ام خالد ( روستای - )

نام این روستای عربی به یک زن نیکوکار که در آن می زیسته و همان جا دفن گردیده ، منسوب می شود . این روستا در 14 کیلومتری غرب شهر طولکرم واقع ، و با شهر صهیونیستی ناتانیا از سمت شرق همجوار بود . راه آسفالته و اصلی طولکرم - ناتانیا از سمت جنوب آن می گذرد ، بدین جهت ایستگاهی است بر سر این راه حیاتی که ساحل دریای مدیترانه را به دشت ساحلی* فلسطین مرتبط می کند .

این روستا در منطقه ی نسبتاً بلندی از دشت ساحلی فلسطین ( به ارتفاع 25 متری از سطح دریا ) بنا شده تا از طرفی از خطرات سیل منطقه جلوگیری کرده و از سوی دیگر عاملی برای محافظت روستا گردد . در این منطقه آثار باستانی فراوانی که متعلق به دوران پیش از تاریخ و چندین دوران تاریخی است وجود دارد ( نک : دوران باستان ) این آثار شامل باقیمانده ی برجها ، باروها ، چاهها ، مخازن و آب انبارها و ظروف سفالی می باشد ( نک : خرابه ها و آثار باستانی ) .

ساختمانهای روستا از سنگ و خشت ساخته شده و به هم پیوسته بود و کوچه های تنگ از میان آنها می‌ گذشت . یک باب مسجد ، یک دبستان پسرانه و چهار باب مغازه ی میوه فروشی و پارچه فروشی در این روستا وجود داشت . مساحت آن بیش از 22 جریب بود و توسعه و گسترش روستا از شمال به سمت جنوب امتداد داشت .

مساحت زمینهای حومه ی این روستا در حدود 2894 جریب بود که 89 جریب آن به راهها و دره ها تعلق داشت . زمینهای روستا از نظر حاصلخیزی و رطوبت معروف بود و در آن آبهای زیرزمینی فراوان یافت می شد . سفره های زیرزمینی آب تا عمق 40 متر از سطح زمین قرار داشت ، بدین سبب در زمینهای ام خالد خربزه ، مرکبات ، سبزی و حبوبات به خوبی کشت می شد و مازاد فرآورده های کشاورزی آن نیز به طولکرم و روستاهای مجارو صادر می شد .

اصل و نسب بیشتر ساکنان روستا به روستاهای مجاور باز می گردد که به خاطر فراهم بودن زمینه ی مناسب فعالیت کشاورزی در ام خالد ، ترجیح دادند به آنجا مهاجرت کنند ، لذا شمار جمعیت روستا از 307 نفر در سال 1922 به 970 نفر در سال 1945 افزایش یافت . بیشتر ساکنان ، به حرفه ی کشاورزی و امپروری و تهیه ی فراورده های کشاورزی و حیوانی مانند لبنیات روی آوردند .

در سال 1948 رژیظم صهیونیستی ، ساکنان ام خالد را بیرون راند ، روستایشان را ویران ساخت و پس از چند سال ، شهر صهیونیستی ناتانیا ، از نظر عمرانی تا عمق زمینهای روستای ام خالد توسعه و گسترش یافت .

مآخذ :

1. دباغ ، مصطفی مراد : بلادنا فلسطین ، ج 2 ، ق 2 ، بیروت 1971 .
2. نقشه فلسطین : اندازه ، تصویر الطیره .