اتحادیه ی مراکز بهداشتی و درمانی فلسطین

این اتحادیه ، کار خود را با ارائه ی خدمات پزشکی و بهداشتی به مردم فلسطین به ویژه در روستاها آغار کرد . علت تشکیل چنین اتحادیه ای به صورت یک مؤسسه رسمی فعال ، رفع مشکلات موجود در زندگی روزمره ی مردم فلسطین بود تا بدین وسیله مأموران بهداشت بتوانند در شرایط مختلف ، انواع خدمات بهداشتی و پزشکی را جهت بهبود وضعیت جامعه ارایه دهند .

1990 ، سال تجاوزات

سال 1990 سالی پر مخاطره برای مردم فلسطین در نوار غزه و کرانه ی غربی رود اردن بود به طوری که با گرسنگی و فشار اقتصادی و فروپاشی ساختارهای بنیادی و نیز بیکاری و انزوای اقتصادی و در نتیجه ی کاهش درآمدها توأم شد و به دنبال آن وضعیت بهداشتی نیز رو به نابسامانی گذاشت .

سال 1990 به عنوان سومین سال قیام پر شکوه مردم ، تهاجمات بی سابقه ای را به خود دید که کشته و مجروح شدن تعداد قابل توجهی از مردم و سقط صدها زن باردار در اثر گازهای سمی از نتایج آن به شمار می آمد و از جمله کشتارهای خونین آن سال می توان به فاجعه ی عیون قاره و مسجد الاقصی و کشتار رفح و خان یونس اشاره کرد .

چنین اوضاع و شرایط سخت و نابسامان ، مسئولیت مراکز بهداشتی از جمله اتحادیه ی مراکز بهداشتی را در زمینه های امداد ، اورژانس و انتقال مجروحین و انجام خدمات بهداشتی و پزشکی دو چندان ساخت . این اتحادیه در برابر تهاجمات چشمگیر سال 1990 موفقیتهای قابل توجهی را کسب کرد .

فعالیت درمانگاههای اتحادیه

شعار اتحادیه در سال 1990 ادامه ی فعالیتهای پزشکی در درمانگاهها و نیز افتتاح چندین درمانگاه دیگر در روستاها و مناطق دور افتاده بود تا آنجا که تعداد درمانگاهها و مراکز بهداشت اتحادیه در کرانه ی غربی و نوار غزه به 43 مرکز بهداشتی رسید که در زیر به آنها اشاره می شود :

در طی سال 1990 ، معالجه تعداد 159113 تن بیمار در تخصص‌های مختلف در همه درمانگاه‌ها و مراکز درمانی صورت گرفت . از آنها تعداد 19625 بیمار به صورت رایگان معالجه شدند . نمودار زیر ارقام و تعداد تخصص‌های اساسی در طی آن سال را توضیح می‌دهد .

[[ پرونده : | ]]

و بخش‌های اتحادیه شاهد فعالیت متفاوتی با توجه به تعداد بیماران در طی این سال بود . و بخش غزه و بیت لحم از به لحاظ تعداد بیماران و بهداشت در ردیف اول قرار دارد همچنانکه در نمودار زیر توضیح داده شده است .

و بخش‌های اتحادیه شاهد فعالیت متفاوتی با توجه به نعداد بیماران در طی این سال بود . و بخش غزه و بیت لحم از به لحاظ تعداد بیماران و بهداشت در ردیف اول قرار دارد همچنانکه در نمودار زیر توضیح داده شده است .

درمانگاه پزشکی سیار

در سال 1990 مفهوم درمانگاه سیار و نحوۀ کار و وظایف آ ن تغییر یافت و فقط به نیاز تخصصی پزشکی و نیز مراقبت بهداشتی مانند خدمات بیماریهای داخلی ، قلب و ریه ، قند ، زنان و زایمان ، پوست ، چشم ، دندان ، و غیره در مناطق محروم اطلاق شد . برگزاری سمینارهای پزشکی و عیادت و معاینۀ بیماران در منزل از جمله کارهای اصلی واحد سیار به شمار آمد . که در این میان از جزوات و نشریات بهداشتی ، پوستر ، و ویدئو فیلم و دیگر وسایل تشریحی نیز در حد امکانات اتحادیه استفاده می‌شد . خدمات امداد‌رسانی و اورژانس این درمانگاه به ویژه در موقعیت‌های جنگی و حکومت نظامی و درگیریهای شدید قابل ملاحظه بود . به طوری که در هنگام ضرورت ، مراکز بهداشتی با هماهنگی و همکاری مؤسسات در شهرها و نواحی مختلف مجهز به وسایل و امکانات پزشکی و درمانی شد .

