حماد ، توفیق

یکی از شخصیتهای طراز اول فلسطین است . در شهر نابلس به دنیا آمد و در آنجا تحصیلات مقدماتی خود را طی کرد ، سپس تحصیلات خود را دنبال نمود تا اینکه علاوه بر زبان عربی اش ، زبان ترکی را نیز آموخت . از آغاز جوانی دارایشخصیتی قدرتمند بود ، جوانان همسنش را به پیروی از نفوذ خویش واداشت .

ریاست بخش دبیری استانداری اولین کار رسمی او بود ، سپس دشواریهای زندگی سیاسی را پشت سر نهاد و در کار تأسیس گروهی به رهبری شیخ عباس الخماش مشارکت کرد که دربرگیرنده گروهی از مردان نابلس و توابع آن بود ، و بنام " الجمعیه " شناخته شد و به مخالفت با فئودالیسم و جلوگیری از سلطه خانوادگی پرداخت . پس از انتقال شیخ الخماش به حمص ، توفیق حماد رهبری این جمعیت را به عهده گرفت ، و با پیوستن اعضای شهرهای نابلس ، جنین و طولکرم به آنها ، نفوذ این گروه نیرو گرفت و تأثیر آن فزونی یافت .

توفیق حماد به عنوان شهردار نابلس برگزیده شد ( 1902 - 1908 ) و پس از برپایی بیمارستان میسیونری انگلیسی ، یک بیمارستان ملی اسلامی در نابلس تأسیس کرد .

و این تنها بیمارستان شهر بود ، و برای این امر جمعیتی بنیان نهاد و به جمع آوری کمک پرداخت تا اینکه بیمارستان ، احداث و مجهز گردید .

پس از اعلام قانون اساسی دولت عثمانی در سال 1908 به عنوان نماینده شهر نابلس در مجلس مبعوثان انتخاب شد ، تا آغاز جنگ جهانی دوم و تعطیل شدن مجلس برای دو دوره متوالی به نمایندگی مجلس مجددا انتخاب گردید .

توفیق حماد پس از اشغال فلسطین توسط انگلستان ریاست جمعیت اسلامی - مسیحی نابلس را به عهده گرفت ( نک : اسلامی - مسیحی انجمنهای ) ، و جنبش ملی نابلس را رهبری کرد و در کنفرانسهای فلسطینی به نمایندگی آن پرداخت ، و نایب رئیس کمیسیون های اجرایی آن شد ( نک : کنفرانس عربی - فلسطینی ) . چهارمین کنگره فلسطین در جلسه منعقده در قدس در روز 4/6/1921 وی را به عنوان عضو هیأت فلسطینی اعزامی به لندن برگزید ( نک : هیأتهای عربی فلسطینی به لندن ) ، و معاون رئیس این هیأت موسی کاظم الحسینی بود . قاطعیت وی در هنگام مذاکرات این هیأت با چرچیل وزیر مستعمرات بریتانیا و اعضای مجلس سنا معروف بود . این هیأت در آن هنگام او را برای شرکت در کنفرانس سوری - فلسطینی که در ژنو در سپتامبر 1921 برگزار شد مامور کرد و به عنوان نایب رئیس هیأت انتخاب شد . این کنفرانس درخواست استقلال سوریه و لبنان و فلسطین را تصویب نمود و قیمومیتهای انگلیس و فرانسه را رد کرد ، و اجازه وحدت هر یک از این کشورها با یکدیگر و یا با هر کشور عربی را اعلام نمود ، و گزارشهایی در رابطه با این خواسته ها به جامعه ملل و محافل بین المللی سیاسی ارسال کرد ، یک کمیته اجرایی از سوی این کنفرانس تشکیل شد و تصمیم گرفت قاهره را به عنوان مرکز خود در انتخاب نماید .

توفیق حماد در نتیجه انقلاب براق در سال 1929 ( نک : انقلاب 1929 ) برای شهادت در برابر کمیسیون تحقیق که به فلسطین اعزام گردید ، دعوت شد ، و شهادت وی تأثیر فراوانی داشت و کمیسیون در گزارشات خود بدان اشاره نمود .

توفیق حماد در کنفرانس اسلامی که در سال 1931 در بیت المقدس برگزار گردید شرکت کرده و به عضویت کمیسیون اجرایی آن انتخاب شد ( نک : کنفرانس عمومی اسلامی ) ، توفیق حماد در زادگاهش شهر نابلس درگذشت و در آنجا به خاک سپرده شد ، دیانت و محافظه کاری و قاطعیت و نفوذ شخصیت و هیبت و تمیزی خوش نویسی و علاقه اش به نقاشی معروف است .

مآخذ :

1. زعیتر ، اکرم : وثائق الحرکة الوطنیة الفلسطینیة ( 1918 - 1939 ) ، بیروت 1979
2. سعید ، امین : الثورة العربیة ، قاهره .
3. دروزه ، محمد عزة : حول الحرکة العربیة الحدیثة ، بیروت 1951