عوجا الحفیر ( روستای - )

روستایی عربی است که به دلیل قرار گرفتن منطقه حفیر در 10 کیلومتری شرق آن عوجا الحفیر نامیده می شود . عوجاء در فاصله 74 کیلومتری جنوب غربی بیرالسبع واقع است . عوجا از روستاهای بخش بیرالسبع در مجاورت مرز مصر و فلسطین به شمار می رود و حدود سه کیلومتر از مرز فاصله دارد .

این روستا به دلیل مجاورت با مرز از یک سو و سهولت ارتباطش با بیرالسبع و عریش از طریق جاده شوسه از سوی دیگر دارای اهمیت فراوانی است . عوجاء در قرن گذشته نیز به دلیل واقع شدن در جاده حجاج مصر و شام - - جاده ای که غزه و عقبه را به هم مربوط می ساخت - - به عنوان توقفگاه حجاج به شمار می رفت ولی اواخر قرن نوزدهم این جاده اهمیت قبلی خود را از دست داد .

در اواخر جنگ جهانی اول عوجاء اهمیت ویژه ای به خود گرفت زیرا در جاده ای متصل به کانال سوئز قرار گرفته بود . اهمیت موقعیت عوجاء باعث شد که این منطقه

در سال 1949 به منطقه غیرنظامی ما بین مصر و رژیم صهیونیستی تبدیل شود .

ولی صهیونیست پیمان مذکور را زیر پا نهاده و در سال 1955 منطقه غیرنظامی عوجا را پس از اخراج بادیه نشینان ساکن در آن ، اشغال نمودند .

عوجاء در دره عوجاء یا اعوج که از کوه رأس الرمان تا دره عریش امتداد دارد بنا شد . شاید علت نامگذاری آن از نام دره اعوج به خاطر کجی زیاد آن برگرفته شده است . می گویند عوجاء در محل قبلی شهر " بیزنطی نتانا " واقع شده است .

ابزار و آلات به دست آمده در عوجا ، از سکونت انسان عصر سنگی حکایت می کند . از معروفترین آثار باستانی عوجا ، یک قلعه و کلیسا که در روی تپه بلندی در سمت چپ دره قرار دارد می توان نام برد . در قسمت شرق قلعه دیواری است که در پشت آن انبار حبوبات و پایه برجی بزرگی است که در آن سوی برج نیز چاه عمیقی قرار دارد می گویند که منطقه عوجاء در زمانهای قدیم به کشت انگور مرغوب با خوشه های درشت شهرت داشته است .

عوجا از چندین ساختمان خشتی به هم چسبیده در قطعه نسبتا وسیعی از زمین بنام قصوم ترکیب یافته بود این خانه ها در حاشیه رود اعوج قرار داشت . عوجاء دارای هفت چاه قدیمی و یک آسیاب و پاسگاه پلیس و یک مدرسه است که در سال 1945 تأسیس شده است . عوجاء در سال 1908 به مرکز بخشی با همین نام تبدیل شد . این بخش از توابع قدس به شمار می رفت . در آن هنگام عوجاء دارای یک بیمارستان و اداره برق بود .

پس از اشغال منطقه توسط انگلیس عوجاء از نظر اداری تابع بخش بیرالسبع با فرمانداری و پاسگاه و چندین مغازه بود . اهالی آن به کشاورزی و تجارت و دامداری می پرداختند . جو و هندوانه و سبزیجات از مهمترین محصولات کشاورزی عوجاء به شمار می روند .

شاورزی در عوجا به صورت دیم و براساس مقدار باران سالیانه اندک به میزان 45 میلیمتر انجام می گیرد . تغذیه دامها به چراگاهها و مراتع طبیعی و علفزارها و گیاهانی چون جو وابسته است .

صهیونیستها در سال 1948 عوجاء را اشغال کردند و اهالی آن را بیرون راندند . سپس شهر را به کلی ویران ساختند . در سال 1953 مستعمره " کتسیوت " را در فاصله دو کیلومتری آن بنا کردند .

مآخذ :

1. دباغ ، مصطفی مراد : بلادنا فلسطین ، جلد 1 ، بخش 2 ، بیروت 1966 .
2. عارف ، العارف : تاریخ بیرالسبع و قبائلها ، قدس 1937 .
3. نقشه فلسطین ، مقیاس 000,2501 .