جزار ، عبدالله پاشا

زندگی خود را با بردگی نزد سلیمان پاشا فرمانروای عکا ( 1804 - 1819م ) آغاز کرد . پس از درگذشت این فرمانروا موفق به تحمیل فرمانروایی خویش گردید . گفته می شود در آن هنگام جوانی 26 ساله بوده . او به دربار عثمانی قول داد که وجوه پرداختی از جانب عکا را افزایش دهد . آرزوهایش بلندپروازانه بود به طوری که رؤیای انتساب خود به اعراب و هاشمیان را در سر می پروراند .

عبدالله جزار فرمانروایی خود را با پشتوانه نظامی و مالی آغاز کرد ، لشگر مدرنی از نیروهای پیاده ممالیک تشکیل داد ، و برای به دست آوردن مال بیشتر و افزودن به خزانه خود و نزدیکی با دربار ، مالیاتهایی بر ساکنان شهر وضع کرد . شاهزاده لبنانی بشیر الشهابی دوم او را در همه این برنامه ها یاری می کرد .

سیاست مالیاتی وی ، قیام و انقلاب را در سرتاسر ایالتش برانگیخت ، ساکنان نابلس در رأس انقلابیون بودند . جزار انقلابها را با سرکوبی شدید و حمله های سخت وحشت انگیز پایان داد ، و پس از گسیل کردن سربازان خود و سربازان شاهزاده بشیر دوم به نابلس در سال 1829م ، آن شهر را زیر سلطه خود درآورد و پولهایی را که خواسته بود به دست آورد .

گسترش نفوذ عبدالله جزار ، فرمانروای ایالت شام را برانگیخت . فرماندار نامبرده ، فرمان سلطانی دربار مبنی بر تولیت وی بر صیدا و عکا و برکناری عبدالله پاشا را دریافت کرد . عبدالله پاشا در عکا ماند در حالی که شاهزاده بشیر الشهابی نزد محمدعلی پاشا فرمانروای مصر رفت و نامبرده از دولت عثمانی برای جزار طلب بخشش کرد . از این رو پاشای یاغی پس از دادن قول سپردن پولهای بیشمار به دربار ، بخشوده شد . وی ناچار بخشی از این مبلغ را از فرمانروای مصر قرض گرفت و بخش دیگر آن را به زور از مردم دریافت کرد . جزار در اختلاف دولت عثمانی با محمدعلی بر سر الحاق سرزمین شام به مصر ، جانب عثمانیان را گرفت زیرا می پنداشت که عزل محمدعلی از مصر بهانه خوبی برای سرپیچی وی از تأدیه کمک محمدعلی است .

شعله های دشمنی میان جزار و محمدعلی زبانه کشید تا جایی که جزار از پرداختن قرض محمدعلی خودداری ورزید ، از تجارت شام با مصر جلوگیری کرد و بازگشت هزارانکشاورز مصری پناهنده در سرزمین شام را رد کرد . در نتیجه محمدعلی پاشا ( در نوامبر 1831م ) در سرزمین شام به یک حمله زمینی و دریایی دست زد ، سربازانش غزه ، یافا و حیفا را اشغال کردند و عکا را در 27/11/1831م محاصره نمودند ، سپس شهرهای دیگر فلسطین و لبنان و سوریه را به تصرف خود درآوردند . ( نک - : مصر ، دولت ) . بالاخره عکا پس از شش محاصره در 27/5/1932م تسخیر شد و عبدالله پاشای جزار به اسارت درآمد ، سپس به او اجازه داده شد تا به آستانه ( پایتخت دولت عثمانی ) برود .

مآخذ :

1. شهابی ، حیدر : العرز الحسان فی اخبار ابناء الزمان ، بیروت 1969 .
2. رستم ، اسد : الاصول العربیة لتاریخ سوریه فی عهد محمدعلی ، ج 1 ، بیروت 1930 .
3. رستم ، اسد : المحفوظات الملکیة المصریة ، بیان وثائق الشام و مایساعد علی فهمها و یوضح مقاصد محمدعلی الکبیر ، ج 1 ، بیروت 1940 .