مزار ( روستای - )

در فلسطین چندین روستا به نام مزار وجود دارد از جمله :

الف - مزار - شهرستان جنین :

روستایی است که به زیارتگاهی که در آن وجود دارد نسبت داده شده و در شمال شرقی شهر جنین و مشرف بر جلگه و دشت مرج ابن عامر واقع شده و بایک راه زیرسازی شده به روستای نورس و با راه دیگری که از مجرای دره ها گذر می کند به روستای عربونه و سردله متصل می گردد .

روستای مزار بر روی یکی از تپه هایی که با ارتفاع 350 - 400 متر از سطح دریا فاصله دارد و از کوهپایه های کوههای فقوعه به شمار می رود برپا شده است . این تپه را از تمامی جهات غیر از سمت جنوب شیبهای تندی در بر گرفته اند . دره العین که یکی از رودهای تأمین کننده آب رودخانه مقطع است در جنوب این روستا جریان دارد .

ساختمانهای این روستا از سمت جنوب و در موازات جاده ای که این روستا را به روستاهای عربونه و سردله متصل می سازد کشیده شده است . مسجد روستا نیز در بخش شرقی آن واقع شده است . مساحت این روستا تنها 9 جریب بوده که با گرایش به سمت شمال غربی شکلی دراز به خود گرفته بود .

رشد روستا در جهاتی غیر از جهت جنوبی به دلیل شیبهای تند مشکل و سخت بود و خدمات عمومی در آنجا وجود نداشته و ساکنین روستا برای رفع مایحتاج و تحصیل فرزندانشان به روستای نورس متکی بوده و آب آشامیدنیآنها نیز از چشمه ای در جنوب روستا تأمین می شد .

مساحت زمینهای روستای مزار به 14501 جریب می رسید که در 68 جریب آن درختان زیتون کشت شده بود . در این زمینها همچنین ، جبوبات و میوه نیز کشت می گردید . زمینهای کشاورزی و بیشتر باغهای میوه در قسمت غرب و شمال غرب روستا پراکنده بوده و زمینهای روستاهای نورس ، عربونه ، سردله ، فقوعه ، زرعین و المقیبلة این زمینها را احاطه کرده اند .

اصل ساکنین روستا به اعراب سعدی ( منتسب به یکی از بزرگانشان به نام سعدالدین الشیبانی ) بر می گردد که تعداد آنها در سال 1922 به 223 نفر رسید و این تعداد در سال 1931 به 257 نفر بالغ شد که در 62 خانه زندگی می کردند . در سال 1945 تعداد آنها حدود 270 نفر تخمین زده شد . صهیونیستها در جنگ سال 1948 این روستا را ویران نموده و اهالی آن را آواره کردند .

ب - مزار - شهرستان حیفا :

تسمیه این روستا بدین نام شاید به دلیل کثرت قبوری از مجاهدین و شهدایی باشد که در جنگهای مسلمانان و صلیبیان در قرون وسطی به دیدار خدایشان شتافتند .

این روستای عربی در فاصله 19 کیلومتری جنوب حیفا و با فاصله در حدود 300 متر از راه آسفالته ساحلی واقع می باشد .

این روستا بر روی دامنه غربی کوه کرمل که مشرف بر دشت ساحلی بوده و با ارتفاع 70 متر از سطح دریا شکل گرفته است . دره مغاره در حالی که حد فاصلی بین زمینهای این روستا و زمینهای روستای جبع را تشکیل داده است از فاصله یک کیلومتری جنوب روستا می گذرد . چاه مزار نیز در فاصله 250 متری جنوب شرقی روستا واقع است .

شکل عمومی روستا شبیه مربع بوده و در سال 1945 مساحت آن به 39 جریب و مساحت زمینهای آن 976,7 جریب می رسید که صهیونیستها تنها 856 جریب از آن یعنی 7/10% را مالک بودند . یک سوم زمینهای روستا در کوه کرمل و بقیه آن در دشت ساحلی واقع است .

در سال 1922 تعداد 134 نفر عرب درمزار زندگی می کردند و در سرشماری 1931 ساکنین این روستا به ساکنین روستای اجزم ضمیمه گردید و درسال 1945 تعداد آنها به 210 نفر رسید . در این روستا هیچ نوع از خدمات وجود نداشته و اقتصاد آن متکی بر کشاورزی و پرورش دام بود و مهمترین کشت آن کشت جبوبات بوده است .

سبزیجات نیز در مساحتهای کوچکی از روستا کشت می شد . در سالهای 42/1943 در این روستا 100 جریب زمین زیتون کاری با ثمر وجود داشت که بیشتر آن در شمال و جنوب غربی روستا در کناره دشت ساحلی بوده است . پرتقال نیز در پنج جریب از زمینهای روستا کشت می شده و باغهای روستا بر روی زمینهای روستا که در کوه کرمل واقع شده پراکنده می باشد . در سال 1948 صهیونیستها این روستا را ویران نموده و ساکنین عرب آن را آواره کردند .

مآخذ :

1. الدباغ ، مصطفی مراد : بلادنا فلسطین ، جلد 3 ، ق 2 ، جلد 7 ، ق 2 ، بیروت 1971 ، 1974 .
2. نقشه فلسطین : مقیاس000,251 ، تابلوی عقلیت
3. نقشه فلسطین : مقیاس 000,501 ، تابلوی غرب کرمل و تابلوی عفولة .