمومی توصیه و مجمع نیز آن را معتبر دانست . مواد 1 و 2 قطعنامه ( د - 29 ) مجمع عمومی عبارتند از :

1. مجمع عمومی بار دیگر حقوق ثابت ملت فلسطین ، به ویژه موارد زیر را مورد تأکید قرار می دهد .
2. حق تعیین سرنوشت خود بدون دخالت خارجی
3. حق استقلال و حاکمیت ملی
4. مجمع حق ثابت ملت فلسطین در بازگشت به خانه ها و مایملکشان که از آن رانده شده اند را مورد تأکید قرار داده و خواستار بازگرداندن سریع آنها می باشد .

مجمع این کمیته را مجاز دانست تا در طول فعالیت و در حدود اختیاراتش تماسهایی با دولتها ، سازمانهای منطقه ای و سازمان آزادی بخش فلسطین برقرار نموده و پیشنهادهای آنها را مورد بررسی قرار دهد . همچنین درخواست نمود طبق قطعنامه 3376 مجمع ، گزارشات و توصیه های خود را به دبیرکل برای طرح در شورای امنیت ارائه کند . از شورای امنیت نیز درخواست نمود تا در اسرع وقت و حداکثر تا اول ژوئن 1976 ، مسأله استیفای حقوق ثابت ملت فلسطین را در دستور کار خود قرار دهد .

در 22/12/1976 ، مجمع عمومی با افزایش تعداد اعضای کمیته به بیست و سه عضو موافقت نمود که کشورهای عضو عبارت بودند از : افغانستان ، اندونزی ، پاکستان ، تونس ، اوکراین شوروی ، آلمان دموکراتیک ، لائوس ، رومانی ، سنگال ، سیرالیئون ، گینه ، غنا ، قبرس ، کوبا ، مالت ، مالی ، مالزی ، ماداگاسکار ، نیجریه ، هند ، مجارستان و یوگسلاوی .

مجمع ، ریاست این کمیته را به کشور سنگال واگذار نموده بود . کمیته گزارش خود را آماده و در اجرای قطعنامه مجمع در 28/5/1976 آن را به دبیرکل ارائه نمود تا در شورای امنیت مطرح شود . گزارش در دوبخش تهیه گردید که در بخش اول گزارش کارها و گفت وگوهای انجام شده و در بخش دوم توصیه های کمیته آمده بود . این

توصیه ها عبارتند از :

الف - اصول و مبادی اولیه .

ب - حق بازگشت .

ج - حق تعیین سرنوشت و استقلال و حاکمیت ملی .

آنچه در زیر می آید ، مهمترین بندهای بخش دوم می باشند .

1 - اصول و مبادی اولیه :

1. مسأله فلسطین اصلی ترین مشکل خاورمیانه است و کمیته معتقد است که ایجاد هرگونه راه حلی در خاورمیانه بدون در نظر گرفتن خواسته های قانونی ملت فلسطین ممکن نیست .
2. کمیته ، حق بازگشت پناهندگان و تعیین سرنوشت و حاکمیت ملی را برای ملت فلسطین ، محترم دانسته ، معتقد است اعطای این حقوق ، به طور کامل در ایجاد یک آرامش فراگیر و صلح نهایی ، امری ضروری برای خاورمیانه است .
3. شرکت سازمان آزادی بخش فلسطین ، به عنوان نماینده ملت فلسطین بر طبق قطعنامه های 3236 ( د - 29 ) و 3375 ( د - 30 ) ، در مذاکرات و تصمیم گیریها امری اجتناب ناپذیر است . ( در اولین قطعنامه مورخ 22/11/1974 حقوق ثابت ملت فلسطین تعریف شده و مجمع در اولین قطعنامه خود به تاریخ 10/11/1975 ، از سازمان آزادی بخش فلسطین ، به منظور شرکت در تلاشها و گفت وگوها و کنفرانسهای مربوط به مسائل خاورمیانه که زیر نظر سازمان ملل تشکیل می شود دعوت نموده است . )
4. کمیته بار دیگر اصل عدم مجاز بودن استیلا بر سرزمینها را بازور ، مورد تأیید قرار داده و خواستار ترک سریع و کامل سرزمینهایی که بدین نحو به اشغال درآمده اند ، می باشد .
5. اعطای امکانات و قدرت به فلسطینیان برای کسب حقوق ثابتشان ، امری ضروری است و همه کسانی است که به نحوی با این مسأله در ارتباط می باشند ، مسئول می باشند .

2 - حق بازگشت :

