خالدی ، روحی ( 1913 - 1964 )
مورخ و سیاستمدار بود . در بیت المقدس تولد یافت ، آموزش ابتدایی را در مدارس این شهر فراگرفت سپس آموزش متوسطه را در نابلس و طرابلس شام جائی که پدرش به کار اشتغال داشت ، به پایان رسانید ، و در طرابلس در جلسات تدریس شیخ محمدعبده که به دنبال ناکامی انقلاب عرابی به این شهر تبعید گردد ، شرکت کرد .
در تلاش برای گسترش فرهنگ خود به بیت المقدس مراجعت کرد و به تدریج در جلسات درس مسجد اقصی حضور یافت و علوم فقه ، الهیات ، حدیث ، نحو ، صرف ، منطق ، و خطابه را فراگرفت و به منظور آشنایی با زبان فرانسه به مدرسه صلاحیه قدم گذاشت . سپس وارد مدرسه سلطانیه در بیروت شد و بعد از انحلال این مدرسه به بیت المقدس مراجعت نموده و به عنوان کارمند اداره دادگستری و سپس به عنوان سرمنشی دادگاه بدایه غزه تعیین گردید . در سال 1887 به آستانه انتقال یافت و به انستیتوی دانشگاه مشهور به دفتر سلطنتی شاهانی وارد و بعد از شش سال در سال 1893 به احراز مدرکی از این انستیتو نایل گردید .
سپس به بیت المقدس مراجعت کرد و در آموزشگاه متوسطه به حرفه معلمی پرداخت پس از آن به آستانه بازگشتو درخواست انتصاب خود به سمت فرمانداری یکی از شهرستانها را نمود . ولی موفقیتی به دست نیاورد و به پاریس مسافرت کرد . سپس به آستانه مراجعت و به مجلس درس جمال الدین افغانی رفت و آمد نمود و در نهایت به پاریس بازگشت و وارد دانشکده علوم سیاسی شد و بعد از سه سال فارغ التحصیل گردید .
سپس وارد دانشکده بورن شد و به تحصیل فلسفه علوم اسلامی و شرق پرداخت . و بدینسان مرحله رشد فکری را طی نمود . سپس به ایراد سخنرانیهایی در تشریح مسائل مشرق زمین و کشورهای اسلامی و عربی فراخوانده شد . در سال 1897 به عنوان استاد مؤسسه زبانهای خارجی در پاریس تعیین شد و در کنفرانس خاورشناسان که در آن سال پاریس برگزار گردید حضور یافت و سخنرانیهایش در مطبوعات فرانسه به چاب رسید .
روحی خالدی به آستانه عزیمت نمود و در سال 1898 به عنوان سرکنسول دولت عثمانی در شهر بورودی فرانسه برگزیده شد و تا سال 1908 که مصادف با وقوع کودتا علیه سلطان عبدالحمید و اعلام قانون اساسی بود ، در این سمت باقی ماند . سپس به بیت المقدس مراجعت کرد و اهالی این شهر او را به عنوان نماینده ای از جانب خودشان در مجلس شورای آستانه ( نگ : مجلس نمایندگان ) برگزیدند . بار دیگر در سن 1912 انتخاب و به سمت نایب رئیس مجلس تعیین گردید ، ولی متحدین در همان سال مجلس را منحل کردند . وی در سال بعد بیمار شد و در آستانه چشم از جهان فروبست و در این شهر به خاک سپرده شد .
روحی خالدی از غنای فرهنگ و به ویژه سیاست برخوردار بود به تعدادی از زبانهای خارجی من جمله ترکی ، عبری و فرانسوی آشنایی کامل داشت و این امر امکان آگاهی از سیاستهای بین المللی و درک اهداف نیروهای خارجی در کشورهای عربی و فعالیتهای پشت پرده جنبش صهیونیست را برای وی فراهم ساخت . و اولین کسی بود که مطالبی در باب مساله مشرق زمین از دیدگاه اعراب را در قالب سئوال زیر نوشت : آیا بقای حکومت عثمانی را تضمین می کند یا این حکومت را به حال خود می گذارد تا منقرض شده و از بین برود ؟ " همچنین از نخستین کسانی بود که خطر صهیونیسم و اهداف شوم آن را در فلسطین را گوشزد نمودند . در این زمینه سخنرانیهای متعددی در مجلس شورای عثمانی ایراد نمود و مقالات و تحلیلهایی را منتشر ساخت . وی یکی از افراد جناح نمایندگان عرب در مجلس مبعوثان بود . در کنار دیگر نمایندگان عرب صف متحدی در برابر نمایندگان ترک اتحادی تشکیل داده و طرحها و اقدامات آنان علیه اعراب و آرمانشان را مورد اعتراض شدید قرار داد .
روحی خالدی چند جلد کتاب که اغلب خطی بوده از خودبه یادگار گذاشته است ، از آن جمله : تاریخ صهیونیست " ، " مقدمه ای در باب مسأله مشرق زمین " " سفری به اندلس " ، " تاریخ مشرق زمین و امرای آن " ، " زبان شناسی یا تطبیق لغات " ، " جهان اسلامی " ، " علم کیمیا در نزد اعراب و کیفیت انتقال آن به فرنگ " .
