عفولة ( روستای - )

روستائی عربی است که در جنوب شهر ناصرة و میان دشت مرج ابن عامر واقع شده است . این روستا از آن جهت که بر سر راه چند جاده قرار دارد و خط راه آهن حجاز از آن عبور می کند دارای موقعیت ویژه ای است . ارتباط آن با دشت ساحلی به وسیله جاده ای که از گذرگاه مجدو می گذرد ، برقرار می شود .

ارتباط آن با حیفا و عکا نیز از طریق شکافی که در دره نهر المقطع است ، صورت می گیرد . از همین دره است که جاده و راه آهن حجاز می گذرد . این روستا همچنین با شهر ناصره در شمال و طبریه در شمال شرقی و جنین در جنوب به وسیله راههای کوهستانی مرتبط است .

عفولة در زمینی پر از تپه ، در دامنه کوه پهنی که کمی از سطح دریا بالاتر است ، قرار گرفته است . در همانجاست که آبها بین رود اردن در شرق و دریای مدیترانه در غرب تقسیم می شود و باز از همین جاست که رود جالود به سوی شرق و رود مقطع به سوی غرب روان و جاری می شوند .

از دوره سنگی انسانهای باستانی در منطقه عفوله ساکن بوده اند . براساس آنچه که از کاوشهای باستانی به دست آمده ، در منطقه عفوله ، از دوره سنگ و مس ، انسان سکونت داشته است و نیز معلوم شده است که ساکنان آن بعدها به تپه عفوله کنونی - - که بین بیت المقدس و حیفا واقع می باشد - - نقل مکان کرده و جای قبلی خویش را محل دفن مردگانشان ، نمودند .

همین تحقیقات و اکتشافات باستانی می گوید که در دوره قدیم ، میانه و جدید برونزی نیز ، این منطقه مسکونی بوده است . از جمله آثار باستانی آن ، تپه ای است که مورد حفاری باستان شناسی واقع شده است . در دوره رومی ها ، شهر أربل " Arbal " در منطقه عفولة ساخته شده است .

علت انتخاب این محل تپه ای برای عفولة این بوده که اهالی بتوانند از روستای خود ، که در تلاقی جاده های گوناگون واقع شده بود ، دفاع کنند و نیز از گرد و غبارهایی که در جنوب غربی روستا از ریزش رود مقطع ایجاد می شد ، در امان بمانند .

مناطق پیرامون عفولة دارای زمین سرسبزی بودند و در زمانهای قدیم گله داری و کشاورزی به ویژه کشت گندم در آن رواج داشته است . زمینهای عفولة ، همچون دیگر زمینهای دشت مرج ابن عامر در مالکیت دولت بوده است و

اهالی عرب آنجا نسل در نسل بدون داشتن امتیاز مالکیت در آن کشاورزی می کردند .

در سال 1869 دولت عثمانی اقدام به فروش این زمینها و روستاهای آن به بازرگانان و زمینداران لبنانی نمود . این خریداران بعدها همین زمینها را به صهیونیستها فروختند . این مسأله باعث گردید که با گذشت زمان تعداد ساکنان عرب آنجا کمتر و بر تعداد صهیونیستها افزون گردد . در سال 1912 ، جمعیت اعراب 172 نفر بود که در سال 1922 به 563 نفر رسید .

ولی صهیونیستهایی که از سال 1925 بیشتر زمینهای عفوله را خریده بودند ، اقدام به بیرون کردن ساکنان عرب آن نمودند و پس از آن ، مستعمره " عفولاه " را در همانجا تأسیس کردند .

طرح معماری صهیونیستها در این روستا بدین صورت بود که در پیرامون مراکز بازرگانی ، خیابانهای دایره شکلی ساختند که به وسیله خیابانهای مستقیم ، به آن مراکز متصل بود . در اواخر دوره قیمومیت انگلیس جمعیت عفوله به 310,2 نفر ، که فقط ده نفرشان عرب بود ، رسید . این مستعمرة از آغاز دولت اسرائیل ، از نظر جمعیتی و عمرانی ، به ویژه در قسمتهای شمال غربی و جنوب شرقی توسعه یافت و گسترده تر شد . در سال 1968 جمعیت آن به 600,16 نفر رسید .

از نظر صنعتی ، یک کارخانه شکر و دو کارخانه نساجی و پلاستیک سازی ، به وسیله صهیونیستها ، در این روستا ساخته شد .

مآخذ :

1. دباغ ، مصطفی مراد : بلادنا فلسطین ، جلد 1 ، ق 1 ، و جلد 2 ، ق 2 ، بیروت 8973 و 1974 .
2. صایغ ، انیس : بلدانیة فلسطین المحتلة ( 1948 - 1967 ) بیروت 1968
3. الوقائع الفلسطینیة ، شماره 1375 ، ضمیمه 2 ، 1944 .
4. نقشه فلسطین : مقیاس 000,501 ، تابلوی ناصرة .
5. PEQ st.PLas. I, II : Late chalcolethic, July 1936.
6. Sukehike, E, L : pottery from Affuleh.