تبصر ( روستای - )

این روستا به نام ویرانه عزون نیز شناخته می شود . این روستای عربی در جنوب غربی طولکرم ، در منتهی الیه شهرستان طولکرم نزدیک مرز اداری شهرستان یافا میان قلقیلیه و روستای حرم ( سیدناعلی ) قرار دارد . فاصله اش تا آنجا 9 کیلومتر و تا حرم حدود 7 کیلومتر است . جاده اسفالته اصلی یافا - حیفا با فاصله ای کمتر از یک کیلومتر از شرق آن می گذرد . راههایی فرعی آن را به روستاهای غربی و مهاجرنشینهای صهیونیستی مجاور ارتباط می دهد .

[[ پرونده : | ج 1 ، ص 504 . ]]

این روستا بر روی قطعه زمین همواری از زمینهای دشت ساحلی شمالی بنا شده . ارتفاع آن 50 متر از سطح دریا بالاتر است . مجاری بالایی دره حبل در قسمت غربی آن جریان دارد . خانه های آن از سیمان و گل بنا شده و به شکل مستطیلی از شمال به جنوب امتداد داشت . مدرسه ای ابتدایی برای پسران توسط ساکنان بنا شد و یک مسجد و چند مغازه نیز در آنجا وجود داشت . آب آشامیدنی مردم از چاهها تأمین می شد . در تبصر آثار باستانی وجود دارد که شامل ستونهای چند ساختمان ، یک چاه ، محوطه های پوشیده از موزائیک ، یک ساختمان و چند مقبره می باشد ( نک - : ویرانه ها و اماکن باستانی ) . مساحت آن در سال 1965 بالغ بر 29 جریب بود .

مساحت زمینهای کشاورزی تبصر 5228 جریب است که 168 جریب آن به جاده ها و رودخانه ها اختصاص دارد و 2807 جریب به دست صهیونیستها افتاده بود . در این زمینها محصولاتی از قبیل حبوبات و خربزه و خیار چنبر کشت می شود . 2413 جریب نیز زیر کشت درختان پرتقال است که 1691 جریب آن را صهیونیستها غرس کردند . آب کشاورزی از باران و چاههای متعددی که برای آبیاری باغهای مرکبات حفر شده تأمین می شود .

صهیونیستها در سال 1948 به این روستا حمله کردند و علی رغم مقاومت مردم توانستند داخل آن شوند و مردم عرب را بیرون برانند . آنها روستا را ویران کردند تا زمینهای آن برای توسعه مهاجرنشین " رعنانه " که در جنوب آن قرار دارد به کار گرفته شود .

مآخذ :

1. دباغ ، مصطفی مراد : بلادنا فلسطین ، ج 3 ، ق 2 ، بیروت 1971 .
2. نقشه فلسطین : مقیاس 000,501 ، تابلو طیره .