طی سال 1990 ، ح - دود ٩٢ عملیات پزشکی سیار در شعبه‌های مختلف اتحادیه انجام شد و تعداد ٩١۵٨ بیمار به طور رایگان مداوا گردید . و حدود 200 سمینار در درمانگاه سیار دربارۀ اغلب بیماریهای مسری و اطفال و پوستی برگزار شد .

طرح‌های مراقبت بهداشتی و پیشگیری

این طرحها از جمله وظایف و فعالیتهای اصلی اتحادیه به شمار می‌رفت چراکه معتقد بودکه یک‌بار پیشگیری بهتر از صد بار معالجه است . و اینکه با رعایت برنامه‌های پیشگیری و بالا بردن سطح اطلاعات بهداشتی می‌توان بر انواع بیماری‌ها غلبه کرد . و این اتحادیه به عنوان یک مرکز مردمی کار ارایه خدمات پزشکی و مراقبت بهداشتی را در زمان اشغال و عدم مداخلۀ دولت در این زمینه و ابعاد مختلف بیمارستانی و... را عهده‌دار شد . مهم‌ترین برنامه‌های اتحادیه در سال 1990 بشرح زیر می‌باشد :

1. گروه مبارزه با بیماری‌های اسهال و استفراغ .
2. گروه مبارزه با بیماری‌های که از طریق آبهای آلوده منتقل می‌شود .
3. گروه مبارزه با تب مالت .
4. گروه پیشگیری از بیماری‌های دندان .
5. زنان و زایمان .
6. طرحهای بهداشتی مدارس و مهدکودک‌ها و شیرخوارگاه‌ها .
7. بررسی چندین نوع بیماری مشخص در روستاها .

1 - گروه مبارزه با بیماری‌های اسهال و استفراغ :

بیماری اسهال همچنان زندگی هزاران کودک را تهدید می‌کند به ویژه وقتی‌که این بیماری با استفراغ توام باشد . این اتحادیه از طریق درمانگاه‌های سیار و ثابت ، اقدامات گسترده‌ای برای مبارزه با آنها انجام داد . از آن جمله به موارد زیر می‌توان اشاره کرد :

1. محلول ضد استفراغ : توزیع آن در مناطق مبتلا به این بیماری .
2. پخش و توزیع نشریات بهداشتی و پوستر و عکس‌هایی در خصوص جلوگیری و پیشگیری از استفراغ و تشویق مادران به تغذیه کودکان خود از شیر طبیعی خویش .
3. سخنرانی‌ها ( سمینارهای ) هفتگی دربارۀ استفراغ برای مادران .

این اتحادیه با انجام اقدامات و طرح‌هایی در تلاش بود درصد کودکان مبتلا به این بیماری را کاهش دهد .

2 - گروه مبارزه با بیماری‌هایی که از طریق آب‌های آلوده منتقل می‌شوند :

از انجاکه بسیاری از بیماریها به وسیلۀ آبهای آلوده منتقل می‌شوند و اغلب روستا‌های فلسطین آب مصرفی و آشامیدنی خود را از راه جمع کردن آب باران در چاه‌ها تهیه می‌کنند . و به دلیل بهداشتی نبودن آب و تصفیه نشدن آب ( تهیه آ ب آشامیدنی سالم ) این چاه‌ها در معرض آلودگی قرار دارند . این در حالی است گه رژیم صهیونیستی ، آب جاری بسیاری از شهرها و روستاها را به منظور تنبیه و وادارکردن آنها به تسلیم در برابر خواسته‌های خود ، قطع کرد و مردم مجبور به استفاده از آب چاه‌های قدیمی شدند که به دنبال آن بیماری‌های زیادی شیوع پیدا کرد . شیوع چنین بیماری‌های در روستای زبابد از توابع جنین ، نمونۀ بارز آن می‌باشد .

