مؤسسه دموکراسی اسرائیل

مقامات رژیم صهیونیستی مدعی اند از زمانی که دولت اسرائیل شکل گرفت حامیان دموکراسی و مردم سالاری برای نهادینه کردن شیوه های دمکراتیک در اداره کشور و تقویت و گسترش آن در حوزه های مختلف سیاسی ، اقتصادی ، اجتماعی و... تلاشهای بسیاری کردند و به تأسیس مراکز دولتی و غیردولتی بسیاری برای ترویجدموکراسی همت گماردند که " مؤسسه دموکراسی اسرائیل "

Israel Democracy Inistitute (IDI ) یکی از آنهاست .

الف - تاریخچه و اهداف اولیه مؤسسه :

مؤسسه دموکراسی اسرائیل (IDI) در اکتبر سال 1991 به عنوان یک سازمان غیردولتی ، به ریاست پروفسور " آریه کارمون " (Arye Carmon)در بیت المقدس تأسیس شد . این مرکز وظیفه شناسایی مشکلات و معضلات موجود در سیستم حکومتی اسرائیل را برعهده دارد و پس از آگاهی از این نواقص ، گروههای تحقیق ، متشکل از محققان و دانشجویان را در جهت تحقیق درباره راهکارهای مقابله با مشکلات مذکور سازماندهی می کند .

گروههای تحقیق موظفند موضوع دموکراسی را در تحقیقاتشان لحاظ کرده و برای رفع مشکلات موجود در سیستم حکومتی ، از پارامترهای دموکراتیک استفاده کنند و به ادعای مسئولین IDI این نکته را به اثبات رسانند که دموکراسی توان رفع تمام مشکلات موجود در جامعه حتی مشکلات پیچیده ای چون اداره امور کشور را دارد . DID ، تعدادی حقوقدان ، قانونگذار ، کارشناس و تصمیم گیرنده امور سیاسی - - اجتماعی و نیز تعدادی کارمند ساده برای شناخت دقیق مشکلات و کسب اطلاع از امور مختلف جامعه را در اختیار داشته و تشکلی از افراد متخصص را برای تحقیق و بررسی در مورد لزوم تحقق دموکراسی در عرصه های مختلف کشور ایجاد کرده است . این مؤسسه مدعی است همواره با سران و مسئولان اسرائیل ، جلسات بحث و مناظره داشته و نظرات آنان را درباره جنبه های مختلف دموکراسی جویا شده و متقابلاً تأثیرات بسیاری بر آنها داشته است .

بنابر ادعای مسئولین IDI ، " مؤسسه دموکراسی اسرائیل " به عنوان یک " راهنمای امور سیاسی " مورد توجه سیاستمداران و دانشجویان سراسر جهان بوده و افراد بسیاری از اطلاعات این مؤسسه برای رفع مشکلات یا یافتن پاسخ سؤالاتشان استفاده می کنند .

در تاریخچه تأسیس این مؤسسه آمده است : IDI به پیشنهاد عده ای از کارشناسان امور سیاسی ، اقتصادی و نظامی اسرائیل ، برای همیاری در ایجاد دموکراسی و ترویج و تقویت آن در اسرائیل شکل گرفت و به عنوان یک مرکز تحقیقی - - مطالعاتی در کنار سیاستمداران داخلی ، سیاستگذاران خارجی و متفکران بین المللی حضور دارد . بنابر ادعای مسئولین IDI ، این مؤسسه بسیاری از نخبگان و کارگزاران دولت که تحقیقات علمی درباره استقلال و آزادی در اسرائیل داشته اند یا برای اشاعه ارزشهای دموکراتیک و یافتن ایده های نوین در این باره تلاش می کنند را به خدمت گرفته و از نظرات و پیشنهادهای آنان در جهت تحقق اهداف خود استفاده می کند .

مؤسسه دموکراسی اسرائیل همچنین به عنوان مشاور " کنست " و کمیته های آن ، وزرای کابینه ، رؤسای مؤسسات ، فرماندهان محلی و... فعالیت کرده و با ارائه نتایج تحقیقات خود در زمینه های مختلف ، پیشنهادهایی برای اصلاحات جزئی یا تغییرات عمده در نحوه مدیریت با فعالیت آنها ارائه می کند .

بودجه IDI از طریق کمکهای مردمی ، تأمین می شود و از حمایت کشورهایی چون آمریکای شمالی ، انگلیس ، استرالیا و... نیز برخوردار است . اعضای این مؤسسه زیر نظر کمیته نظارت به سرپرستی " آریه کارمون " ( رئیس IDI ) فعالیت می کنند . AFIDI نیز از جمله سازمانهای غیردولتی آمریکاست که در زمینه استقرار دموکراسی فعالیت کرده و رابطه تنگاتنگی با IDI اسرائیل دارد .

ب - ساختار تشکیلاتی :

هسته اصلی مؤسسه دموکراسی اسرائیل ، متشکل از هفت پروژه ثابت است که سالهاست توسط مدیران این مؤسسه به طور مدیران این مؤسسه به طور مداوم پیگیری می شوند . این پروژه ها عبارتند از :

1. پاسخگویی به امور عمومی .
2. قانون اساسی و مردم .
3. اصلاحات سیاسی .
4. دموکراسی و رسانه ها .
5. دورنمای اختلافات در جامعه .
6. دین و جامعه .
7. اقتصاد و دموکراسی .

