سپتامبر سیاه ( سازمان - )

سازمان سپتامبر سیاه در شرایطی به وجود آمد که با شرایط پیدایش فتح تفاوت داشت . این سازمان پس از جنگهای سپتامبر 1970 در اردن و ضربات کوبنده ای که بر مقاومت وارد آمد ، به وجود آمد .

موافقتنامه های قاهره و عمان ، چند موضع را برای چریکها در خارج پایتخت اردن باقی گذاشت ولی مقاومت تا زمانی که جنگ برضد رژیم اردن ادامه داشت ، این دو موافقتنامه را به عنوان آتش بس برای حفظ نیروها می دانست . رژیم اردن نیز به تدریج نقشه های ویژه اش را که پس از درگذشت جمال عبدالناصر به معرض اجرا گذاشته بود ادامه می داد .

هدف از این برنامه ها جدا کردن کماندوها از شهرها و جمع آوری آنها در یک محل یعنی در تنگه های جرش و عجلون به عنوان اولین گام برای بیرون راندن آنها از کشور بود . پس از یک سلسله زد و خوردها که بین مقاومت و ارتش اردن روی داد ، در آوریل 1971 ، مقاومت کاملاً خودش را در مناطق جرش و عجلون به انتظار ضربه نهایی در محاصره دید .

در رأس نیروهای مقاومت " ابوعلی ایاد " یکی از رهبران اولیه مقاومت قرار داشت که رزمنده ای سرسخت و شکست ناپذیر بود و همزیستی و همکاری با رژیم های عربی را نمی پذیرفت . او تقریبا از وفاداری و اطاعت محض جنگندگان برخوردار بود .

در ماه ژوئیه 1971 ضربه نهایی وارد آمد و نیروهای اردن ، عملیات نظامی گسترده ای را از زمین و هوا ، آغاز کردند که موجب کشته شدن ، زخمی شدن و اسارت 1300 نفر از چریکها گردید . بقیه چریکها اردن را ترک کردند ولی ابوعلی ایاد با همراهانش در آن سرزمین به قتل رسید .

چریکهایی که از جنگهای جرش و عجلون جان سالم به در برده بودند از دو جهت احساس تلخ کامی می کردند ، یکی از دست دادن فرمانده محبوبشان و دیگری از هم پاشیدن جنبش مقاومت . آنها به این نتیجه رسیدند که پایان کار آنها آغاز شده است . اما چگونه و چرا جنبش به این تنگنا رسیده است ؟ بعضی از رهبران فلسطینی بازگشت به کار مخفی را پیشنهاد می کردند .

همان گونه که فتح در ابتدا عمل می کرد ولی دیگران اعتراض می کردند که مخفی کاری باعث خواهد شد که جنبش مقاومت دستاوردهای سیاسی خود را که از راه آمیختن با مردم عرب به دست آورده ، از دست بدهد و به صورت چند گروه چریکی مخفی درآید که در پایان به متلاشی شدن جنبش خواهد انجامید .

در گرماگرم این فضای تب آلود ، فتح یک کنفرانس عمومی در دمشق تشکیل داد ( اوت - - سپتامبر 1971 ) . این کنفرانس صحنه ظهور دو گروه متمایز بود یکی " تندروها " که بیشتر از جوانان رزمنده جرش و عجلون تشکیل می شد و دیگری " میانه روهای واقع بین " .

" تندروها " اصرار داشتند که " فتح " از سیاستی که از سال 1965 دنبال می کرده است یعنی همکاری با رژیم های عربی دست بردارد . از این رو بحران حادی کنفرانس را فراگرفته بود ولی با دخالت برخی از رهبران سالخورده تر راه حل میانه ای پیدا شد که هر دو گروه به آن تن دادند و براساس آن " فتح " می توانست همانند یک سازمان واحد و یکپارچه به کار خود ادامه دهد .

کمی پس از پایان کنفرانس ، سازمان سپتامبر سیاه اولین ضربه خود را وارد ساخت و افراد این سازمان در 28 نوامبر 1971 " وصفی تل " نخست وزیر اردن را در قاهره ترور کردند . این افراد خود را گروه " ابوعلی ایاد " نامیدند . به دنبال این عملیات یک سئوال مهم طرح شد و آن اینکه : رابطه فتح با " سپتامبر سیاه " چیست ؟

فتح رسما هرگونه رابطه ای را با " سپتامبر سیاه " انکار کرد و هنوز هم اصرار دارد که کلیه عملیات پنهانی این سازمان بدون آگاهی و اطلاع فتح برنامه ریزی و اجرا می شود .