اتحادیه در جهت مبارزه با این بیماری‌ها و ارایه خدمات و راهنمائی‌های جانبی اقدامات زیر را صورت داده است :

1. تصفیه آب چا‌ه‌ها با اضافه کردن مادۀ کلر .
2. تعمیر چاه‌ها و پاکسازی و پوشاندن مناسب تعدادی از آنها .
3. احدات واحدهای بهداشتی ( توالت ) ویژه .
4. آگاه ساختن مردم و دادن اطلاعات بهداشتی از طریق سخنرانی‌ها و نشریات بهداشتی و ویدئو و پوستر و دیگر وسایل مربوط به این بیماری ، طرحها و برنامه‌های یاد شده طی سال 1990 در چندین روستای یاد شده زیر متمرکز شد :

الف - رام الله روستای عین عریک ، روستای دیر ابزیع ، بیت عور . روستای صفا .

ب - نابلس و دره‌ها : جفتلکت ، بیت فوریک .

ج - جنین : روستای جلبون

د - بیت لحم : روستای حوسان ، روستای بتیر ، وادی فوکین .

واحد‌های بهداشتی : احداث ٣٧ واحد بهداشتی ( توالت ) به ویژه در مهدکودک‌ها و مدارس این روستاها ، و تصفیه بیش از 800 حلقه چاه و تعمیر ده‌ها چاه دیگر .

انتشار پوستر و نشریات بهداشتی در ارتباط با همان موضوع ، برگزاری مراسم ده‌ها سخنرانی و سمینار بهداشتی و چاپ مطبوعات ویژۀ بهداشت .

این برنامه با همکاری و هماهنگی شورای خدمات بهداشتی و سازمان بهداشت جهانی وابسته به سازمان ملل به مرحله اجرا رسید :

3 - گروه مبارزۀ با بیماری تب مالت :

بیماری تب مالت از جمله بیماری‌های اساسی می‌باشد که سلامت عمومی دامداران و دامپروران و افرادی گه از طریق دام و شیر و مشتقات آن و گوشت در معرض ابتلای به آن قرار دارند را تهدید می‌کند . اتحادیه برای مبارزه با این بیماری ، با همکاری اتحادیه مراکز کشاورزی اقداماتی را به منظور جلوگیری از شیوع ان انجام داد . به طوری که اتحادیه کمیته‌های کشاورزی ، به واکسیناسیون و معاینه دام به ویژه ، گوسفندان و نیز راهنمای دامپروران اقدام کرد . اتحادیه مراکز بهداشتی و درمانی هم قرنطینۀ بهداشتی و معاینه اهالی روستاهای رشایده از توابع تعامره و فصایل از توابع دره ( اغوار ) و ارایه خدمات پزشکی لازم به مبتلایان طریق برگزاری سمینار و پخش و توزیع نشریات بهداشتی دربارۀ تب مالت بر عهده دارند .

اتحادیه در روستاهایی که انواع بیماری‌ها شیوع پیداکرده بود به برگزاری چندین سمینار دربارۀ پیشگیری از این مرض و ارایه راهنمائی‌های ویژه به اهالی و عوارض و خطرات بیماری‌ها در سلامتی افراد اقدام کرد .

4 - طرح‌های پیشگیری از بیماریهای دندان :

طی سالهای گذشته اتحادیه توانست ١٦ مطب دندانپزشکی در مناطق مختلف دایر کند . این اتحادیه به درمان بیماری‌های دندان اکتفا نکرد بلکه اصرار اتحادیه برای رعایت بهداشت در سال 1990 ، آنها را بر آن داشت که تلاش در زمینه دندانپزشکی تلاش خویش را دو چندان کنند . و برنامه‌هایی را برای مراقبت از دندان ارایه کنندکه شامل فعالیتهای زیر بود :

1. ایراد سخنرانی‌های دربارۀ بهداشت دندان و دهان و چگونگی مراقبت از آنها .
2. نمایش فیلم‌های ویدئویی بهداشتی دربارۀ دندان با موضوعات تغذیه و نظافت و بهداشت دندانهای شیری ، و دندان‌های دائم و دارو‌ها و زنان حامله و... که به دندان مربوط می‌شود .
3. انتشار و پخش نشریات وکتابچه‌های در زمینه بهداشت دندان ، و نیز پوستر‌های ویژۀ دربارۀ توجه به دندان .

اجرای این طرح‌ها در درمانگاه‌های ثابت و سیار انجام می‌شد و چندین درمانگاه به معاینه اطفال زیر شش سال در مهد‌کودک‌ها و دانش‌آموزان در درمانگاه‌ها ، و نمایش چندین فیلم بهداشتی و ایراد سخنرانی‌ها می‌پرداختند .

