پاسفیلد ( کتاب سفید - 1930 )

لرد پاسفیلد - که در مجامع جهانی به سدینی وب معروف است - و همسرش ، هر دو ، به داشتن تعصب تئوریک و عملی به سوسیالیسم اولیه که به سمت جهان شمولی و رعایت حقوق همگان راهگشا می باشد مشهور هستند . وی پیشتر در تأیید مردم ، آفریقا علیه سفیدپوستان نظریات روشنی داده بود . زمانی که رمزی ماکدونالد ریاست دولت کارگری انگلیس را به سال 1929 به عهده گرفت ، وزارت مستعمرات را به پاسفیلد سپرد . البته در آن زمان که هنوز حزب کارگر انگلیس درخدمت صهیونیسم درنیامده بود ، پاسفلید به جهت توجهش به مسایل انسانی ، از سایر وزیران متمایز بود . وی چشمداشتهای صهیونیستها را تجاوز آشکار علیه حقوق ملتهای دیگر دانست لذا صهیونیستها او را سرسخت ترین دشمن خود در میان اعضای دولتهای انگلستان می انگاشتند .

پس از گذشت چند ماه از وزارت پاسفیلد ، از سوی دو کمیته که از جانب انگلیس مأمور تحقیق درباره اوضاع فلسطیبن شده بودند ، دو گزارش مهم منتشر شد . یکی از آن دو ، کمیته " سر والتر شو " بود که از حکومت خواسته بود سیاست روشنی در قبال حقوق اعراب و مشکل مهاجرت ( یهودیان ) و مسأله زمین در پیش گیرد ( نک - : شو ، کمیته ) و دیگری کمیته " سرجان هوپ سمپسون " که خواستار محدود کردن مهاجرت یهودیان بود به شکلی که بر زندگی اقتصادی فلسطینیان تأثیری نداشته باشد ( نک - : سمپسون ، گزارش ) سپس لرد پاسفیلد به تاریخ 21/10/1930 به انتشار کتابی به نام " کتاب سفید " مبادرت کرد که به نام خودش معروف شد . وی در این کتاب ، مفاد دو کمیته یادشده را مورد تأیید قرار داد .

این کتاب سفید در موضوعات نظری خود که بخشهای طولانی از سند تحت الحمایگی و کتاب سفید چرچیل درباره تعهدات دو طرف متخاصم ( نک - : چرچیل ، کتاب سفید ) را شامل می شود چنین نتیجه گرفت که این تعهدات ، یکسان هستند ، و قابل توافق و سازش می باشند . ولی بر اساس پیشنهاد چرچیل در سال 1922 ، درباره برپائی مجلس قانون گذاری متشکل از 22 عضو که 12 تن آنان انتخابی باشند و حق شرکت در جامعه ملل را داشه باشند در زمنیه سیاسی معتقد به دادن خودمختاری است .

پاسفیلد ، پیگیری و پیشرفت و توسعه کشاورزی را پیشنهاد نمود و برای این منظور خواستار ثبت مالکیت زمینها شد . این گزارش ، نظام سنتی زمینهای مشارکتی اعراب را مانعی در راه پیشرفت می دانست و معتقد بود که در هر شرایطی نقل مالکیت فقط با برنامه ریزی و موافقت اداره ( دولت ) باید صورت گیرد .

این کتاب ، مسأله مهاجرت یهودیان را در رابطه مستقیم با وضعیت اشتغال در فلسطین ، می بیند و می نویسد در مسأله مهاجرت یهودیان ، باید به بیکار شدن فلسطینیان نیزداشت و تعداد مهاجران را با توجه به ظرفیت پذیرش فلسطین ، معین نمود .

کتاب سفید همچنین سیاستهای آژانس یهود و اتحادیه سندیکاها ( هستدروت ) در برخورد با کارگران عرب را مورد انتقاد قرار می دهد و می گوید که آژانس یهود ، جزو حکومت نیست اگر چه همکاری با آن ضروری باشد .

