دجانی ، راغب ابوالسعود ( 1882 - 1964 )
یکی از پیشگامان مبارزات فلسطینی می باشد . او در سال 1882 در شهر یافا متولد شد و در مدرسه ابتدائی " الرشیدیه " که اندکی پس از آغاز نظام آموزشی در دولت عثمانی تاسیس گردید . به تحصیل علوم پایه پرداخت ( نک : آموزش و پرورش ) . وی در علوم مذهبی از شاگردان پدرش شیخ " محمد سعود الدجانی " بود . سپس به کار در دادگستری منصوب گردید و تا بالاترین درجات ، ترقی یافت تا اینکه قاضی شرع شهر " یافا " شد .
به دنبال اشغال فلسطین توسط بریتانیا در سال 1918 ، انجمن اسلامی - مسیحی را در شهر " یافا " تاسیس کرد و ریاست آن را برعهده گرفت . این انجمن با همبستگی انجمنهای اسلامی - مسیحی شهرهای دیگر ، نهضت ملی در شهر " یافا " را رهبری نمود . شیخ " راغب " هنگام شرکت در جلسه مشترک که به دعوت فرماندار نظامی " یافا " برگزار شد ، به پاسخگوئی به سخنان " حاییم وایزمن " پرداخته و تأکید کرد که فلسطین به ویژه قدس شریف کعبه 350 میلیون مسلمان و 700 میلیون مسیحی و نیز کانون توجه همه مردم می باشد و نیز تأکید نمود که مسلمانان و مسیحیان با شهروندان یهودی خود خوشرفتاری خواهند کرد . او به عنوان رئیس انجمن اسلامی - مسیحی ، گزارش جامع و کامل خود را تقدیم " اللنبی " فرمانده کل نیروهای بریتانیا در فلسطین ، نمود و در آن خواستار تأمین حقوق ملت عربی فلسطین و حق تعیین سرنوشت آنها شده و در عوض با برپائی یک دولت قومی برای یهودیان در سرزمین فلسطین و اعطای حق برافراشتن پرچم یهودیان از سوی بریتانیا ، مخالفت کرد .
راغب الدجانی از کار خود در دادگستری استعفا کرد و به " وکالت " اشتغال یافت . او در کار جدید خود به مطالعه قوانین جدید و آموختن آنها و نیز تطبیق این قوانین با احکام شرعی و فقه پرداخت .
او در برپائی نخستین کنفرانس فلسطینی نقش مهمی ایفا کرده و به عنوان معاون " عارف الدجان " رئیس کنفرانس و رئیس انجمنهای اسلامی - مسیحی بیت المقدس انتخاب شد . ( نک : کنفرانس عربی فلسطین ) شیخ راغب به عنوان یکی از اعضای هیأت اعزامی پاریس جهت شرکت در کنفرانس صلح انتخاب گردید ، اما مقامات نظامی بریتانیا از مسافرت این هیأت به پاریس ، جلوگیری کردند .
وی همزمان با اشتغال در " وکالت " به مبارزات ملی خود از طریق انجمن اسلامی - مسیحی در " یافا " ، ادامه داد ، و وقتی " قیام براق " در سال 1929 آغاز گردید و به دنبال آن کمیته بین المللی برای بررسی علل این قیام ، تشکیل شد . شیخ راغب یکی از افرادی بود که در جلسات این کمیته از حقوق اسلامی دفاع کرد ، ( نک : انقلاب 1929 ) و نیز در بسیاری از پرونده های عمومی از قبیل پرونده اراضی پیامبر " روبین " و اراضی مولانا " علی " دفاع کرده و تلاش نمود تا این اراضی به دست صهیونیستها نیفتد . ( نک : حرم ، روستای ) . او از ریاست انجمناسلامی - مسیحی استعفا کرده و به نوشتن و سخنرانی و نیز انجام فعالیتهای میهنی خود ادامه داد و در سال 1931 در کنفرانس اسلامی در شهر بیت المقدس شرکت کرده و در روز شانزدهم سپتامبر سال 1923 به عنوان عضو هیأت عالی صندوق انتخاب گردید . سپس در تشکیلات حزب عربی فلسطینی که در سال 1935 به رهبری " جمال حسینی " تاسیس شد ، عضویت یافت .
او یکی از امضاکنندگان بیانیه " یافا " صادره از سوی شخصیتهای این شهر بود که برای اعلام اعتصاب عمومی در روز بیستم آوریل سال 1936 در دفتر حزب " کنگره جوانان " اجتماع کردند . ( نک : جوانان عربی فلسطینی ، کنگره ) و نیز یکی از اعضای کمیته نظارت بر اعتصاب که در " یافا " تشکیل شد ، به شمار می رفت . او در جلسات کنفرانس کمیته های ملی فلسطینی نیز که در روز هفتم مه سال 1936 در شهر بیت المقدس ، تشکیل گردید ، شرکت داشت . ( نک : کمیته های ملی )
شیخ " راغب " به دنبال آغاز مجدد انقلاب فلسطین در سال 1937 به لبنان رفت تا با همرزمانش در آنجا در زمینه مسأله فلسطین ، فعالیت کند . سپس در اوایل جنگ جهانی دوم به " یافا " بازگشت و در تشکیل جمعیت توسعه و عمران عربی در سال 1946 ، نقش مؤثری ایفا نمود .
در آوریل 1948 پس از اجرای مراسم تدفین " غالب الدجانی " فرزند ارشد خود که در روز چهارم ژانویه سال 1948 به دنبال انفجار مقر اداره تدارکاتی مجاهدین فلسطینی در " یافا " به همراه تعدادی از همرزمانش ، شهدید شد ، شهر " یافا " را به سوی " رام الله " ترک کرد و در سال 1964 در این شهر فوت نمود و در منطقه " البیره " به خاک سپرده شد .
مآخذ :
- زعیتر ، اکرم : وثائق الحرکة الوطنیة الفلسطینیة ( 1918 - 1939 ) ، بیروت 1979 .
- زعیتر ، اکرم : وثائق الحرکة الوطنیة الفلسطینیة ( 1935 - 1939 ) ، بیروت 1980 .
- الحوت ، بیان نویهض : القیادات و المؤسات السیاسیة فی فلسطین . بیروت 1981 .