در 26 سپتامبر 1972 ، " سعید حمامی " نماینده سازمان آزادی بخش فلسطین در لندن در نامه ای که به روزنامه " تایمز " فرستاد ، تأکید کرد که سازمان سپتامبر سیاه نه عضو سازمان آزادی بخش و نه شعبه ای از آن و نه تابع هیچ سازمان دیگری است . در شورای ملی فلسطین هم نماینده ای ندارد .

در 10 اکتبر 1973 نیز خالدحسن به خبرگزاری رویتر اظهار داشت که سپتامبر سیاه بار دیگر در جایی ضربه به خود او وارد خواهد ساخت . او هرگونه رابطه ای را بین این سازمان و سازمان آزادی بخش انکار کرد .

در 11 اکتبر 1973 ، شهید کمال ناصر سخنگوی رسمی سازمان آزادی بخش گفت که اظهارات خالدحسن بیانگر رأی و نظر سازمان آزادی بخش نیست . تنها رابطه ای که سازمان آزادی بخش به آن اعتراف کرده است اینکه بیشتر اعضاء سپتامبر سیاه زمانی عضو " فتح " بوده اند . چندتن از رهبران فتح با خشونت سپتامبر سیاه به ویژه هنگامی که متوجه اسرائیل نباشد ، مخالفت ورزیده اند ولی فتح به منظور توجیه کارهای آنها همواره شرایطی را که این سازمان در آن تشکیل شده و شرایط روحی افراد آن را خاطرنشان می سازد .

خط مشی رسمی فتح در برابر این سازمان چندان هم از حقیقت دور نیست . زیرا فتح مسلما با برخی عملیات سپتامبر سیاه مانند حمله به سفارت سعودی در خاطوم در سال 1973 موافق نبوده است . در این هجوم سه نفر دیپلمات کشته شدند و فتح به آسانی نمی توانست خود را از دخالت در این ماجرا تبرئه کند .

اما چگونه چنبن حادثه ای اتفاق افتاد ؟ اگر سپتامبر سیاه در خط مخالف منافع اصولی " فتح " حرکت می کرد چگونه می توانست چنین عملیاتی را انجام دهد ؟

پاسخ آن بسیار ساده بود . این عملیات را چند چریک وابسته به سپتامبر سیاه انجام می دادند و تا زمانی که " فتح " هرگونه رابطه ای را با این سازمان انکار کند نمی تواند بیانیه های رزمندگانی را که ادعا می کنند عضو سپتامبر سیاه هستند از بین ببرد .

ولی علی رغم انکار " فتح " ، گزارشهای متعددی مبنی بر وجود رابطه بین رهبران فتح و سپتامبر سیاه وجود داشت . " فتح " را متهم ساخت که عملیات سپتامبر سیاه را برنامه ریزی می کند . نام صلاح خلف ( ابوایاد ) همواره در ارتباط با سپتامبر سیاه برده شده است .

سازمان سپتامبر سیاه دست به عملیات متعددی زده است . این عملیات علاوه بر آنکه تأکید تازه ای بر مسأله فلسطین بود ، نشان دهنده بعد جدیدی در برنامه ریزی و اجرا بود .

این سازمان در رعایت مخفی کاری کامل آنچنان موفق بود که هیچ ردپایی از خود در فعالیتهایش باقی نمی گذاشت ، همچنان که هیچ رهبر یا رهبران شناخته شده و یا مرکزی که به نام آن سخن بگوید یا مدارکی که موجب محکومیت صاحبان آن شود به طور علنی حضور نداشت . شاید نقشه این بود که سپتامبر سیاه تنها در مدتی که هر عملیات ایجاب می کرد به وجود می آمد و پس از آن هرکس به دنبال کار رسمی خود می رفت و سازمان تا عملیات بعدی تعطیل می شد !

اعمال خشونت بر ضداسرائیل در نقاط مختلف جهان به پرده برداشتن از خشونت اسرائیل کمک کرد و به جهان یادآور شد که اسرائیل همچنان ، نه تنها فقط یک نیروی متجاوز نظامی و توسعه طلب در فلسطین است ، بلکه یک سازمان تروریستی است . شاید جهان فراموش کرده و یا خود را به فراموشی زده بود که اسرائیل دارای ریشه های تروریستی است . ولی از زمانی که رژیم صهیونیستی به اقدامات تروریستی متقابل دست زد یعنی اقداماتی که به عنوان یک کشور عضو سازمان ملل متحد نمی توانست آن را انجام دهد ، ماهیت تروریستی اسرائیل بار دیگر به اذهان بازگشت .

مآخذ :

1. ریس ، ریاض نجیب : راه دشوار مقاومت فلسطین ، حمیدفرزانه ، انتشارات اسلامی 1375 .
2. کیهان سال ، 1350 .