به محض انتشار کتاب سفید ، واکنش صهیونیستها نسبت بهآن ، تند و شدید بود . تبلیغات آنها و فشار سازمان صهیونیسم وارد نبردی سخت علیه لرد پاسفیلد و دولت انگلیس شد . وایزمن به تعرض نوشت که کتاب سفید با مفاد سند قیمومیت هماهنگ نیست . و پاسفیلد اطلاع داد که از دو منصب خود ، یعنی ریاست سازمان صهیونیسم جهانی و آژانس یهود ، استعفا داده است . صهیونیستها در بعضی از کشورهای غربی دست به تظاهرات زدند و تعدادی از سیاستمداران بزرگ انگلیس در کنارشان ایستاده و آشکارا از آنها حمایت کردند . شایان ذکر است که مناقشات علنی بعدی به خوبی نشان داد که صهیونیستها قادرند نیروی سیاسی عظیمی را در انگلیس بسیج کنند .

شدت بر افروختگی صهیونیستها از این موضوع زمانی کاهش یافت که در ماه نوامبر اعلام شد از آژانس یهود دعوت شده تا در مورد " کتاب سفید " با حکومت انگلیس بحث و مذاکره کند که در واقع ، مقدمه بازگشت انگلیس به سیاست طرفداری از صهیونیسم در فلسطین بود .

با آنکه رهبران فلسطین از کتاب سفید پاسفیلد به هیچ وجه راضی نبودند ولی وقتی معلوم شد که ممکن است حکومت انگلیس روش تازه ای در قبال مهاجرت یهودیان و اسکان آنان در اراضی اعراب در پیش بگیرد ، اندکی آسوده شدند و این امید در میانشان به وجود آمد که شاید در آینده تغییرات مطلوب بیشتری در سیاست انگلیس صورت گیرد .

به این ترتیب کمیته اجرایی عرب در آستانه سالگرد صدور اعلامیه بالفور اعلام کرد که برای اولین بار این رویداد بدون اعتصاب عمومی در کشور سپری خواهد شد . ولی مسأله جالب توجه این است که اعلام اعتصاب عمومی به مناسبت این سالگرد شوم ، این بار از سوی کمیته عالی دانشجویی صورت گرفت . چیز دیگری که طرز فکر آسان گیرانه رجال سیاسی فلسطین را نشان می داد ، موضع جمال حسینی در گفت وگو با مسئولان وزارت مستعمرات انگلیس در ماه دسامبر 1930 بود . او که در این زمان به عنوان نماینده حاج امین حسینی در لندن بسر می برد ، در گفت وگوهای مذکور موافقت کرد که کنفرانسی با شرکت نمایندگان یهودی و عرب تشکیل شود ، به این شرط که فقط نمایندگان یهودیان فلسطینی در کنفرانس شرکت کنند و وایزمن و دیگر صهیونیستهای غیر فلسطینی در آن شرکت نداشته باشند . حسینی گفت که هر گونه مذاکره با وایزمن " پذیرش صهیونیسم " است ، و این چیزی است که فلسطینی ها در هیچ شرایطی قبول نخواهند کرد .

وقتی کمیته اجرایی اعراب از مذاکرات رسمی حکومت انگلیس با صهیونیستها در مورد کتاب سفید آگاه شد ، فورا بیانیه ای منتشر کرد و از بیم خود در مورد امکان تجدیدنظر در کتاب سفید به نفع صهیونیستها سخن گفت . حال و هوای این مذاکرات هنوز به درستی معلوم نبود که ترس و خشم ، اعرابفلسطین را فرا گرفت زیرا شنیده بودند که حکومت ، اجازه وارد کردن 1500 مهاجر را به یهودیان داده است .

پس از آن نیز مکدونالد نخست وزیر انگلیس در مقابل فشار صهیونیستها عقب نشینی کرد و کتاب مخصوصی را به نام کتاب سیاه ( نک - : مک دونالد ، کتاب سیاه ) منتشر کرد و در آن تندرویهای کتاب سفید پاسفیلد را کاهش داد .

مآخذ :

1. کیالی ، عبدالوهاب : تاریخ نوین فلسطین ، محمد جواهرکلام ، انتشارات امیرکبیر ، تهران 1366 .
2. الموسوعة الفلسطینیة : پاسفیلد ، المجلد اول ، 1984 .