جمامه ( روستای - ) :

روستایی عربی است که در فاصله 39 کیلومتری شمال و شمال غرب بیرالسبع ، در فاصلهٔ 17 کیلومتری جادهٔ غزه - بیرالسبع واقع شده است ، و از طریق راه‌های اسفالته که از روستا‌های الکوفخه و المحرقه می‌گذرند به این جاده متصل می‌شود . همچنین جمامه با جاده‌ها و مسیرهای قابل استفاده در تمام طول سال با بعضی شهرها و روستاهای مجاور از جمله خربه بطیح در جنوب ، الکوفخه در جنوب غرب ، الفالوجه در شمال و بربر در شمال غرب متصل می‌شود . به همین دلیل موقعیت این روستا به مثابهٔ کلید جنوب فلسطین از اهمیت خاصی برخوردار است . همچنین می‌توان در سفر از جنوب فلسطین به قسمت‌های شمال و غرب فلسطین از این روستا گذر کرد . این روستا توقفگاه کاروان صحرانشینان عازم از النقب به شمال فلسطین است . در پایان جنگ جهانی اول جمامه شاهد نبردی بین نیرو‌های اشغالگر انگلیس و نیرو‌های عثمانی بود که به اشغال این روستا توسط نیرو‌های انگلیس و حرکت از آنجا به سمت شمال به منظور اشغال روستا‌های عربی مجاور منجر شد .

جماجه بر روی قطعه ناهمواری از زمین‌های النقب شمالی و در کنار درهٔ المدیع که سرچشمهٔ درهٔ ابورشید می‌باشد ، قرار گرفته است . درهٔ اخیر در امتداد شیب زمین در مسیر خود به دریای مدیترانه به سمت شمال غرب کشیده شده به طوری که در چند درهٔ دیگر که سرچشمهٔ درهٔ الحسی است منتهی می‌شود . این منطقه به خاطر فراوانی آثار باستانی معروف است . در آنجا خرابه جمامه حاوی چندین آب انبار ، روغن‌گیر ، قطعه زمین‌های کاشی‌کاری شده ، گورها ، ستون تاج و ستون سنگی دایره‌ای شکل می‌باشد . ( نک - : خرابه‌ها و اماکن باستانی ) . این خرابه‌ها تعدادی از زمین‌داران و صحرانشینان را جهت اقامت در آن و احداث تعداد اندکی از خانه‌های گلی ، به خود جذب کرد . نقشهٔ این روستا به شکل پنج ضلعی است که خانه‌های آن به هم پیوسته و در میان آنها چند مغازه است . مردم از چاه جمامه آب می‌نوشند و از آب چاه‌ مجاور آن برای سیراب کردن دام و آبیاری تعدادی مزارع کوچک سبزیجات استفاده می‌شود . جمامه حدود 150 متر از سطح دریا ارتفاع دارد . این روستا از نظر مساحت کوچک است و جمعیت اندکی دارد . همچنین یک دبستان در سال 1944 در آنجا ساخته شد .

جمامه به خاطر کشت حبوبات به ویژه گندم و جو مشهور گشت . کشاورزی این روستا بر بارندگی متکی است زیرا میزان بارندگی سالیانهٔ آن حدود 300 میلی‌متر می‌باشد . ساکنان این روستا به خاطر وسعت مراتع طبیعی در اطراف جمامه ، به دامپروری اهمیت می‌دادند .

در سال 1948 بین اعراب و صهیونیست‌ها نبردی در گرفت که به اشغال این روستا توسط نیرو‌های صهیونیستی و اخراج ساکنان و انهدام روستا منجر شد ، صهیونیست‌ها از آنجا روانهٔ جنوب شدند . اشغالگران صهیونیست در اواخر دوران تحت‌الحمایگی شهرک یهودی‌نشین " روحاما " را بر روی زمین‌های این روستا احداث کردند .

مآخذ :

1. دباغ ، مصطفی‌مراد : بلادنا فلسطین ، ج1 ، ق2 ، بیروت 1966 .
2. نقشهٔ فلسطین ، مقیاس ، تابلو کوفخه و بریر .