جولس ( روستای - )

روستایی است عربی که در 29 کیلومتری شمال شرق غزه و در حدود 6 کیلومتری شرق مجدل و در 5 کیلومتری جنوب غرب سوافیر واقع شده است . صلیبیان این روستا را در قرون وسطی به نام " یولیوس " احداث کردند که بعدها نام آن به جولس تحریف شد .

جولس به خاطر قرار گرفتن در تقاطع خطوط ارتباطی مهم دشت ساحلی جنوبی فلسطین از اهمیت ویژه‌ی جغرافیایی برخوردار است . این روستا در کنار راه مجدل - مسمیه - قدس و در محل تقاطع این راه آسفالته اصلی با راه اصلی دیگری که از اسدود در شمال به ککبا و بریر در جنوب منتهی می‌شود واقع شده است . مقامات قیمومیت به منظور کنترل و زیر نظر قرار دادن این تقاطع راههای زمینی مهم ، یک پادگان برای ارتش بریتانیایی بر پا ساختند .

جوس بر دامنه‌ی یکی از دره‌های آبریز خشک تپه مانندی که در سر راه خود به دریای مدیترانه آبریز دره‌ی ابطح بین حمامه و اسدود را تشکیل می‌دهد قرارگرفته است . همین موقعیت در گذشته به روستا اهمیت دفاعی داده است .

روستا در یک محل باستانی از دشت ساحلی جنوب فلسطین ساخته شده که آثار آن به صورت بازمانده‌ی ساختمان‌های مسکونی ، آبگیرها ، چاهها و آب انباریها نمایان است . تعدادی کتام ( خرابه‌های ) باستانی مانند کتام ذراع و کتام رمس فرش در 3 کیلومتری غرب جولس یافت می‌شود که نمایانگر اهمیت این منطقه از نظر ساختمانی در قدیم می‌باشد ( نک - : خرابه‌ها و اماکن باستانی )

جولس حدود 50 متر از سطح دریا بلندی دارد و از مجموعه‌ی خانه‌های به هم پیوسته به شکل مربع محاصره بین دوراهی جولس و راهای سوافیر و کوکبا تشکیل شده ، جنس ساختمان خانه‌ها از خشت و سیمان است ، همچنین چندین مغازه در دو طرف راهی که به روستا منتهی می‌شود ، قرار دارد . در جولس یک باب مسجد و یک باب دبستان که در سال 1937 تأسیس یافت وجود داشت و بارگاه مجاهد شهید شیخ جبر که در جریان جنگهای صلیبی به شهادت رسید ، در آنجا بود .

آبهای زیرزمینی در منطقه‌ی جولس فراوان است به طوری که چاههای آب آنجا برای آشامیدن و کشاورزی مصرف می‌شود . لازم به یادآوری است که شهرداری فالوجه به منظور رسانیدن لوله‌های آب به فالوجه که با کمبود آب رو به رو بود در سال 1947 یک حلقه چاه آب را جولس خریاداری کرد ، رشد عمرانی جولس در پایان دوران قیمومیت بریتانیا مساحت حدود 30 جریب گسترش یافت .

مساحت زمین‌های جولس در حدود 13584 جریب بالغ می‌شد که 350 جریب آن متعلق به راهها و دره‌ها بود . صهیونیستها چیزی از این زمینها در اختیار نداشتند . زمینهای جولس از حاصلخیزی خاک و فراوانی آبهای زیرزمینی برخوردار است . و میانگین ژرفای چاه‌های این روستا به 60 متر می‌رسد . جولس به کشت انواع حبوبات و برخی انواع سبزیجات و میوه جات شهرت یافته بود . باغهای میوه به مساحت وسیعی در شرق و شمال جولس امتداد یافته است . به طوریکه ساکنان روستا پیش از رانده شدن از خانه هایشان در بیش از 1355 جریب از زمینهای روستا درخت پرتغال غرس کرده بودند .

شمار جمعیت جولس در سال 1922 به حدود 481 تن بالغ می‌شد و در سال 1931 شمار آنان به 682 تن افزایش یافت که در 165 باب خانه به سر میبردند . این شمار درسال 1945 در حدود 1030 تن بر آورد شده است . ساکنان جولس در دفاع از روستایشان که دارای موقعیت استراتژیک و در برگیرنده‌ی پادگان ارتش بریتانیا بود ، به خوبی جنگیدند .

صهیونیستها تلاش کردند این پادگان را پس از تخلیه‌ی ارتش بریتانیا اشغال کنند ولی چندین بار با شکست روبه رو شدند سرانجام توانستند پادگان و روستا را به اشغال خود در آوردند و روستا در سال 1948 پس از بیرون راندن ساکنانش ، ویران کردند ، سپس شهرکهای کرمون و هودیار در زمینهای روستای جولس احداث نمودند و نیروهای اشغالگر اسرائیلی از پادگان جولس استفاده کردند .

مآخذ :

1. دباغ ، مصطفی مراد : بلادنا فلسطین ، ج1 ، ق2 ، بیروت 1966 .
2. نقشه‌ی فلسطین : اندازه ، تصویر اسدود .