5 - زنان و اطفال :

زنان و اطفال از جمله مسایل مهم و اساسی طرح‌های مراقبت اولیه بهداشتی به شمار می‌روند . اتحادیه ، علاوه بر افزودن مطب‌‌های زنان و اطفال در مراکز بهداشتی و درمانی طرح‌های جدیدی ارایه دادکه شاخصهای آنها عبارت است از :

الف - پیگیری مسائل زنان حامله .

ب - پیگیری رشد روانی و جسمی اطفال .

ج - مشخص کردن یک روز در ماه به منظور معاینه رایگان اطفال در مراکز درمانی .

د - مشخص کردن یک روز درماه برای معاینه زنان حامله .

ه - ارایه سمینارها و سخنرانی‌های بهداشتی ، و ارایه اطلاعات و آگاهی به زنان حامله دربارۀ تغذیه کودکان و واکسن و تغذیه مادر حامله و امور مربوط به زنان و اطفال و پخش نشریاتی در این زمینه‌ها برای آگاه کردن آنها .

اتحادیه برای پشتیبانی از ادامۀ کار اقدام به تهیه کتابچه‌هایی دربارۀ زنان و اطفال کرد که در اجرای آن شیوه‌ها و روش‌ها و منابع علمی جدیدی به کارگرفته شد .

6 - برنامه‌های بهداشت مدرسه و مهد کودک‌ها و شیر‌خوارگاه‌ها :

الف ) بهداشت مدارس : اتحادیه در سال 1990 تجربه موفقی را در زمینه بهداشت مدارس از طریق اشراف و نظارت بر مدارس دور دست که تعداد آن‌ها ۴ مدرسه در قدس بود انجام داد . قابل ذکر است که مدارس یاد شده دارای 4000 دانش‌آموز بین سنین 4 - 15 سال بود . این طرح با نظارت دو پزشک و دو پرستار انجام شد که دارای دو بخش مهم زیر بوده است :

1. پیشگیری و درمان : ایراد سخنرانی‌های در مقاطع مختلف در مدارس دربارۀ بیماری‌های مسری و شایع و نظافت و بهداشت دندان و راه‌های پیثگیری آن و بیماری‌های محدودی که در این خصوص 98 مورد سخنرانی با موضوع اصلی بهداشت ایراد گردید .

• نظارت بهداشتی بر بوفه مدارس .
• تشکیل انجمن‌های بهداشتی در مدارس مانند گروه نظافت ، تغذیه ، آب ، راه‌ها ، و امداد با شرکت دانش‌آموزان دورۀ راهنمایی .
• معاینه سالانه هر دانش‌آموز و تشکیل پرونده بهداشتی ویژه .
• نمایش بیش از 13 فیلم ویدئویی از بهداشت برای دوره‌های مختلف تحصیلی
• تهیۀ روزنامه دیواری دربارۀ بهداشت و مجله از فعالیت‌های دانش‌آموزی در مدارس .

ملاقات‌های نوبه‌ای ( سالانه ) با اهالی در ارتباط با سلامتی فرزندان .

همکاری تنگاتنگ بین آموزگاران و اهالی در اجرای این طرح .

1. درمان : درمان بیماری و ناخوشی دانش ‌آموزان و ارایه خدمات درمانی و دارویی رایگان .

• درمان بیماری و ناراحتی‌های کارگران و ارایه خدمات درمانی و دارویی رایگان .

بخشی از طرح یاد شده توسط انجمن " ندای فلسطین " در آمریکا حمایت و پشتیبانی می‌شد .

ب ) کودکستانها : اتحادیه‌ نظارت امور بهداشتی و درمان ماهانه حدود ۴۴ کودکستان را درکرانه غربی و نوار غزه ، و نیز نمایش فیلم دربارۀ بهداشت و پرورش استعداد‌ها و تمرین‌های سالم و معاینۀ بیماران را به انجام رساند .

ج ) شیرخوارگاه‌ها : توجه و نظارت بر شیرخوارگاه‌های وابسته به اتحادیه کمیته زنان فلسطین در مناطق مختلف به طور برنامه‌ریزی شده ، شامل رشد و بهداشت و تغذیه و نیز درمان بیماران .

7 - پژوهش‌های خدمات درمانی :

اتحادیه چندین تحقیق و پروژه دربارۀ بیماری‌های شایع در بعضی از روستا‌ها به مرحله اجرا درآورد .

