جبالیا ( شهرک - )

شهرکی است عربی که در فاصله دو کیلومتری بخش شمالی شمال شرق غزه واقع است و یک جاده آسفالته آن را به جاده غزه - یافا متصل می کند . این جاده در میدان جبالیا واقع در یک کیلومتری جنوب شرق شهرک جبالیا به دو جاده منشعب می گردد که یکی از آنها ساحلی بوده و از مجدل و اسدود می گذرد و دیگری جاده ای است داخلی که از جولس و بریر عبور می کند . همچنین ایستگاه راه آهن غزه در بخش جنوبی جنوب غرب جبالیا و در فاصله 5/1 کیلومتری آن قرار دارد .

جاده های فرعی دیرگی جبالیا را به غزه و به روستاهای نزله ، بیت لاهیا و بیت حانون متصل می سازد .

جبالیا بر قطعه گسترده ای از اراضی دشت ساحلی جنوبی ایجاد گردیده و 35 متر از سطح دریا ارتفاع دارد .

تپه های شنی ساحلی در یک کیلومتری شمال جبالیا قرار دارد و متصل به بخش غربی روستاست . اکثر خانه های جبالیا از خشت بنا گردیده و شکل هندسی معماری آن به صورت ستاره است که روستا در میان آن به صورت محورهایی به

[[ پرونده : | ج 2 ، ص 9 ]]

موازات جاده های فرعی که به خارج منتهی گردیده امتداد می یابد . مسجد جامع روستا در وسط آن واقع است آرامگاه شیخ محمدالمغربی المشیش در مجاورت آن جای دارد . همچنین در این مکان چند فروشگاه و مدارس در مراحل مختلف آموزشی پسرانه و دخترانه وجود دارد . روستا به وسیله دو چاه به عمقهای 20 و 25 متر که در غرب آن می باشد ، مشروب می گردد . مساحت جبالیا از حدود 100 جریب در اواخر دوره قیمومیت به بیش از 700 جریب در سال 1980 بالغ گردید .

علت گسترش ساختمان سازی در جبالیا ، ایجاد اردوگاه پناهندگان فلسطینی در فاصله یک کیلومتری شمال شرق شهرک است . این پدیده باعث شد تا روستا در جهت اردوگاه توسعه یابد و اضافه بر آن به صورت محورهایی به سوی جنوب شرقی و جنوب غربی و شمال غربی گسترش پیدا کند . در حال حاضر چیزی نمانده است تا جبالیا به روستای نزله در همسایگی اش متصل شود . روستای نزله به سال 1980 در جهت جنوب شرق و شمال در زمینی به مساحت بیش از 100 جریب قرار داشت . اما شکل اردوگاه جبالیا به صورت مستطیل بوده و خانه های آن از بلوکهای سیمانی ساخته شده بود . مساحت اراضی جبالیا 497,18 جریب است که 133 جریب آن به جاده ها و دره ها اختصاص دارد . زمینهای کشاورزی جبالیا از نوع ماسه ای می باشد . باغهای مرکبات که به وسیله چاهها آبیاری می گردد روستا را در میان گرفته است و در زمینهای کشاورزی آن انواع میوه جات معروف در فلسطین ، به ویژه توت انجیری که جبالیا بدان مشهور است و نیز انواع سبزیجات ، خربزه و هندوانه به عمل می آید . بعضی از اهالی به پرورش چهارپایان و پرندگان اهلی و همچنین به صید ماهی اشتغال دارند . جمعیت جبالیا در سال 1922 بالغ بر 1775 تن می گردید که در سال 1931 به 2425 تن رسید که در 631 خانه ساکن بودند . جمعیت جبالیا در سال 1945 حدود 3520 تن تخمین زده می شد که در سال 1963 به 6062 تن افزایش یافت ، علاوه بر این حدود 786,36 تن پناهنده فلسطینی در اردوگاه جبالیا سکونت داشتند .

جمعیت جبالیا در سال 1980 حدود 9000 تن تخمین زده شد که افزون بر آن بیش از 50هزار پناهنده نیز در این اردوگاه ساکن بودند . همچنین جمعیت روستای نزله که در مجاورت جبالیا قرار دارد ، حدود 3500 تن برآورد می شد .

مآخذ :

1. دباغ ، مصطفی مراد : بلادنا فلسطین ، ج 1 ، ق 2 ، بیروت 1966 .
2. نقشه فلسطین : مقیاس 000,5001 ، تابلو غزة .