سازمان آزادی بخش فلسطین ( مواضع - نسبت به انتفاضه فلسطین )

قبل از شروع انتفاضه فلسطین ، سازمان آزادی بخش فلسطین ( ساف ) تنها جبهه گسترده ملی به شمار می رفت که قادر به گردآوردن جناحهای راستگرا و چپگرای تشکیلات فلسطینی در مرحله مبارزه ملی علیه دشمن صهیونیستی در داخل و خارج از سرزمینهای اشغالی بود . در هنگام شروع انتفاضه نیز این تفکر که ساف تنها تشکیلات سیاسی موجود در نزد ملت فلسطین در داخل سرزمینهای اشغالی و خارج آن باقی خواهد ماند ، تا حدودی وجود داشت .

با توجه به اینکه برنامه مرحله اساسی ساف در قطعنامه های مجلس ملی فلسطین تمرکز داشت ، قطعنامه هایی که خواهان حق تعیین سرنوشت ملت فلسطین و حق بازگشت فلسطینیان خارج از سرزمینهای اشغالی و برپایی دولت مستقل فلسطینی و عقب نشینی رژیم صهیونیستی از سرزمینهای اشغالی فلسطین بود و در هر دور که این مجلس تشکیل می شد بر اصول فوق تأکید داشت از جمله ، دور هیجدهم این مجلس که در 26 تا 30 آوریل 1987 در الجزایر منعقد شد و از مهمترین دوره های تشکیل این مجلس به شمار می رود و در آن تصمیمات زیر اتخاذ شد :

1. بازگرداندن تشکیلات به داخل سازمان آزادی بخش فلسطین و دعوت از گروههای اساسی فلسطینی برای بازگشت به آن .
2. رد هرگونه طرح فراگیر عربی که منجر به لغو توافق عمان منعقده بین ملک حسین و یاسرعرفات رئیس کمیته اجرایی سازمان در فوریه 1985 باشد .
3. رد روابط با مصر ( به علت امضای قرارداد کمپ دیوید ) که منجر به لغو تصمیمات هفدهمین دوره مجلس ملی فلسطین می گردد .
4. پایبندی به حقوق ثابت ملت فلسطین .
5. پایبندی به ساف به عنوان تنها نماینده قانونی ملت فلسطین .

ماتی بیلد عضو پارلمان اسرائیل و از جناح پیشگامان صلح ؛ یکی از علل انتفاضه را این می داند که حکومت اسرائیل هیچ گونه اهمیتی به مسیر مهمی که ساف شروع نموده و در تصمیمات هیجدهمین دوره مجلس ملی فلسطین متجلی می باشد ( روزنامه هارتس 2/2/1988 ) نداده است .

درست است که وظیفه اساسی ساف ترسیم هدف اساسی انتفاضه ملی در سرزمینهای اشغالی است اما این سازمان همچنین نمی تواند سریعا خود را در پاسخ به نیازهای داخل ( سرزمینهای اشغالی ) مبنی بر تأسیس بنیانهای تشکیلاتی جدید که انتفاضه را به یک حرکت فزاینده تبدیل سازد و نقش رهبری در داخل را به عنوان مهمترین عامل پشتیبانی انتفاضه تقویت کند ، مطرح نماید .

با آگاهی از اینکه این نقش رهبری در داخل ، اصولاً به سازمان و برنامه های آن وابسته بوده و تمامی تلاشها برای ایجاد رهبری جایگزین ساف با شکست روبه رو شده است .

در سال 1988م با تشدید انتفاضه ، سازمان آزادی بخش فلسطین به رهبری یاسرعرفات آخرین پیمان خود را که عدم اعتراف به رژیم صهیونیستی و جهاد مسلحانه علیه آن بود زیرپا گذاشت . این سال شاهد سلسله مسائلی بود که عرفات سعی داشت با بهره گیری از آنها ، انتفاضه را کنترل نماید و به عنوان امتیاز برای دستیابی به راه حل سیاسی با اسرائیل به صهیونیستها بدهد .

البته از ابتدای شروع انتفاضه ، یاسرعرفات سعی داشت آن را کنترل کند و دولت صهیونیست را به رسمیت بشناسد . چون در خلال آمدن دو هیأت آمریکایی به منطقه خاورمیانه ، ملاقاتهایی بین شخصیتهای فلسطینی نزدیک به یاسرعرفات رئیس سازمان آزادی بخش فلسطین و ریچارد مورفی صورت گرفت .

سپس ملاقات دیگری بین یک هیأت فلسطینی وهیأتی از کنگره آمریکا صورت گرفت واین گفت وگوها باعث شد تا آمریکا از عرفات بخواهد تا در برابر خواستهای صهیونیستها تسلیم شود و به طور رسمی رژیم صهیونیستی را به رسمیت بشناسد و به تعبیر آنها تروریسم ( انتفاضه فلسطین ) را محکوم کند .

