توافقنامه 11 فوریه اردن - ساف

از اوایل دهه هشتاد یاسرعرفات که سالها در رأس کمیته اجرایی سازمان آزادی بخش فلسطین بود و در حقیقت رهبری مقاومت فلسطین را در دست داشت ، با فراموش کردن تدریجی میثاق مقاومت فلسطین و ساف ، با شاه حسین هم پیمان شد تا بتواند با کمک آمریکا قطعه زمینی را در کرانه باختری رود اردن از رژیم صهیونیستی بگیرد و حاکمیت آن را نیز بین خود و شاه حسین تقسیم کند . شاه حسین در خلال اجلاس امان تحت عنوان هفدهمین اجلاس شورای ملی فلسطین که در آذر ماه سال 1363 برگزار شد ، ایده صلح در برابر زمین را مطرح کرد و صراحتا از فلسطینیان خواست تا اسرائیل را به رسمیت بشناسند و قطعنامه های سازمان ملل متحد در باره مسأله فلسطین شامل دو قطعنامه معروف 242 و 338 شورای امنیت را بپذیرند . پس از تشکیل اجلاس فلسطینیان در امان تحریم قطعنامه 242 به عنوان یک اصل ثابت باقی ماند تا اینکه شاه حسین و عرفات توافقنامه معروف شان را که به توافقنامه 11 فوریه مشهور شد در 22 بهمن ماه سال 1363به امضا رساندند .

یکی از مهم ترین مواد این طرح ، پذیرش تمامی قطعنامه های سازمان ملل - البته با همین عنوان کلی و بدون اشاره به یک مورد خاص همچون قطعنامه 242 - بود .

براساس این توافق و در محدوده متن مواد درج شده در آن ، یک برنامه سیاسی مشترک در سطح بین المللی به منظور ایجاد شرایط مناسب جهت تشکیل کنفرانس صلح که فرمول آن مطابق با دیدگاه فلسطین و عربی باشد ، ترسیم شد و طرف اردنی تعهد نمود که به همراه دیگر کشورهای عربی ، فرمول راه حل بین المللی جامع و عادلانه را به فلسطینیان بقبولاند . علی رغم اینکه ساف موضع حقیقی آمریکا و لجاجتش در قبال حقوق ملی فلسطین را می دانست اما معتقد بود که این امر تعارضی با تلاش اردن برای تأثیر گذاردن بر موضع آمریکا ندارد . سازمان ملل نیز به نوبه خود تلاشهای زیادی در این راستا انجام داد که ماهها طول کشید . اما نتیجه آن به جز ادامه موضع گیری آمریکا در مخالفت با به رسمیت شناختن ساف و عدم پذیرش حقوق ملی فلسطینیان و حق تعیین سرنوشت شان و پافشاری آمریکا بر پذیرش قطعنامه های 242 و 338 شورای امنیت مبنی بر حق موجودیت رژیم صهیونیستی در مرزهای امن و اعلام متوقف ساختن مبارزه مسلحانه فلسطینیان و ساف ، چیز دیگری نبود . در این صورت آمریکا با مشارکت ساف در قالب هیأت مشترک اردنی فلسطینی در کنفرانس بین المللی موافقت می کرد و در عین حال حق مخالفت رژیم صهیونیستی با آن دسته از مواد قطعنامه راکه آن مناسب نمی یافت و یا اینکه با منافعش تعارض داشت ، وارد می دانست .

از سوی دیگر دولت مصر همزمان با این تحولات ، به تلاشهای دیپلماتیک وسیعی در امان ، اسرائیل ، بخارست ، آتن ، رم ، پاریس ، وین ، لندن ، واشنگتن ، و سازمان ملل پرداخت که همه در جهت حمایت از توافق 11 فوریه به ویژه حمایت فعالتر جامعه اقتصادی اروپا در این زمینه بود .

حسنی مبارک طی مصاحبه ای که انجام داد ، طرحی را پیشنهاد کرد . در این طرح از آمریکا خواست تا مذاکرات مستقیم بین مقامات اسرائیلی و هیأت مشترک اردن ساف را در قاهره و یا با شرکت مصر ، ترتیب بدهد . حسنی مبارک طی مصاحبه ای دیگر افزود لازم نیست این هیأت مشترک حتما از اعضای سرشناس ساف باشد . پس از آن ، یاسرعرفات طی مصاحبه ای با رادیو مونت کارلو در تاریخ 11/12/1363 به طور ضمنی ، طرح مبارک را رد کرد و گفت طرح صلح حسنی مبارک بایستی در چهارچوب یک کنفرانس بین المللی و با شرکت 5 عضو دایم شورای امنیت و کلیه طرحهای ذینفع در جنگ خاورمیانه ، از جمله ساف که به طور برابر با دیگران در آن شرکت خواهد کرد ، بررسی شود...

شیمون پرز نیز ضمن اشاره به اهمیت نقش مصر در پیشبرد جریان صلح خاورمیانه ، هرگونه شرکت ساف در هیأت مذاکره کننده را رد کرد .