زیتون ( کوه - )
اعراب آنرا " کوه طور " و یا " طور زیتا " می نامند و روستای طور بر آن واقع است . این کوه در شرق شهر بیت المقدس قرار گرفته و مشرف به تمامی شهر می باشد . گویا نامش از درخت زیتون که به اندازه زیاد وجود داشت مشتق شده است . ارتفاع این کوه از سطح دریا نزدیک به 826 متر می باشد . می گویند حضرتمسیح عیسی بن مریم به منظور فرار از آزار و اذیت یهودیها به کوه زیتون پناه می برد . و در اجیل متی خطاب به بیت المقدس گفته است : ای اورشلیم ، ای قاتل انبیاء و ای شهری که به سوی فرستادگان الهی سنگ پرتاب می کنی ، چند بار خواستم فرزندان ترا همان گونه که مرغ جوجه های خود را زیر پر و بال خود می گیرد جمع کنم ولی نخواستید پس بروید که این منزل تنها به صورت مخروبه ای برای شما باقی خواهد ماند " . در روایتی آمده است که زیتون مذکور در آیه " والتین و الزیتون و طور سینین " همان کوه زیتون بیت المقدس است .
مسلمانان و مسیحیان در کوه زیتون دارای اماکنی مقدس و یادگارهائی بشرح زیر می باشند :
- گوشه اسعدیه : در قله کوه واقع شده و شامل یک باب مسجد و مزار دانشمند صالح محمدبن عمر العلی ( 964 - 1038ه ) می باشد ، این گوشه به اسعدیه منتسب است و به نام
[[ پرونده : | ج 2 ، ص 523 ]]
بنیانگذار آن اسعد المفتی مفتی دولت عثمانی نامگذاری شد .
- قبر رابعة العدویه : در پائین گوشه اسعدیه واقع شده و آن قبر رابعه ام الخیر دختر اسماعیل عدویه صوفی مشهور متوفی سال 185 ه می باشد .
- مدرسه منصوریه ، منتسب به ملک قلاوون الفی یکی از سلاطین حکومت دریائی ممالیک می باشد . وی در 689 ه در مصر دار فانی را وداع گفت و در خاک آن در منصوره دفن گردید . این مدرسه ملک وقفی اسلامی بوده که امروز به صورت خرابه ای درآمده است .
از جمله اماکن مقدس مسیحی ، کلیسای جسمانیه است که در قسمت پائین کوه زیتون ، در دره جهنم و در محل تلاقی جاده های بین قدس و طور قرار گرفته و دیگری قمه الصعود ، کلیسای ستنا مریم ، دیر الجلیل ، کلیسای زیتون و منزل ویکتوریا می باشد .
در سال 1914 احمد جمال پاشا فرمانده ارتش چهارم ترکیه منزل ویکتوریا در کوه طور را به عنوان مقر فرماندهی خود برگزید و سپس بریتانیائیها این محل را تا سال 1927 یعنی زمانی که زلزله ای رخ داد به عنوان مقر حکمرانی خودشان انتخاب نمودند . تا اینکه نزل در جنگ 1948 تخریب شد .
بسیاری از جهانگردان و جغرافی دانان عرب از جمله ابن فضه در کتابش تحت عنوان " مختصر تاریخ البلدان " و مقدسی صاحب " احسن التقاسیم فی معرفة الاقالیم " و یاقوت حموی صاحب " معجم البلدان " و مجیرالدین حنبلی صاحب " انس الجلیل " و دیگران آنرا توصیف کرده اند .
مآخذ :
- خمار ، قسطنطنین : موسوعة فلسطین الجغرافیة ، بیروت 1969 .
- دباغ ، مصطفی مراد : بلادنا فلسطین ، بیروت 1974 .
- بوست ، جورج : قاموس الکتاب المقدس ، بیروت 1894 .
[[ پرونده : | الاراضی المقدسه ، ص 163 ، بالا ]]
