یونسکو
خدمت سازمان علمی ، فرهنگی و آموزشی سازمان ملل ( یونسکو ) به مسأله فلسطین از اوت 1950 شروع شد و این زمانی بود که با وکالت سازمان ملل برای نجات دادن شغل آوارگان در خاور دور ( لاونرا ) برای آموزش فرزندان آواره فلسطینی در اردن و لبنان و سوریه و نوار غزه ، همکاری کرد و مقدار کمک مالی و کارشناسی تقدیم کرده و برای آموزش آنها و بالا بردن سطح آن نظارت کرد این همکاری همچنان باقی است .
همچنین یونسکو در جهت دادن آموزش و تعلیم در زمینه هایی که کشورهای مبتدیان آوارگان فلسطینی و سایر کشورهای عربی لازم و کمبود متخصص دارند کمک نمود مانند آموزش حرفه ای و فنی و آماده کردن معلمان برای مدارس ابتدایی و بدین وسیله اشتغال فارغ التحصیلان از مدارس الدونرا در کشورهای عربی آسان کرد .
محتویات
الف - سازمان آزادی بخش فلسطین :
در یونسکو از ابتدا متوجه بود که آوارگان جزئی از ملت فلسطین هستند که برای به دست آوردن سرزمینشان تلاش می کنند لذا باید در آینده دارای رهبران و متخصصان در سط ح بین المللی باشند و به آنها کمک کرد تا تحصیلات دانشگاهی را در کشورهای عربی و خارجی فراگیرند و از بعضی از افراد شایسته خواست تا در اوترا و کشورهای عربی وارد کار شوند .
فلسطینیان در دوره های آموزشی و کنفرانسهای وزراء که سازمان تشکیل می داد ، شرکت داشتند . در ابتدا نمایندگان ملت فلسطین به عنوان اعضاء در هیأتهای جامعه کشورهای عربی شرکت می کردند سپس به عنوان نمایندگان
سازمان آزادی بخش فلسطین که یونسکو در کنفرانس عمومی هجدهم خود به آن اعتراف کرده و در پاییز سال 1974 در پاریس تشیکل شده بود شرکت کردند و به سازمان مرکز " عضو مراقب " با قطعنامه عمومی رقم 18/1730 که در اکتبر 1974 صادر شده داده بود .
ب - آموزش و پرورش :
همکاری یونسکو و الدونرا برای آموزش فرزندان آواره عربی به طور اعم و فلسطین و کشورهای میزبان آنها ( مصر و سوریه و لبنان و اردن ) به طور اخص فواید زیادی داشت .
این کار مشترک در بعضی از زمینه ها ( مانند آموزش زبانها ) کوتاه مدت بود و در سرزمینهای دیگر خیلی سرعت داشت و دانش آموزان را بدون امتحان به کلاسهای بالاتر می فرستادند . تا راه برای دانش آموزان بعدی باز شود و فعالیت مبارزه با بیسوادی و گسترش آموزش اساسی و در تأخر از خروج از آموزش در چادرها و محله ای اضطراری به ساختمانهای شایسته پیگیری و ادامه نیافت .
ولی بدون شک این شیوه آموزش در آموزش معلمان و کارمندان و ارتباط بین آموزش حرفه ای و نیازهای فلسطینیان و دولتهای میزبان آنان تا حدودی موفق شده و دارای اثری ملموس در داخل کردن آموزش برنامه ای و ریاضیات جدید و آموزش زبانهای خارجی با فیلم ها و تحول در آموزش زنان برای امور خانه و خانواده و بهبود آموزش علوم و تحول آن با استفاده از آزمایشگاه های فیزیک و شیمی کوچک و ارزان که به راحتی جابجا می شد بود و از آثار آن ایجاد آموزشگاه تربیتی برای بحث در امور تربیتی مفید بود .
این همکاری بین دو سازمان در برابر جوانان فلسطینی درهای مراکز اقلیمی را که یونسکو برای جهت دادن تربیتی و رشد اجتماعی ( بیروت و سرس اللیال در مصر ) و ساختمان های مدرسه ( خرطوم ) و آموزش حرفه ای ( توریتو ایتالیا ) تأسیس کرده بود گشود . همچنین فرصتهای آموزش عالی برای فرزندان آوارگان در داخل میهن عربی و خارج
آن فراهم شد .
پرچم این همکاری مشترک بین دو سازمان با گذشت سالها افزوده شد . تعداد مدارس مشترک در سال 1951 - 104 مدرسه و در سال 1971 - 459 مدرسه بود که تعداد آن در سال 1979 به 619 مدرسه رسید . در الدونرا در سال 1951 یک کارشناس وجود داشت که تعداد آنها در سال 1971 به 30 کارشناس رسید .
