طابه ( حادثه - )

از دانشنامه فلسطین


در دوره قیومیت انگلیس بر فلسطین تصمیم گرفته شد که خط راه آهن حجاز ایجاد شود تا از آن یک خط که از معادن تا خلیج عقبه امتداد داشته باشد منشعب گردد و حجاج مصر و مراکش و شمال آفریقا را به حجاز مقدس منتقل کند ولی هنگامی که عملیات احداث راه آهن به نقطه ای به موازات خلیج عقبه رسید دولت عثمانی سریعا منطقه طابه در نوک خلیج را اشغال کرد تا هرگونه خطر از جانب مصر نسبت به راه آهن حجاز دفع شود و از نفوذ هر دولت دیگری بر سواحل بندر طابه جلوگیری شود .

دولت عثمانی شروع به تغییر خطوط مرزی بین مصر و عثمانی در شبه جزیره سینا نمود به طوری که خطوط مرزی جدید به جای اینکه بین رفح و عقبه امتداد داشته باشد بین عریش تا سوئز امتداد یافت و قسمت جنوبی سینا و پشت خطی که جنوب رأس طابه را به جنوب سوئز وصل می کند به مصر واگذار کرد و حکومت عثمانی شاخص های مرزی

را از رفح به عریش منتقل کرد و بدین ترتیب قسمتی از زمینهای مثلی شکل به حکومت عثمانی الحاق شد که دو ضلع این مثلث عبارتند از : خط رفح عقبه ، خط عریش ، سوئز و قاعده مثلث خط طابه - - سوئز می باشد و دولت عثمانی اجرای آن را مجاز دانست زیرا شبه جزیره سینا از زمینهای سرزمین حجاز است و الحاق آن به مصر برای حراست از کاروان حج مصر است به ویژه هنگامی که به سوی حجاز حرکت می کند و از طور سینا و عقبه و مدائن صالح ( ع ) عبور می نماید .

هنگامی که کاروان حج مصر راه خشکی را از سوئز طی می کرد بنابر این ضرورتی نداشت که یک راه خشکی تحت نظر و کنترل حجاز وجود داشته باشد .

به همین دلیل بحران طابه بین دولت عثمانی و انگلیس که بر مصر حکومت و تسلط داشت پدید آمد . بااین وجود مخفی نماند که پادشاه عثمانی با تحریک آلمان به این مسأله دامن زد آلمان در آن زمان هدفش این بود که بر کشورهائی که در ماجرای مراکش دخالت کردند فشار وارد آورد .

این کشورها انگلیس و فرانسه و اسپانیا بودند . آلمان می خواست که موضعش در این مسأله ، محترم شمرده شود و برای نظر خودش در هر معادله و حسابی که نسبت به آلمان می شود حسابی باز کند . انگلیس نگران و مراقب آشفتگی اوضاع آلمانیها در منطقه بود . به همین دلیل نسبت به بحران طابه تصمیم قطعی گرفت و سعی کرد به این بحران پایان دهد .

لذا رزمناو دیانا را به آبهای طابه روانه ساخت تا سربازان عثمانی را از نفوذ به سینا و تجزیه این منطقه باز دارد . هدفش اشغال سینا نبود .

همین که بحران طابه رو به وخامت گذاشت انگلیس ناوگان جنگی اش را به استانبول فرستاد و به دربار خلافت عثمانی اخطار کرد که حداکثر در مدت 10 روز باید وضع به حالت سابقش بازگردد .

پادشاه عثمانی راهی جز فرمانبرداری و عقب نشینی سپاهیانش از طابه و بازگشت به مرزهای قبلی اش نداشت . این عقب نشینی در سال 1906 اتفاق افتاد .

مأخذ :

  1. الموسوعة الفلسطینیة : طابعه ( حادثه - ) ، جلد سوم ، 1984 .