فرعم ( روستای - )

روستایی عربی است که در شمال شرقی شهر صفد واقع شده و از آن 15 کیلومتر فاصله دارد که 5/12 کیلومتر آن شوسه است .

فرعم در کوههای جلیل اعلی بر روی منطقه شرقی شکل گرفت در محلی مشرف بر دره الخیط که ارتفاعش 500 متر بالاتر از سطح دریاست .

در جنوب روستا رود مویله می گذرد که شعبه ای از رود فرعم است که در فاصله 14 کیلومتری جنوب روستا می گذرد . رود فرعم شعبه ای از رود مغار است که در فاصله نیم کیلومتری شمال شرقی روستا می گذرد بر قسمت پایین ی رود مغار نام رود مشیرفه گذاشته شده که به رود اردن می ریزد و در فاصله یک کیلومتری جنوب دریاچه حوله صورت می گیرد .

چشمه مویله در دره مویله در فاصله نیم کیلومتری روستا واقع است و چشمه فرعم در دره فرعم در 34 کیلومتری جنوب غرب روستا قرار دارد .

امتداد عمومی روستا از جهت شمال غربی به سمت جنوب شرقی است . در سال 1931 تعداد 109 باب خانه در آن وجود داشت در سال 1945 مساحت آن بیش از 17 جریب و مساحت زمینهای آن 191/2 جریب بود که یهودیان 163 جریب یعنی 4/7% آن را تحت تملک داشتند .

در سال 1922 در برعم 499 نفر عرب زندگی می کردند در سال 1931 جمعیت آن به 527 نفر رسید و در سال 1945 نیز این تعداد به 740 نفر رسید .

روستا دارای یک مدرسه ابتدایی پسرانه و دستگاه روغن گیری زیتون بود . ساکنین آن از آب چاه و چشمه برای شرب و امور منزل استفاده می کردند .

اقتصاد در روستا بر کشاورزی و دامپروری متکی بود . مهمترین کشاورزی آن درختان میوه و غلات بود . در سالهای 43/1942 در روستا 700 جریب متعلق به کشت زیتون و 600 جریب درختان میوه بود و باغهای درختان میوه از تمام اطراف روستا را احاطه کرده بود .

صهیونیستها در سال 1948 ساکنین روستا را بیرون راندند و آن را ویران کردند و در سال 1953 در بخش جنوب شرقی سرزمینهای روستا در فاصله یک کیلومتری آن مستعمره مهاجرنشین روستایی " حاتسور " را بنا کردند . در سال 1956 ساکنین این مستعمره 2937 نفر بود و در سال 1970 این تعداد به 5250 نفر رسید که بیشتر آن از آمریکا به فلسطین اشغالی کوچ کرده بودند .

مآخذ :

1. صایغ ، انیس : بلدانیة فلسطین المحتلة ( 1948 - 1967 ) ، بیروت 1968 .
2. دباغ ، مصطفی مراد : بلادنا فلسطین ، جلد 6 ، ق 2 ، بیروت 1974 .
3. نقشه فلسطین : مقیاس 000,251 و 000,501 تابلو روش بینا .