غسول ( تپه های - )

این مکان مجموعه ای از تپه های کوچک در دره اردن تا شمال شرقی بحرمیت را تشکیل می دهد . اهمیت این مکان مربوط است به اکتشافات دیدنی تاریخی متنوع آنکه دوره پارینه سنگی مسی را مشخص می سازد . ( 4500 - 3200 ق . م ) .

لازم است گفته شود که کاوشهای انجام شده در این مکان به این مدت زمان رنگ دیگری بخشید تا اینکه به فرهنگ غسولیته معروف شده است . اولین شخصی که اهمیت تپه های غسول را دریافت مالون A . Mallonبود که کار کند و کاو و حفاری را با همکاری کوبل از کانون بابوی توراتی در روم در فاصله بین 1938 و 1929 را رهبری می کرد .

این کانون در سال 1960 پدر نورث R . Northرا برای پیگیری کار فرستاد و چندی بعد از آن 67 - - 1978 بازل هنسی B . Hennessyبرای نظارت بر حفاریهای تپه های غسول به جای مدرسه بریتانیایی آثار و دانشگاه سیدنی استرالیا کار خود را شروع کرد .

از طریق حفاریهای اولیه می توان چهار مرحله یا چهار طبقه اصلی را تشخیص داد که فرهنگ واحدی است

و به نام فرهنگ غسول شناخته شد . سپس به فرهنگ غسول بیرالسبع معروف شد . اما " بازل هنسی " توانست 9 مرحله سکنی اصلی را تشخیص دهد که قدیمی ترین آنها به دوره قبل از ساختن سفال می رسد .

آثار و بقایای این مکان حکایت از این دارد که این بقایا اجتماعی از اجتماعات روستاهای کشاورزی است ، که در فلسطین و غیر آن از مناطق شرق قدیم پراکنده است . چون تپه های غسول مانند دیگر مکانهای فلسطینی معاصر خالی از سکنه بود و به وسیله دیواری دفاعی احاطه شده بود . چنان که در حال حاضر در زمان دولتهای کوچک در سه هزار سال پیش از میلاد بود .

کندوکاوها از مجموعه هایی از خانه های نزدیک به هم مستطیلی شکل خبر می دهد که از سنگ و خشت گلی ساخته شده است که سقفها از نی و گل بود . کف خانه ها سنگفرش است و برای بیشتر خانه ها قسمت باز وسیعی وجود دارد که به وسیله نرده یا دیوار احاطه شده است و برای پختن و انبار کردن و بقیه کارهای روزمره زندگی استفاده می شد .

دلیل این گفته ما وجود آتشکده ها و آسیابها و حفرها است و در این حوزه گندم ، ذرت و خرما و بذر زیتون کشف شد . در کندوکاوهای جدید اطاق بزرگ مستطیلی شکل کشف شده است که اعتقاد بر این است که معبدی بوده است .

بارزترین اکتشافات تپه های غسول چندین وسیله مسی است و این در بین مکشوفات فلزی از گذشته تا به حال بی نظیر است و تسمیه این زمان به دوره سنگی مسی آن را توجیه می کند . ( نک : دوران باستان ) و بر دیوارهای بعضی خانه ها طبقه هایی از لوحهای دیواری با رنگهای مختلف یافت شد که اشکال هندسی و نجوم عکسها و نقابها و اشکال فلزی و سفالی دیگری را دربردارد و بعضی اشکال رنگ واقعی دارند مثل عکس پرنده ای که زیر طویلی دارد و مکانی دینی بود که معبودی را نشسته نشان می داد و در جلو او افرادی ایستاده بودند و ابراز اطاعت می کردند .

اهالی تپه های غسول اموالشان را و به خصوص اطفال را در کوزه های گلی در منطقه مسکونی دفن می کردند و بعضی دیگر از آنها در زیر نیمکتها یا پله های سنگی خانه ها یافت شدند .

اما اکتشافات دیگر شامل تعداد زیادی از وسایل سنگین مانند تبرها ، سرنیزه ها ، چاقوها ، اره ها ، منگنه ها و

مقدار زیادی ظروف سنگی مانند بشقابهای گود و گلدانهایی که بر روی پایه هایی استوار است و دارای روزنه هایی است و تعداد زیادی ظروف و ادوات مشبک سنگی که برای خرد کردن و آسیاب کردن به کار می برد و اکتشافات شامل سرهای سنجاقهای سنگی و سنگ مرمر که بری اهداف نظامی و دینی استفاده می شد . در میان این کشفیات چرخهای ریسندگی و دوکها که بر رشد این صنعت دلالت می کند موجود است .

تنوع ظرفهای سفالی که بیشتر آن به وسیله چرخ ابتدایی کند ساخته می شد دلالت بر این دارد که این ظروف به وسیله ساکنین در تولید کشاورزی و بنابر وظیفه دینی استعمال می شد .

از این ظرفها خمره ها و گلدانهای مستقر برپایه ها و گلدانهای سنگی بازالتی و ظرفهای نوک تیز و بسیاری از این ظرفها به وسیله ابزاری کنده کاری شده آراسته شده است و کتیبه های ملحق شده و محکم شده که به وسیله انگشتان دست و پا آرایشهایی با رنگهای سفید و مایل به قرمز با اشکال هندسی ساده ترسیم شده است .

مآخذ :

1. Albright, w.f : The Chalcolithic Age in palestine, BASOR 1932
2. ALright. progress in the late prehistory of palestine, BASOR 1931
3. Hennessy, B. : Levant I, 1969
4. Kopple, R, Senes, H, Murph.y.j. W. and maham, G.S.GhassullII, Rome 7940