این ازدیاد پیوست اوترای دارای محدودیت مالی را در تنگنای مالی قرار داده و این امر در سال 1969 شروع شد و در سالهای بعد نیز ادامه یافت . یونسکو هر بار بیشتر به آن کمک می کرد و به کمک مالی آن می افزود و کارشناسان جوانی را که حکومتهایشان در اختیار یونسکو قرار داده بود را در اختیار آن گذاشت و با سازمان ملل متحد و الدونرا در فرستادن هیأتهایی به کشورهای عربی و غیر عربی در سطح عالی برای جلوگیری از کسری پیوسته در بودجه وکالت نجات ، همکاری کرد .
بیشتر مدارسی که یونسکو و الدونرا با آن همکاری می کردند از راهنمایی تا پایان دبیرستان بود . دانش آموزانی که می خواستند به تحصیل در دوره راهنمایی ادامه دهند این کار را در کشورهای میزبان انجام می دادند و در آن پایان دادن دوره راهنمایی تحصیل می کردند .
ج - پس از جنگ 1967 :
" التوجیهیه " مصری در نوار غزه مدرکی بود که دانش آموزانی ک دوره راهنمایی را تمام می کردند به آن دست می یافتند . وقتی جنگ 1967 شروع شد و رابطه بین مصر و غزه قطع شد جوانان غزه در مورد آینده خود نگران شدند و با خوانواده هان احساس نگرانی شدید کردند .
لذا یونسکو برای ل این مشکل آموزشی وارد عمل شد و با حکومت مصر و مقامات اشغال قرار گذاشت که امتحانات مدرک توجیهیه ادامه یافته و با نظارت ( وزارت ) آموزش و پرورش مصر و زیر نظر یونسکو و کمک دونرا و مقامات اشغالگر ادامه داشته باشند . در این امتحانات در اوت 1969 در حدود هفت هزار دانش آموز شرکت
کرند که در این میان 5609 نفر از آنها موفق شوند و 1031 نفر از آنها به عنوان داشنجو وارد دانشگاههای مصر شدند . تعداد کسانی که در سال 1978 در این امتحانات شرکت کردند 6741 دانش آموز بود که 60% آن ها از امتحان موفق بیرون آمدند .
یونسکو در حل یک مشکل دیگر آموزشی شرکت کرد و آن مشکل کتابهای درسی دارای ابعاد فرهنگی و توجیهی مهم بود . آن مشکل پس از ژوئن 1967 ظاهر شد و وقتی که اسرائیل بیت المقدس و کره غربی و نوار غزه و قسمتی از جولان را اشغال کرد مدارس مشترک در این مناطق در دست اسرائیل قرار گرفتند که با هر کتاب درسی که در آن با اسرائیل مخالفت شده یا به دشمنی با آن تشویق می شد مخالفت می کرد و از بین می برد .
این امر شامل بیشتر کتابهای مدرسه شد که به تعطیل مدارس انجامید . لذا یونسکو دست به تأسیس کمیته جهانی زد که این کتابها را به طور مفصل مورد بررسی قرار داده و اجازه دادند که بعضی از آنها بدون تغییر و بعضی دیگر با حذف و تعدیل تدریس شود و تا امروز مشکل کتابهای درسی یکی از مشکلات آموزشی است .
از آنچه گذشت معلوم می شود که یونسکو در میدان آموزش و پرورش با کمک الدونرا به فلسطینیان در بیشتر اوقات خدمت کرد . وقتی جنگ ژوئن 1967 ادامه داشت این خدمت آموزشی هم ادامه داشت و علاوه بر کار مشترک با الدونرا در تمام امور آموزشی سرزمینهای اشغالی ، گسترش یافت . سپس شامل امور فرهنگی در تمام زمینه های آن برای حفاظت از شخصیت عربی و رشد آن در چارچوب اصالت آن و بر اساس نیازهای آینده آن شد .
این تحول بزرگ در میدان های عمل باعث تغییر در دستگاه های اجرایی گردد و دارات تربیتی در یونسکو و دونرا و کشورهای میزبان مسئول همکاری بین این دو شدند .
ولی پس از ژوئن 1967 در تحقیق همکاری یادارات فرهنگی آن دخالت کرد و مسئولیت بزرگی در جهت دادن و برنامه ریزی و حل دعوا به کنفرانس عمومی
یونسکو و شورای اجرایی آن داده شد و به مجمع عمومی سازمان ملل متحد و شورای امنیت و حکومته یا کشورهای میزبان و مقامات اشغالگر و به ویژه مقامات نظامی که در بیشتر موارد خواهان این همکاری نبودند محول شد .
