عاص ، سعید ( 1889 - 1936 )
سعید العاص یکی از رهبران انقلاب بزرگ سوریه در سال 1925 و مبارزی بود که زندگی اش را وقف جهاد در راه ملت خود کرده بود . " عاص " لقبش عسکری است که از خانواده " شهاب " می باشد .
در شهر " حماة " سوریه به دنیا آمد و در آن دروس ابتدایی را فراگرفت سپس دروس متوسطه و مقدماتی را در دمشق کامل نمود و از دانشکده " جنگ " در استانبول فارغ التحصیل گردید . ( در سال 1907 ) .
سپس به عنوان افسر در دمشق انتخاب شد و به مراکز نظامی مختلفی فرستاده شد تا اینکه در سال 1908 به " مدرسه ارکان جنگی " منتقل گردید . به دلایل سیاسی عربی از آن مدرسه خارج و همراه گروه خود به قسمتهای اروپائی دولت عثمانی مسافرت نمود و در مبارزه انقلابیون بر ضد حکومت عثمانی در " بالکان " شرکت نمود . یونان در نیمه سال 1911 وی را دستگیر نمود ولیکن از اسارت فرار کرده و به استانبول برگشت .
در مدت حضورش در پایتخت عثمانی در سازمانهای عربی سری مثل " حزب عهد نظامی " مشارکت نمود . هنگامی که به عنوان مأمور در مأموریت جنگی در دمشق تعیین گردید ، نشاط و فعالیت عربی او تقویت گردید ولی دولت عثمانی وی را به میدانهای جنگ فرستاد .
سپس در دادگاه عالیه به اعدام محکوم گردید . چون منتسب به تجمعات عربی بود . سرانجام به یکسال ونیم زندان در زندانهای حلب و عالیه محکوم گردید . سپس به جوروم تبعید شد و پس در روز ورود فیصل بن الحسین به حلب ، به وطنش برگشت .
سعید العاص در زمان حکومت عربی فیصل در دمشق به تعداد منصب نظامی رسید و سرپرستی شعبه سوم دائره شورای جنگی را به عهده گرفت . سپس به منطقه زبدانی منتقل و نیز از آنجا به مغتشیه تجنید عام منتقل گردید . سپس به منطقه پل شغور و صهیون و کوه اکراد رفت .
بعد از مهاجرت ملک فیصل از سوریه در رویدادها و جنگهای زیادش شرکت نمود ( در جنگهای ضد فرانسوی ها ) سرانجام در " حماة " دستگیر و به مدت دوماه زندانی شد .
در سال 1921 به شرق اردن فرار کرد . در آنجا نیز تعدادی چندین منصب را به دست آورد و به عنوان فرمانده گردان احتیاطی و سپس دبیر شورای امنیت و رهبر " کاف " و سپس وکیل مدیر تعلیم و سرانجام مدیر کل نگهبانان و پاسبانان عمان ، تعیین گردید .
هنگامی که در سال 1923 جنگ بین هاشمی ها و وهابی ها به وقوع پیوست به طور داوطلبانه در ارتش شرکت نمود و رهبری دفاع از شهر جده را به عهده گرفت و مدت زیادی در مقابل قوای نظامی بزرگ مهاجر ایستادگی نمود .
هنگام وقوع انقلاب بزرگ سوریه در سال 1925 به عمان و از آنجا به سوریه برگشت و در بعضی از نبردهای کوه عرب ، غوطه و نبک در کنار " فوزی قاوقجی " و دیگر رهبران انقلاب سوریه مشارکت نمود .
سپس به مناطق شمالی عقب نشینی کرد و انقلابیون را در بسیاری از میدانها و نبردهای از حمص ، حماة ، هرمل ، عکا رهبری نمود و سپس به غوطه و کوه عرب بازگشت .
سعید العاص در طول این نبردها دوبار مجروح شد . بعد از پایان انقلاب سوریه سعید العاص قرار نگرفت .
همیشه در حال جهاد و مبارزه بود تا اینکه در سال 1936 انقلاب بزرگ فلسطین شروع شد .
