بازرگانی عرب ( اتاق - )

به دنبال اشغال فلسطین توسط انگلستان و موافقت جامعه ملل با سند تحت الحمایگی فلسطین به سال 1922 م ، یک اتاق بازرگانی در بیت المقدس به نام " اتاق بازرگانی بیت المقدس " به ریاست یک انگلیسی تأسیس شد که شامل تعداد اندکی از کارفرمایان و بازرگانان عرب بود . با توجه به چگونگی تشکیل این اتاق بازرگانی مشترک ، انتظار نمی رفت که خدمات قابل ذکری به محافل بازرگانی عرب ارایه کند یا به نیازهای نهضت اقتصادی عرب پی ببرد و یا نسبت به مشکلات ملی آنان عکس العملی نشان دهد . پس این وضع به ناچار می بایست پایانی داشته باشد . همین که اعتصاب عمومی سال 1936 اعلام شد ، کارفرمایان عرب در بیت المقدس به تأسیس اتاق بازرگانی عرب دست زدند و مقر آن را در خیابان مأمن الله انتخاب کردند .

این اتاق بازرگانی وارد فعالیتهای گسترده ای شد ، کارفرمایان را از گوشه و کنار گردآورد و کتاب راهنمایی به دو زبان عربی و انگلیسی درباره بازرگانی و کشاورزی و صنعت اعراب در فلسطین منتشر کرد و نیز به عنوان نماینده اقتصادی عربهای فلسطین در نزد دولت قیمومیت و محافل عرب فعالیت می کرد و دیگران را به تأسیس اتاقهای دیگری در حیفا و غزه و خلیل و طولکرم و عکا و جنین و سایر شهرهای فلسطینی تشویق می نمود . اعضای شوراهای اداری این اتاق ، در جنبش ملی فلسطین شرکت جستند و برخی از آنها ، مانند رئیس آن شیخ عبدالباری برکات ، به زندان افتادند .

اتاق بازرگانی ، به برگزاری کنفرانسهای بازرگانی عرب در فلسطین و تماس با اتاقهای بازرگانی کشورهای عربی مبادرت ورزید و نقش مهمی در رشد فعالیتهای اقتصادی عرب و آشکار ساختن ماهیت و پایگاه آن ایفا کرد و در برگزاری نخستین کنفرانس اتاقهای بازرگانی غیرعرب یافا همکاری داشت .

در جنگ 1948 ، اتاق بازرگانی مزبور به کلی از فعالیت بازایستاد و صهیونیستهای اشغالگر دفاتر آن را تصرف کردند . اما در اکتبر همان سال ، و با تصمیمی که از سوی فرماندار نظامی وقت ، احمد حلمی عبدالباقی ، پس از تشکیل جلسه با بازرگانان در محل شورای عالی اسلامی ، مقر خود او ، اتخاذ شد ، مجددا در بخش قدیمی بیت المقدس تشکیل شد . این اتاق همچنان دایر است و هم اکنون نیز به فعالیت خود ادامه می هد .

اتاق بازرگانی در بخش قدیمی بیت المقدس ، در تمرکز مجدد فعالیتهای اقتصادی ، به ویژه در رفع مشکلات مربوط به خواروبار و حمل ونقل و برق رسانی ، نقش خاصی ایفا کرد . این مشکلات ، هنگامی پدید آمد که نیروگاه مرکزی بخش غربی قدس به دست صهیونیستها افتاد . ایجاد این اتاق ، به بهبود وضعیت اقتصادی و جذب سرمایه گذران به شهر بیت المقدس و شروع کارهای ساختمانی و عمرانی ، کمک کرد .

اتاق بازرگانی عرب بیت المقدس ، در شمار نخستین اتاقهای بازرگانی عربی بود که در تشکیل اتحادیه [[اتاقهای بازرگانی و صنعت و کشاورزی عرب ( اتحادیه - )|اتاقهای بازرگانی و صنعت و کشاورزی عرب]] در هنگام اعلام تأسیس آن در مه 1951 در اسکندریه ، شرکت داشت .

اتاق بازرگانی ، علی رغم محدودیتهایی که دولت اسرائیل برای آن قائل شده و آن را از اتاقهای بازرگانی عرب در کرانه غربی رود اردن و نوار غزه و سایر اتاقهای بازرگانی عرب ، جدا ساخته است ، هنوز در بخش شرقی بیت المقدس فعالیت و موجودیت خود را حفظ کرده است .

مأخذ :

1. الموسوعة الفلسطینیة ، جلد اول ، 1984 .