الف - دارصلاح/تعامره : با جمعیتی حدود 2500 تن ، که نیرو‌های داوطلب ویژه زمینه‌های همکاری با درمانگاه‌های اتحادیه در روستا را فراهم آوردند به طوری‌که اقدام به انجام بعضی امور بهداشتی و ! جتماعی کرد شامل دیدار از200 خانوار روستایی و بسیج و گردآوری نمونه‌هایی از خانواده‌هایی که اغلب معلومات بهداشتی و اجتماعی مورد ‌نظر را دارا می‌باشند .

و به دنبال پروژه مذکور خدمات بهداشتی در درمانگاه‌ها انجام گرفت و یک آزمایشگاه طبی و درمانگاه زنان و اطفال به آنها اضافه شد و تمامی کودکان زیر دو سال به دلیل وضعیت ، دشوار اقتصادی از پرداخت هزینه آزمایشگاه و معاینه معاف شدند .

ب - الرشایده/التعامره : با جمعیتی حدود 1200 تن در فاصله ٢۵ کیلومتری جنوب شرقی بیت ساحور قرار دارد . این روستا پس از اشغال با مشکل مسکن و نداشتن جواز ساخت خانه‌های ویران شده‌ روبه رو بود . اصل اهالی این‌ روستا به طایفه‌ای صحرانشین که به دامپروری وکشاورزی می‌پرداختند ، می‌رسد . رژیم اشغالگر قدس تمامی زمین‌های آن را مصادره کرد و به دلیل تبدیل آنها به مناطق نظامی ، از زراعت وکشت و زرع کشاورزان جلوگیری به عمل آمد .

تعدادی گوسفند و احشام نیز به بهانۀ زیر پاگذاشتن اوامر ارتش و وارد شدن به مناطق نظامی مصادره شده و صاحبان آنها به غرامت‌های سنگینی محکوم شدند .

این روستا شرایط بسیار دشواری را سپری کرد به طوری که در آن انواع بیماری‌ها شیوع پیداکرده و از نظر بهداشتی نیز توجه و عنایتی به آن نمی‌شد تا اینکه اتحادیه ، یک درمانگاه پزشکی کوچک دایر و اهالی را از پرداخت هزینه مداوا معاف کرد . و نیرو‌های امدادگر ویژه تعلیم داد تا مردم را ازطریق سنخنرانی‌ها و ارایه خدمات درمانی در خانه و معاینه اطفال و زنان و زایمان را تحت پوشش قرار دهند .

ج - روستای کفر نعمه/رام الله : جمعیت آن بیش از 3500 تن می‌باشد . اتحادیه عده زیادی از آنها را تحت یوشش قرار داد و از افراد بالای 30 سال معاینه فشار خون به عمل آورد . طی این آزمایثی مشخص شد که اغلب اهالی دارای فشار خون بالا بوده . علت آن نوعی تغذیه و وراثت تشخیص داده شد . همچنین اطلاعات به دست آمده از بررسی فشار خون افراد در حالت نشسته و ایستاده ، عملیات مداوای آن را تسریع کرد .

این گروه پزشکی فیلم‌های مخصوصی در ارتباط با جسم انسان و جریان خون به نمایش گذاشتند و پوستر‌هایی را مبنی بر بالا رفتن و پایین آمدن فشار خون افراد و تغذیه سالم و چگونگی پیشگیری از این بیماری در میان مردم پخش کردند .

طرح آگاه‌‌سازی اهالی روستا از مسائل بهداشتی و درمانی توسط درمانگاه ویژۀ اتحادیه انجام شد .

د - روستای فصایل/اغوار : جمعیت آن حدود 800 تن می‌باشد شرایط اقتصادی آن دشوار است . از نظر فقر وکبود امکانات رفاهی از جمله راه ( جاده آسفالته ) و برق و آب آشامیدنی نیز ، همانند روستای الرشایده می‌باشد .

تنها از طریق گروه پزشکی سیار اتحادیه ، روستا زیر پوشش درآمد و درمانگاه سیار هفته‌ای یک‌بار به عنوان واحد بهداشت و درمان روستا معاینه زنان حامله وکودکان و غیره را به عهده داشت .

اورژانس وکمک‌های اولیه ( مبارزه و رویارویی )

پس از شروع انتفاضه ، اتحادیه تمام تلاش خود را در جهت آموزش و تعلیم کارکنان اتحادیه و امدادگران داوطلب و انجمن‌ها وکروه‌های مختلف در روستا‌ها و شهرها و مناطق ، متمرکز ساخت .