وی در هفته اول از ماه سپتامبر 1936 از راه شرق اردن با تعدادی از برادران مجاهد خود که در انقلاب سوریه با او شرکت داشتند وارد فلسطین شد و میدانی برای مبارزه
خود دو منطقه جنوب قدس ( الخلیل - - بیت لحم ) را انتخاب کرد .
چون انقلاب در ابتدای خود بود و از طرف دیگر انقلابیون نیز اندک بودند . سعید العاص از ابتدای ورودش به این منطقه با تعدادی از داوطلبان از انقلابیون حمایت نمود . وی با روستاهای مجاور منطقه تماس حاصل نمود .
عبدالقادر حسینی نیز در این فعالیت با او همکاری داشت . تعداد زیادی از مجاهدین نیز به درخواستهای او جواب مثبت داده و رهبری آنها را در نبرد بر ضد انگلیس برعهده گرفت . در این امر مردان منطقه به او کمک فراوانی می کردند .
مهمترین نبردها در 24/9/1936 در نزدیکی کوههای روستای " حلحول " در راه بیت لحم - - الخلیل به وقوع پیوست . سعید العاص این روستا را به عنوان مرکز فرماندهی حمله قرار داده بود . سپس جاده اصلی را با سنگهای بزرگ مسدود کردند .
وی انقلابیون را به سه گروه تقسیم نمود . گروه بزرگتر را در کوهها مستقر گرداند و دو گروه دیگر را در جنوب و شمال این راه به منظور جلوگیری از وصول مهمات و کمکهای جنگی به نیروهای دشمن در طول جنگ ، قرار داد .
و این نبرد بعد از 15 ساعت با پیروزی انقلابیون به پایان رسید انقلابیون بر بیش از 40 سرباز انگلیسی پیروز شده و مقدار زیادی اسلحه به غنیمت آنها درآمد در حالی که تنها سه نفر از آنها به شهادت رسیدند .
در نتیجه این شکست انگلیس نیرویی مرکب از 3000 سرباز جمع آوری کرده و در روز 4/10/1936 عملیات خود را شروع کردند . این در حالی بود که سعید العاص در این منطقه با 120 انقلابی که در کوههای سبز پناه برده بودند ، وجود داشت .
وی نیروهای خود را تقسیم کرد و تنها با 25 مجاهد که یکی از آنها " عبدالقادر حسینی " بود باقی ماند و منتطر تحرکات و حمله بریتانیا ماندند .
این حمله در صبح 6/10/1936 انجام گرفت درگیری شدیدی که ساعات زیادی به طول انجامید بین انقلابیون و صدها سرباز بریتانیایی به وجود آمد تا اینکه مهمات جنگی مجاهدین به پایان رسید و فرمانده آنها سعید العاص در این نبرد بعد از آنکه شجاعت و فداکاری های
زیادی از خود نشان داد به شهادت رسید .
معاون او عبدالقادر حسینی نیز مجروح و سپس اسیر گردید ولیکن از زندان فرار کرد . پیکر مجاهد بزرگ سعید العاص در روستای خضر بعد از برگزاری مراسم ملی و مرثیه خوانی های زیادی که برای آن انجام گرفت و سعید العاص عضو حزب ملی سوریه بود . این حزب او را از بزرگان و اولین شهیدش محسوب می نمود .
مآخذ :
- جلانی ، محی الدین سفر : تاریخ الثورة السوریة ، دمشق 1961 .
- یاسین ، صبحی : الثورة العربیة الکبری فی فلسطین ، دمشق 1959 .
- ریس ، منیر : الکتاب الذهبی للثورات الوطنیة فی مشرق العربی ، بیروت 1976 .
- دروزه ، محمد غزه : القضیة الفلسطین فی مختلف مراحلها ، جلد 1 ، بیروت 1959 .
- سفری ، عیسی : فلسطین بین الانتداب و الصهیونیة ، یافا 1937 .
- غوری ، امیل : فلسطین عبرستین عاما ، جلد 2 ، بیروت 1972 .
- حندی ، ادهم : الثورات السوریة فی عهد الانتداب الفرانسی ، دمشق 1960 .
- زعیتر ، اکرم : الحرکة الوطنیة الفلسطینیة ، ( 1935 - 1932 ) ، بیروت 1980 .