به دنبال آن عرفات اعلام کرد که سیاست اساسی سازمان آزادی بخش فلسطین تغییر کرده و سه شرط آمریکا را قبول دارد که عبارتند از :

1. به رسمیت شناختن رژیم صهیونیستی
2. قبول دو قطعنامه 338 و 242 شورای امنیت که موجودیت دولت صهیونیستی را به رسمیت می شناسد .
3. دست کشیدن از عملیات مسلحانه علیه اسرائیل .

این شرط سه گانه به عنوان سندی در سال 1975 بین آمریکا و رژیم صهیونیستی امضا شده بود و ساف با تشدید انتفاضه به طرحهای فوق الذکر پاسخ مثبت داد و از صحنه نظامی و عملیاتی داخل فلسطین عقب نشینی کرد و شورای نظامی آن در بغداد توقف عملیات نظامی علیه صهیونیستها در سرزمینهای اشغالی را اعلام نمود .

به دنبال آن واشنگتن در مقابل قبول شروط سه گانه از طرف ساف ، گفت وگو با آن را پذیرفت . دولت آمریکا عرفات و دولتهای عربی را تحت فشار قرار داد . تا این شروط را بپذیرند و از دادن ویزای آمریکا به یاسرعرفات برای سخنرانی در سازمان ملل متحد در نیویورک خودداری کرد . همچنین تعدادی از سران عرب را تشویق کرد تا عرفات را تحت فشار قرار دهند .

در این راستا اردن در ژوئیه سال 1988 در حالی که اصرار داشت سازمان آزادی بخش فلسطین تنها نماینده ملت فلسطین است سعی کرد تا روابط قانونی و اقتصادی خود را با کرانه غربی قطع کند که نتیجه آن در درازمدت ایجاد شکاف در داخل کرانه غربی - که از نظر قانونی و اقتصادی وابسته به اردن می باشد - بود .

از اکتبر سال 1988 امتیازدهی عرفات به اسرائیل غاصب شروع شد چون در جریان برگزاری کنفرانس سران عرب در اردن ، عرفات به ملک حسین و رئیس جمهور مصر ، حسنی مبارک پیوست و در خلال آن ، چهارچوب روابط اردن - فلسطین تعیین شد و یاسرعرفات به طور رسمی وارد طرحهای سازش با رژیم صهیونیستی شد .

به دنبال آن کنفرانس سران دیگری نیز در بغداد با حضور رئیس جمهور عراق صدام حسین صورت گرفت و در آن مذاکرات اردنی ، فلسطینی تجدید و قرار شد سازمان آزادی بخش فلسطین امتیاز مهمی را ( شناسایی اسرائیل غاصب ) تقدیم رژیم صهیونیستی نماید .

اما مجلس ملی فلسطین در نشست فوق العاده خود که از هفتم تا نهم نوامبر 1988 در بغداد تشکیل داد نسبت به تقویت تشکیلات ساف در انتفاضه ملی و ضمانت استمرار آن ، تصمیمی اتخاذ نمود که برطبق آن به تقویت کمیته های ملی و کمیته های عملیاتی مردمی در اردوگاهها ، روستاها و شهرها و دانشگاهها و آموزشگاهها ، مدارس و مؤسسات ، هیأتهای ملی و سایر گروههای مبارز مردمی در سرزمینهای اشغالی پایان داد .

همچنین برای تشکیل کمیته عالی در کنار کمیته اجرایی ساف برای پیگیری امور انتفاضه و تحولات آن ، کمیته عملیاتی وابسته به آن تصمیم مهمی اتخاذ نمود .

اما در سطح عربی ، مجلس مردمی عربی و نیروهای شرکت کننده در انتفاضه خواهان تشکیل کمیته های مردمی برای پشتیبانی و کمک به انتفاضه ملت فلسطین گردیدند .

در رابطه با حکومت در تبعید فلسطین ، مجلس ملی فلسطین با فکر برپایی آن به عنوان یک مسأله جاری برخورد نکرد بلکه به عنوان یک مسأله با سابقه به آن توجه نمود . زیرا طرح این حکومت در آن شرایط به منزله برانگیختن آشوب در بین اقشار مختلف ملت فلسطین و تضعیف اراده انتفاضه مردمی - - در زمانی که می بایست تمام تلاشها برای پشتیبانی از انتفاضه به دور از هرگونه گرایشات سیاسی که بعضا در صحنه سیاسی داخل اراضی اشغالی مطرح می شد - - تلقی گردد .

در بیانیه پایانی مجلس به حکومت در تبعید اشاره نشد زیرا بجز طرح حکومت در تبعید مشکلات دیگری نیز وجود داشت که بعضی از نیروهای ساف و رهبری آن با آن روبه رو بودند . مانند دیدار گروهی از رهبران سازمان از قاهره که به منزله نقض تصمیمات مجلس ملی فلسطین بودکه تأکید بر قطع کامل روابط با مصر ( به علت امضا پیمان کمپ دیوید ) و از سرگیری گفت وگو با نظام اردن داشت امری که موضع مجلس ملی فلسطین را در داخل و خارج سرزمینهای اشغالی تضعیف نمود و تأثیر منفی بر انتفاضه داشت .