1. حق طبیعی و ثابت فلسینیان است که به خانه های خود بازگردند و این حقی است که قطعنامه 194 ( د - 30 ) مورخ 11/12/1948 مجمع نیز بدان اعتراف نموده و تقریبا هر سال مورد تأکید قرار گرفته است . شورای امنیتنیز باتفاق آرأ آن را در قطعنامه 237 ( 1967 ) مورخ 14/6/1967 به تصویب رسانده است .
2. کمیته معتقد است به منظور عدم نقض حق فلسطینیان در بازگشت به خانه هایشان ، اجرای برنامه استیفای این حق در دو مرحله صورت پذیرد .
   1. در مرحله اول فلسطینیانی که در شهر جنگ 1967 آواره شده اند به خانه های خود باز می گردند که قطعنامه 237 ( 1967 ) شورای امنیت نیز بدون هیچ شرطی ، خواستار آنست .
   2. در مرحله دوم کسانی که در طول سالهای 1967 - 1948 آواره شده اند به خانه های خود باز می گردند . سازمان ملل نیز با همکاری دولتها و سازمان آزادی بخش فلسطین ، ترتیبات لازم برای بازگشت این گروه از فلسطینیان را فراهم می نماید و به کسانی که تمایلی به بازگشت نداشته باشند . به طور عادلانه خسارت وارده را پرداخت می گردد .
   3. حق بازگشت و استقلال و حاکمیت ملی :
3. ملت فلسطین حق اساسی تعیین سرنوشت ، استقلال و حاکمیت ملی را از آن خود دانسته و کمیته معتقد است . اخراج فلسطینیان از سرزمینهایی که با زور به اشغال درآمده اند ، مخالف اصول منشور سازمان ملل متحد و قطعنامه های آن می باشد و اعطای آن به ملت فلسطین ، شرط اساسی استیفای حقوق این ملت می باشد . همچنین کمیته معتقد است مردم فلسطین تا بازگشت به خانه ها و مایملکشان ، قادر به تشکیل حکومت فلسطین و مستقل بوده و در آینده نیز توان استیفای حقوق و تعیین سرنوشت خدو بدون دخالت خارجی را دارند .
4. کمیته احساس می کند از وظایف و مسئولیتهای تاریخی سازمان ملل است تا از هرگونه کمکی برای ایجاد دولتی فلسطین و شکوفا نمودن اقتصاد آن ، دریغ نورزد .
5. کمیته به شورای امنیت توصیه می نماید . تا با تهیه جدول زمان بندی ، مقدمات عقب نشنیی کامل نیروهای متجاوز اسرائیل را تا ژوئیه 1977 ، از سرزمینهایی که در سال 1967 به اشغال خود درآورده است ، فراهم نماید و در صورت احساس ضرورت نیروهای موقت پاسدار صلح را به منظور تسهیل در امر عقب نشینی ، به منطقه گسیل دارد .
6. کمیته به شورای امنیت توصیه می کند تا از اسرائیل بخواهد که از ایجاد شهرکهای جدید خودداری نموده و از شهرکهای ایجاد شده از سال 1967 در سرزمینهای اشغالی عقب نشینی کند . - یعنی در طول عقب نشینی نیروهایش از سرزمینهای اشغالی - همچنین به مقررات کنوانسیون ژنو در مورد حمایت از غیر نظامیان در زمان جنگ ، احترام گذارده و بلافاصله پس از عقب نشینی ، سرزمینها و اموال به غارت برده شده را به سازمان ملل تسلیم نموده ، تا با همکاری جامعه کشورهای عرب به سازمان آزادی بخش فلسطین تحویل گردد .
7. کمیته توصیه می کند که سازمان به محض ایجاد دولت مستقل فلسطینی آن را به رسمیت شناخته و با همکاری دولتها و دولت فلسطین ، ترتیبات خاص اعمال حقوق ثابت ملت فلسطین را به طور کامل و حل مشکلات مربوطه و برقراری صلح دائم در منطقه را طبق قطعنامه های سازمان ملل ، فراهم نماید .
8. کمیته توصیه می کند که سازمان ملل ، کمکهای اقتصادی و فنی لازم برای تحکیم دولت فلسطینی ، را در اختیار آن گذارد .

دبیرکل این گزارش را به جلسه 9/6/1976 ، برای بحث و تبادل نظر به شورای امنیت ارائه نمود و گفت وگوها تا بیست و نهم همان ماه ادامه یافت و در پایان شورا پیش نویس قطعنامه ای را که چهار کشور پاکستان ، پاناما ، تانزانیا و گینه ارائه نموده بودند ، مورد بحث و بررسی قرار داد . این قطعنامه شامل یک مقدمه و دو ماده اجرایی برای استیفای حقوق ثابت ملت فلسطین به شرح ذیل بود :

1. شورای امنیت گزارش کمیته ویژه حقوق ثابت ملت فلسطین را مورد تأیید قرار می دهد .
2. حقوق ثابت ملت فلسطین در تعیین سرنوشت ، حق بازگشت . استقلال و حاکمیت ملی . در فلسطین ، براساس منشور سازمان ملل متحد است .

این طرح توانست آرأ مثبت ده کشور را کسب کند . این کشورها عبارتند از : بنین ، لیبی ، پاناما ، رومانی ، پاکستان ، گینه ، تانزانیا ، ژاپن ، شوروی و چین . چهار کشور فرانسه ، انگلیس ، ایتالیا و سوئد نیز از دادن رأی خودداری نمودند ( رأی ممتنع دادند ) و آمریکا با استفاده از حق وتو ، طرح را علی رغم رأی اکثریت وتو کرد .

کمیته در اجرای وظایف به کار خود ادامه داده و هر سال گزارشی را به نشستهای مجمع عمومی ارائه می داد که در آن فعالیتها ، مراحل اجرا و مشکلاتی را که بر سر راه بود ، به اطلاع مجمع می رساند . همچنین پیشنهادات و تدابیر لازم را برای بازگرداندن حقوق ثابت ملت فلسطین به آنها ، در این گزارشات ذکر می کرد اما هیچ یک از گزارشها با توجه و عنایت اسرائیل همراه نبود .

مآخذ :

1. مجموعه قطعنامه های مجمع عمومی سازمان ملل متحد و شورای امنیت .
2. اسناد و سخنرانی های شورای امنیت سازمان ملل متحددر سالهای 29/6/1976 تا 1979 .
3. گزارش کمیته ویژه استیفای حقوق ثابت ملت فلسطین ، به عنوان سند 1/12/35 دوره سی و یکم مجمع عمومی در سال 1976 .