عبدالهادی ، عونی ( 1970 - 1882 )
یکی از مبارزان بزرگ فلسطین است که در سال 1882 در نابلس ، متولد شد . مدرسه ابتدایی خود را در آنجا و در بیروت گذراند . سپس به مدرسه سلطنتی تابع دانشگاه استانبول پیوست . در سال 1908 شاهد سرنگونی سلطان عبدالحمید و تغییر نظام حاکم ترک بود . در روح او و در روح دیگر همرزمانش حس ملی بیدار شد .
در سال 1910 برای فراگیری علم در رشته های حقوق به پاریس رفت و در آنجا با عده ای از دوستانش در تأسیس گروه جوانان عربی شرکت جست .
وی همچنین یکی از اعضای کمیته ای بود که به کنفرانس اول عربی به ریاست عبدالحمید زهاوی در پاریس دعوت شد که با همکاری حزب غیرمرکزی اداری در قاهره که رئیس آن رفیق العظم بود ، تشکیل شد .
عونی عبدالهادی در طول جنگ جهانی اول در پاریس ماند و از دستگیری مقامات نظامی ترک نجات یافت و در آنجا کار می کرد تا زندگی خود را بگذراند .
در دسامبر سال 1918 برای اولین بار با امیر فیصل الحسین در پاریس ملاقات کرد . پس از آن وی در مدت طولانی که او بر سوریه حاکم بود ( بین ایلول سال 1918 و تموز سال 1920 ) همراه امیر فیصل بود .
وی در سال 1920 مشاور امور خارجه او در دمشق شد . در ملاقاتهای دیپلماتیک به لندن و پاریس و هنگام خروجش از دمشق با قطار همراه او بود .
مقامات فرانسوی حکم اعدام عونی عبدالهادی را صادر کردند . ابتدا وی به قاهره و سپس به فلسطین رفت . در حالی که به معان می رفت و در ماه نوامبر سال 1920 خبر وجود نیروی عربی را برای بازپس گیری سوریه از فرانسوی ها شنید . در بیت المقدس با " سیرهربرت ساموئل " ملاقات کرد که نماینده سامی انگلیس ها در فلسطین بود و به او گفت به امیر عبدالله بگوید تا به حجاز برگردد .
عونی عبدالهادی هنگامی که امیر عبدالله وزیر مستعمرات انگلیس وینستون چرچیل را در بیت المقدس در
24/3/1921 ملاقات کرد با وی بود . چرچیل امیر عبدالله را قانع به قبول حکومت شرق اردن کرد و اینکه بریتانیا او را با پول یاری و کمک کند . به عونی عبدالهادی ریاست دیوان امیری داده شد ولی او عمان را ترک کرد و در سال 1921 به بیت المقدس بازگشت .
وی در بیشتر هیأتهای فلسطینی در خارج شرکت کرد . همانطوری که با گواهی های خود هیأتهایی را که برای تحقیق به فلسطین می آمدند ، راهنمایی می کرد . در کنفرانس عمومی اسلامی که در سال 1931 در بیت المقدس تشکیل شد ، شرکت کرد .
در ژوئیه سال 1932 با دیگران برای تشکیل دوباره حزب استقلال کار کرد ، که در ابتدا از زمان تغییر گروه جوانان عربی در سال 1920 به حزب علنی که این نام را داشت ، ظاهر شد و به عنوان رئیس حزب انتخاب گردید .
هنگامی که کمیته عالی عربی در آوریل سال 1936 تشکیل شد ، عونی عبدالهادی به سمت دبیر کمیته انتخاب شد و با دوستانش در صرفند دستگیر و سپس آزاد گردید . کمیته ، او را با یک هیأت فلسطینی برای ملاقات با پادشاهان سعودی و عراق فرستاد . کمیته عالی عربی بعدا مقرر کرد که قرارداد آن با کمیته تحقیق پادشاهی لغو شود ( نک : بیلد ، کمیته ) .
هنگامی که این کمیته طرح تقسیم فلسطین را صادر کرد ، کمیته عالی عربی عونی عبدالهادی را به بغداد فرستاد . وی سپس به ژنو رفت تا دیدگاههای عربی را در مورد طرح تقسیم در برابر کمیته قیمومیت دائمی در جامعه ملل اعلام کند . وی نتوانست به فلسطین برگردد چون مقامات انگلیسی به عملیات سرکوب و دستگیری وسیعی دست زده بودند لذا به قاهره رفت و تا سال 1934 در آنجا ماند و در این مدت در کنفرانس میزگرد در لندن در سال 1939 شرکت نمود ( نک : لندن ، کنفرانس 1939 ) .
عونی عبدالهادی اعتراضیه ای را به سران حکومتهای عربی در مورد الحاق خاص فلسطین فرستاد که در پیمان جامعه کشورهای عربی در 6/5/1945 آمده بود . چون در آن از حقوق طبیعی مردم فلسطین و از موضع دولتهای عربی در مورد سیاستهای موجود آن زمان در فلسطین ، سخنی به میان نیامده بود .
در سال 1946 یکی از نمایندگان عرب در برابر کمیته تحقیق انگلیسی - - آمریکایی که به فلسطین آمده بود ،
گردید و توصیه های کمیته را رد کرد .
عونی عبدالهادی با مجمع عربی در ارتباط بود و در کنفرانس بلودان در ماه ژوئن 1946 شرکت کرد . ولی به هیأت عالی عربی به ریاست محمد امین الحسینی نپیوست . در اکتبر سال 1948 در کنفرانس ملی در غزه شرکت کرد ( نک : غزة ، کنفرانس ) .
قرارداد حکومت تمامی فلسطین را امضاء کرد و یکی از اعضای آن گردید . ولی پس از مدت کمی از آن استعفا داد و به دمشق رفت . سپس در سپتامبر سال 1951 به عمان رفت و به عنوان سفیر اردن در قاهره منصوب شد و تا سال 1955 در این سمت باقی ماند . سپس عضو مجلس اعیان گردید و مدتی از سال 1956 را در وزارت امور خارجه بود و سپس از فعالیت سیاسی استعفا داد .
در سال 1964 عمان را به قصد قاهره ترک کرد و در آنجا در روز 12/3/1970 بعد از اینکه مدتها به عنوان رئیس اداره ملی در سازمان کشورهای عربی کار کرد درگذشت و در همانجا دفن گردید .
مآخذ :
- قاسمیة ، خیریة : عونی عبدالهادی ، اوارق خاصه ، بیروت 1974 .
- عودات ، یعقوب : من أعلام الفکر و الادب فی فلسطین ، عمان 1976 .