وقتی یونسکو در دور هجده خود ( نوامبر 1974 ) قطعنامه خود را صادر کرد و ( شماره 1/13 ) که در آن به حق ساکنان سرزمینهای اشغالی عربی برای استفاده از آموزش و فرهنگ ملی تأکید شده بود و در آن مدیر کل یونسکو را به نظارت پر کار مؤسسات آموزشی و فرهنگی در سرزمینهای اشغالی و همکاری با کشورهای عربی مربوط و سازمان آزادی بخش فلسطین دعوت کرد در این هنگام مقامات اشغالگر در گفت وگوها و اجرای طرحها تأخیر کرده و به آن اعتراض نمودند .
لذا یونسکو قطعنامه های پی در پی صادر کرده و از اسرائیل خواست که به قطعنامه 1/13 پایبند باشد و آخرین آن قطعنامه کنفرانس سال بیستم ( 1978 ) بود . ولی از این پس به جوابی دست نیافت و هر چیزی که باعث خوش بینی به اجرای قطعنامه ها بشود از طرف اسرائیل دیده نشده این کار باعث شد تا با بدتر شدن وضع سیاسی وضع آموزشی هم بدتر شود و مقامات اشغالگر دانشگاههای ایجاد شده در زمینهای اشغالی مثل دانشگاه بیرزیت و دانشگاه بیت لحم و دانشگاه نجاح در تابلس را بیشتر وقت ها و سپس به مدت طولانی بستند .
د - دانشگاه آزاد فلسطینی :
به سبب بدتر شدن اوضاع آموزشی در صفوف ملت عربی فلسطین در داخل سرزمینهای اشغالی ، این فکر به وجود آمد تا دانشگاهی فلسطینی در خارج از سرزمینهای اشغالی درست شود . پس صندوق ملی فلسطینی از سازمان یونسکو در سال 1975 خواست تا مسأله را مورد بررسی قرار داده و کمک کند تا راه حلی مناسب برای آن پیدا شود و خواست تا یونسکو نظام آموزشی باز برای فلسطینیان را تدارک بیند .
یونسکو این خواسته را قبول کرد و گروه عمل
خاصی را تشکیل داد تا این مسئولیت را انجام دهد که شامل نمایندگان و متخصصان از آن و از سازمان آزادی بخش فلسطین و صندوق عربی برای رشد اقتصادی و اجتماعی بود . مجموعه بررسی های مقدمات را برای ایجاد یک داشنگاه فلسطینی باز در سپتامبر 1976 انجام داد و از میان سفارشات آن یک بررسی کامل برای امکان این مسأله بود .
برای اجرای این سفارش ، یونسکو و سازمان آزادی بخش فلسطین و صندوق رشد عربی پیمان سه جانبه ای را امضاء کردند که در دسامبر سال 1977 صورت گرفت . برحسب دستور آن این پیمان قرار شد یونسکو این بررسی کامل را به عده گیرد .
یونسکو قرار گذاشت تا مبلغ 000/720 دلار آمریکایی را برای کمک به این بررسی اختصاص بدهد و صندوق عربی رشد اقتصادی و اجتماعی وعده داد که مبلغ 000/382 دلار آمریکایی را به یونسکو کمک کند ( اعتماد حساب طرح ) طرفهای سه گانه موافقت کردند تا کمیته مشورتی شامل دو نماینده از هر طرف برای مشورت با گروه عمل که تشکیل آن از متخصصان و کارشناسان پایان یافته بود .
کار خود را از ماه آوریل 1979 با هدایت مجموعه مأموریتهایی که بررسی اولیه آن را آماده کرده بود شروع کرده و بعضی از مسایل از جمله نوع آموزش باز که با نیازهای مردم فلسطین سازگاری داشته باشد چه در مناطق اشغالی یا مناطق اطراف آن و گروههایی که این نظام از آنها استفاده خواهد کرد و نوع وسایلی را که برای انتقل علوم به دانشجویان به کار می برد ( هزینه های ) ایجاد یک چنین نظامی ، مورد بررسی قرار گرفت گروه کار در بررسی خود مقرر کرده که این دانشگاه باز از بریتانیا با با ژاپن در تجارت آنها در این امور استفاده کند .
گروه کار در مورد عملکرد دانشگاه باز بررسی انجام داد . پس از قبول آن از سه طرف یونسکو در سپتامبر 1980 این بررسی را منتشر کرد . سپس این بررسی از طرف مجلس ( شورای ) امور تربیتی در زندان فلسطین در سازمان آزادی بخش فلسطین به عربی در مارس 1981
منتشر شد .