اتحادیه نکات اسامی وکلی امدادگری وکمک اولیه و نیز چگونگی به کارگیری کمک‌های اولیه در مداوای مجروحان و افراد زخمی را به افراد آموزش داد و ١٨ دوره کمک‌های اولیه ، هر دوره به مدت ٦ هفته ، برای افراد ١٦ تا 40 سال از سوی اتحادیه برگزار شد . نیز اقدام به تهیه و چاپ کتابچه‌ای دربارۀ کمک‌های اولیه و کتابچه‌ای دیگر دربارۀ گاز‌های سمی و سلاح‌های شیمیایی کرد . هزاران نسخه از این کتابچه‌ها را در اردوگاه‌ها و مناطق مختلف و نیز در بین افراد شرکت‌کننده در دوره‌ها توزیع گردید . وسایل کمک‌های اولیه به تعداد زیاد در اختیار کمیته‌های حفاظت شهری آن‌هم پس از اتمام دوره‌های آموزشی قرارگرفت .

از سوی دیگر ، اتحادیه ، نیروهای امدادگر ویژه‌ای را مرکب از اعضای اتحادیه وکارکنان آن در هر منطقه با همکاری مراکز بهداشتی برای حوادث غیر مترقبه و حالت فوق‌العاده بسیج کرد به طوری که فعالیت آنها تاکنون ادامه دارد .

• شایان ذکر است که اتحادیه در درمان مجروحان کشتار " عیون قاره " در نوار غزه و نیز کشتار مسجدالاقصی در قدس و حوادث و درگیری‌های بعدی آنها نقش قابل توجهی داشت . کمیته‌هایی نیز به دنبال بحران جنگ خلیج فارس و وضعیت اضطراری ناشی از آن تشکیل شد .

تداوم آموزش پزشکی

در سال 1990 اتحادیه شعار " آموزش بهداشتی و درمانی " را در مراکز اتحادیه و دستگاه‌های پزشکی و بهداشتی ، اساس کار خود قرار داد تا بتواند خدمات بهتری به مردم فلسطین ارایه دهد . از مهم‌ترین فعالیت‌های آن موارد ذیل است :

1. دوره آموزش ویژه پزشکان و پرستاران : در زمینه رعایت بهداشت و با همکاری مراکز و موسسات بهداشتی ( از جمله اتحادیه کمیته‌های بهداشتی ، اتحادیه کمیته‌های امدادرسانی پزشکی ، شورای خدمات بهداشتی ، هلال احمر غزه وکرانه غربی ، انجمن حمایت از بیماران ، جمعیت امدادرسانی خانواده و دیگر مؤسسات ) دوره مذکور تشکیل شد . از میان ٨٨ شرکت کننده در دوره ٣٢ پزشک و پرستار از اتحادیه حضور داشتند . این دوره دو هفته متوالی ادامه یافت و موضوعات مورد بحث آن اغلب دربارۀ رعایت بهداشت و سلامتی بود .
2. دورۀ آموزش کارکنان زن در مراکز بهداشت :

این دوره ده روز متوالی در قدس با شرکت اهل امدادگران و مسئولان بهداشت روستا‌های فلسطین تشکیل شد . در این دوره 37 تن از کارکنان زن اتحادیه و ٣۵ تن از شورای خدمات بهداشتی شرکت داشتند . هزینه دو دورۀ آموزشی یاد شده ازطرف یکی از سازمان‌های بین‌المللی وابسته به سازمان ملل متحد پرداخت شد .