در 12 نوامبر 1988 مجلس ملی فلسطین اجلاس دیگری را در الجزایر تشکیل داد . این اجلاس اولین نقطه تحول در سیاست سازشکارانه ساف - به دلیل اعتراف رسمی به وجود رژیم صهیونیستی - بود . در این اجلاس از تشکیل " کنفرانس بین المللی صلح " برای حل مسأله خاورمیانه به ویژه مسأله فلسطین براساس دو قطعنامه 338 و 242 شورای امنیت و ضرورت حل مشکل آوارگان فلسطینی براساس قطعنامه های سازمان ملل حمایت شد . ولی دولت آمریکا به این امتیازدهی ساف قانع نشد و سخنگوی رسمی وزارت امور خارجه آن اعلام کرد .

قبول دو قطعنامه 338 و 242 باتوجه به مواضع سابق نوعی پیشروی کار تلقی می شود ولی اشاره به آنها سرپوشیده و غامض است و اعتراف ساف به اسرائیل چه ضمنی غیرمستقیم کافی نیست و ضروری است که اعتراف صریح و بی پرده باشد . "

آمریکا تلاش کرد تا تمام خواسته های رژیم صهیونیستی در رابطه با امتیازگیری از فلسطینیان را برآورده کند و سعی کرد که بیشترین فشارها را بر ساف برای پذیرش کامل شرایط آمریکا ، وارد کند .

در دسامبر 1988 ملاقاتی در سوئد بین عرفات و هیأتی از یهودیان آمریکایی ، راه را در برابر آخرین عقب نشینی سازمان آزادی بخش فلسطین از آخرین بندهای میثاق ساف و از آخرین شعارهای سیاسی آن در مورد مبارزه مسلحانه و مقاومت در برابر اسرائیل اشغالگر آماده کرد .

عرفات به این هیأت اعلام نمود که ساف از اجلاس خود در الجزایر به " اسرائیل " اعتراف و تروریسم را محکوم کرده است و خواست تا این مسأله به گوش وزرات امور خارجه آمریکا برسد سپس ساف بر این موضع خود نام پیمان استکهلم گذاشت .

به دنبال آن در 13 دسامبر ، عرفات از مقر سازمان ملل در ژنو اعلام کرد که مواضع او با شروط واشنگتن توافق دارد . ولی آمریکا کلام او را رد کرد . دلیل آن برحسب آنچه سخنگوی آمریکائی اعلام کرد این بود که عرفات تمام خواسته های آمریکا را نپذیرفته است .

در 14 دسامبر ، عرفات طی یک کنفرانس مطبوعاتی در ژنو تمام شرایط آمریکارا پذیرفت و مواضعی را اعلام کرد که مهمترین آنها عبارتند از :

• اعتراف کامل به رژیم صهیونیستی .
• قبول دو قطعنامه 242 و 338 شورای امنیت سازمان ملل .
• تروریسم ( مبارزه ) افراد و گروهها و دولتها علیه اسرائیل را محکوم کرد .

بلافاصله پس از گذشت سه ساعت از این کنفرانس ، آمریکا اعلام کرد که به سازمان آزادی بخش فلسطین اعتراف می کند و تصمیم خود مبنی بر شروع گفت وگو با ساف که اولین بار آن در تونس و با نظارت سفیر آمریکا در این کشور انجام گرفت را اعلام کرد .

چشم پوشی ساف از منشور ملی خود پس از گذشت یک سال از انتفاضه فلسطین موجب شد تلاشهای منطقه ای و بین المللی برای تشکیل کنفرانس صلح اعراب و اسرائیل به شدت افزایش یابد و به مرور زمان امید مردم داخل سرزمینهای اشغالی فلسطین به آن قطع گردد .

با وجود این ساف تحت رهبری عرفات ، سیاست صلح طلبی خود با رژیم صهیونیستی را علی رغم مخالفت انتفاضه فلسطین و گروههای مبارز فلسطینی ادامه داد تا اینکه پس از شروع دور جدید تلاشهای آمریکا در سال 1991 و با هدایت و طراحی این کشور به شرکت در کنفرانس بین المللی صلح در تاریخ 30 اکتبر 1991 و مذاکرات مستقیم با رژیم صهیونیستی تن داد .

پس از یازده دور گفت وگوی سازش با اسرائیل با عبور از شط خون و مقاومت انتفاضه از تمامی باورها و آرمانهای ملت مسلمان فلسطین و انتفاضه آن صرف نظر کرد و به اشغال فلسطین مشروعیت بخشید و رسما در مقابل انتفاضه فلسطین قرار گرفت و نهایتا با پذیرش طرح غزه - - اریحا و توافق دوجانبه با اسرائیل در 22 شهریور 1372 به یک نیروی انتظامی سرکوبگر انتفاضه فلسطین تبدیل گردید .