بنابر بررسی سابق کمیته اجرایی سازمان یک کمیته اختصاصی را برای بررسی موضوع اجرای طرح دانشگاه باز و ایجاد یک دفتر دایمی برای آن تشیکل داد و دکتر ابراهیم ابولقد به عنوان رئیس این دانشگاه برگزیده شد .
ه - بیت المقدس :
یونسکو مشکل بیت المقدس را پس از اینکه اسرائیل آن را در سال 1967 اشغال کرد و زمینها و تعداد زیادی از مساجد آن و ساختمانها و دارایی های فرهنگی و ساختمان های نارنجی و مدارس مشهور آن را مصادره کرد و بیشتر خانه های قدیمی عربی را منهدم نمود همانند حی مغازیه و حی الشرف و سوق الحصور و مسجدالشفعی و پس از اینکه به مسأله فرهنگی بیت المقدس عربی تجاوز کرد و آثار ششصد بنا و اماکن دینی و مسجد مملوکیه و ابوبیه را از بین برد و چهره قدیمی شهر را با ساختمان های جدید عوض کرد و دست به عملیات حفاری وسیعی زد به ویژه در زیر مسجدالاقصی و اطراف آن و ساختمانهای مجاور آن به بهانه کشف نشانه های باقی مانده از گذشته آنچه شهر یهود نامیده می شد را مورد بررسی قرار داد . در این کارها اسرائیل پیمان لدهای برای حمایت از آثار فرهنگی در حالت نزاع مسلحانه ( سال 1954 ) و پیمان دهلی نو در مورد منع حفاریهای باستانی در سرزمینهای اشغالی ( سال 1956 ) را زیر پا گذاشت .
در 21 اوت 1969 آتش سوزی در مسجدالاقصی در بیت المقدس صورت گرفت و دنیا به این عمل که مکان مقدسی تمام بشر را آلوده کرده بود غضب کرده و شورای امنیت [[آتش‌سوزی مسجدالاقصی ( قطعنامۀ 271 شورای امنیت مورخۀ 15 سپتامبر 1969 راجع به - )|قطعنامه 271]] ( 15/9/1969 ) را صادر کرد که در آن از اسرائیل خواست از کارهایش که قطعنامه های سابق را زیر پا می گذارد دست بردارد و از کارهایی که برای تغییر چهره بیت المقدس انجام داده است دست بردارد .
در مقابل تمام این تجاوزات و مخالفتها سازمان ملل متحد چاره ای جز دخالت برای جلوگیری از ضمیمه کردن
بیت المقدس عربی و یهودی کردن آن و پایتخت دولت صهیونیستی قرار دادن آن نداشت و یونسکو باید دخالت می کرد تا صیافت باستانی بیت المقدس را حفظ کند و امور فرهنگی آن را نگه دارد زیرا یک دارایی فرهنگی و باستانی برای همه داستانها بود .
این دخالت موضوع بحث های پیوسته بود که در دوره های متوالی شورای اجرایی آن و کنفرانس عمومی آن از سال 1968 تا الآن ادامه دارد . در این مورد یونسکو قطعنامه های متعددی صادر کرد و از آن میان خواهان متوقف شدن تجاوز نمایندگی دائمی یونسکو در بیت المقدس برای ضمانت توقف تجاوز و ایجاد تدابیر سخت برای مجبور کردن اسرائیل به احترام به قطعنامه یونسکو شد .
قطعنامه هایی که کنفرانس عمومی در دوره های مختلف آن صادر کرده عبارتند از :
- قطعنامه 15 م/3343 ( اکتبر 1968 ) که از اسرائیل خواست تا دارایی های فرهنگی را در سرزمینهای اشغالی و به ویژه بیت المقدس قدیمی حفظ کند .
- قطعنامه 17 م/ ( 3422 ) که از اسرائیل خواست دست از تغییر نشانه های بیت المقدس و حفاریهای باستانی بردارد .
- قطعنامه 18 م/3427 ( نوامبر 1974 ) که اسرائیل را به دلیل موضع مخالف با یوسنکو علوم و اجرای قطعنامه های کنفرانس عمومی و شورای اجرایی در مورد حمایت از دارایی های فرهنگی در بیت المقدس محکوم کرد .
قطعنامه کنفرانس عمومی بیستم یونسکو شماره 4/6 و 7/13 که در نوامبر 1978 منتشر شد با تأکید بر قطعنامه هایسابق و اصرار بر ضرورت عمل به آن و محکوم کردن مقامات اشغالگر در مخالفت یا قطعنامه های صادره از طرف سازمان ملل متحد و سازمان یونسکو و ادامه آن در یهودی کردن بیت المقدس ممتاز است . قطعنامه " یهودی کردن " را دلیل " محکومیت " می دانست .