1. برگزاری سمیناری تحت عنوان تب رماتیسمی : این سمینار به منظور قدردانی از فعالیت‌های اتحادیه در زمینه تداوم آموزش پزشکی تثکیل شد ، این سمینار با حضور 135 پزشک عضو اتحادیه و پزشکان مشغول به کار مؤسسات مختلف کرانه و غزه در قدس برگزار شد . همچنین شرکت صنایع داروسازی بثرزیت در برگزاری سمینار مشارکت داشته است .
2. برگزاری سمینار پزشکی " اورژانس " در نوار غزه : حدود صد تن از پزشکان عضو اتحادیه در نوار غزه در این سمینار شرکت کردند . این اقدام تاثیر بسزایی در چگونگی انجام خدمات اورژانس در وضعیت کنونی داشت . تعدادی از پزشکان کرانۀ غربی نیز با ایراد سخنرانی و یا حضور خود در سمینار مشارکت داشتند .
3. دوره رعایت بهداشت : این دوره با هماهنگی و همکاری وزارت بهداشت اردن و دیگر مراکز بهداشتی در عمان برگزارشد . در این سمینار ١۵ پزشک از بخش‌های مختلف بهداشتی در غزه وکرانه ، و دو پزشک زن از اتحادیه شرکت کردند . این سمینار به مدت دو هفته پی‌در‌پی ادامه داشت تجربه اردن را در زمینه رعایت بهداشت به صورت میدانی مورد بررسی قرار داد .
4. مقالات و سخنرانی‌های انتخابی از مجلات پزشکی سازمان بهداشت جهانی ، بین پزشکان و بهیاران عضو اتحادیه توزیع شد .

روابط اتحادیه

در سال 1990 اتحادیۀ در زمینه ایجاد ارتباط داخلی در فلسطین و ارتباطات خارج آن پیشرفت و تحول قابل ملاحظه‌‌ای داشت . این اقدامات به دنبال فعالیت‌های بهداشتی اتحادیه و توسعه روابط گذشته و فعالیت‌های پزشکی در نواحی مختلف و نیز در اثر اعتقاد اتحادیه بر اهمیت ارتباط مستحکم و خوب به ویژه با خدمتگزاران در زمینۀ پزشکی و درمانی در فلسطین و سازمان‌های بهداشت جهانی انجام پذیرفت .

هدف اتحادیه از طرح اهمیت همکاری و هماهنگی بهداشتی در فلسطین اشغالی و ضرورت کار مشترک ، رسیدن به مرحله ارایه بهترین خدمات برای مردم فلسطین بود هدف از ادامۀ کار ، رسیدن به تهیه و تنظیم سیستم مجهز و مستقل مردمی در زمینۀ بهداشت می‌باشد .

از مهمترین مراکزی که اتحادیه طی سال 1990 با آنها روابط داشت می‌توان به مؤسسات زیر اشاره کرد :

• کلیۀ موسسات و مراکز بهداشتی ، به ویژه شورای خدمات بهداشتی .
• کلیه بیمارستان‌ها ، از جمله " اوگوستا ویکتوریا " برای امور آموزش و انتقال بیماران و برگزاری سمینارهای پزشکی ، و نیز بیمارستان فرانسوی و المقاصد در قدس .
• جمعیتها و مراکز بهداشتی ، به ویژه جمعیت امدادرسانی مجروحان انتفاضه در بیت ساحور و جمعیت عربی امدادگر در بیت لحم و انجمن تنظیم خانواده و سازمان یونیسف
• کلیۀ شرکت‌های داروسازی فلسطین به ویژه قدس و بثرزیت و شرکت دخانیات قدس که بودجه‌ای برای راه‌اندازی مراکز بهداشتی قدس در بیت حانون پرداخت کرد .
• جمعیتها و مؤسسات فلسطین ، جمعیت کمک‌رسانی و همیاری بریتانیا و کانادا در فلسطین ( MAP ) و بنیاد تعاون و مؤسسه آوای فلسطین در آمریکا ، صندوق قدس ، هلال احمر فلسطین و انجمن حمایت از بیماران .
• اتحادیه کمیته‌های زنان فلسطین و اتحادیه کمیته‌های کشاورزی که اغلب در زمینۀ ارایه خدمات بهداشتی در مهد‌کودک‌ها و روستا‌ها به کشاورزان و دامپروران فعالیت می‌کردند .
• جمعیت‌ها و " وسسات خارجی جهانی از جمله بازار مشترک اروپا و جمعیت امداد‌رسانی نروژ ( NPA ) و جمعیت دوستی اعراب و اتریش ( AAR ) و دهها مرکز و مؤسسه خارجی که بعضی به صورت داوطلب به مراکز پزشکی اتحادیه در زمینه‌های مختلف درمانی اعزام می‌شدند ، و سازمان‌های غیر دولتی اروپا و آمریکا با ارسال دعوت‌نامه برای مشارکت در سمینارهای رشد و درمان و غیره در فلسطین ، حضور می‌یافتند .

ماخذ :

1. گزارش سالیانه اتحادیه مراکز بهداشتی و درمانی فلسطین - 1990