این پروژه ها به صورت موضوعات تحقیقاتی به گروههای پژوهشی سپرده شده و نتیجه آنها به بخشهای مختلف دولت ، تصمیم گیرندگان سیاسی - - اقتصادی ، رؤسای دانشگاهها و... ارائه می شود . بعضی از موضوعات به دلیل دامنه وسیع خود ، به تحقیق و مطالعه بیشتری نیاز دارند ، لذا برای پاره ای از موضوعات یک " بخش " تحقیقاتی جداگانه تشکیل شده است که به بررسی آنها می پردازد . این بخشها عبارتند از :

1 - مرکز گاتمن :

" مرکز گاتمن " (Guttman Center) به ریاست " اشر آریان " به عنوان یک بخش تحقیقاتی در کنار IDIفعالیتمی کند . این مرکز در سال 1947 به طور مستقل توسط " لوئیس گاتمن " تأسیس شد و به تحقیقات درباره جامعه شناسی در رژیم صهیونیستی پرداخت و در سال 1998 به " مؤسسه دموکراسی اسرائیل " پیوست و تحقیقاتش دامنه وسیع تری به خود گرفت . این مرکز پس از مرگ " گاتمن " ( مؤسس مرکز ) نام او را بر خود نهاد و تحقیقات گسترده ای را در مورد موضوعاتی چون : آنتی سمیتیسم و هولوکاست ، حکومت اعراب ، حقوق آزادی خواهان ، زندگی خانوادگی و حزبی ، اصول و سیاستهای اقتصادی ، انتخابات ، اعراب اسرائیلی ، دموکراسی اسرائیلی ، جنگهای اسرائیل و... انجام داد .

2 - مرکز اطلاعات :

مرکز اطلاعات اسرائیل (Information Center) ، از جمله بخشهایی است که لزوم تشکیل آن در برنامه " اصلاحات سیاسی " مطرح و در سال 1991 نیز به ریاست " سندرا فاین " تأسیس شد .

منابع اسرائیلی معتقدند که این مرکز یکی از پیشرفته ترین مراکز اطلاعات الکترونیک در سطح کشور است . عمده ترین هدف این مرکز برقراری ارتباط با احزاب ، گروهها ، سازمانهای دولتی و غیردولتی و کشورهای دیگر ، برای جلب حمایتهای سیاسی و اقتصادی آنها و سرعت بخشیدن به ایجاد دموکراسی و تبیین قوانین دموکراتیک در اسرائیل است .

این مرکز تعدادی از کارشناسان سیاسی کشور و نیز جمعی از اعضای کنست را به خدمت گرفته و در تصمیم گیری های مختلف سیاسی ، اقتصادی از آنان استفاده می کند . مرکز اطلاعات IDI ، در ایجاد ارتباط با کشورهایی چون : آرژانتین ، استرالیا ، اتریش ، بلژیک ، کانادا ، فرانسه ، انگلیس ، آلمان و... نقش بسزایی داشته است .

از دیگر وظایف این مرکز ، کسب اطلاعات از حمایت کنندگان داخلی و طرفداران دموکراسی در اسرائیل است . اخیرا این مرکز یک CDمنتشر کرده و در آن به معرفی گروههای فکری اسرائیل پرداخته است . همچنین انتشار فصلنامه ای با نام " پارلمان " ( Parliment ) از دیگر اقدامات این مرکز است که اخبار و اطلاعات مهم مجلس ، انتخابات و تحلیل موضوعات مختلف روز کشور و... را شامل می شود .

3 - بخش تجارت و دموکراسی :

این بخش (Business and Democracy) به ریاست پروفسور " یدیدیا . زد - - استرن " (Yedidid . Z - Stern) فعالیت می کند . هدف این بخش تحلیل رابطه اقتصاد و تجارت اسرائیل با دموکراسی است . در مجموع ، این بخش با هدف بهره مندی از امکانات اقتصادی - - اجتماعی ، برای گسترش پایه های دموکراسی فعالیت می کند و چهار موضوع را در تحقیقات خود همواره گنجانده است :

1. میزان مشارکت حکومت در اقتصاد .
2. نظارت و کنترل بر امور اقتصادی توسط دولت اسرائیل .
3. جهان اقتصاد و اسرائیل .
4. مشارکت عمومی برای ایجاد دموکراسی در کشور .

4 - بخش اصلاح ساختار اقتصاد اسرائیل :

این بخش (Structural Reforms in the Israel Economy) تحت مدیریت پروفسور " آوی بن - بسات " (Avi Ben Bassat) فعالیت و حول سه موضوع زیر تحقیق می کند :

1. نظارت بر فعالیت فروشگاههای بزرگ .
2. بودجه سالانه کشور و میزان هزینه های کشور در یک سال .
3. سیاستهای اقتصادی و اصلاح قوانین تک قطبی ساز در اقتصاد .

این مرکز در زمینه موضوعات مذکور کتابهایی را منتشر و دو کنفرانس درباره لزوم " اصلاح قوانین اقتصادی " ، در سال 2004 در بیت المقدس برگزار کرده است .

5 - بخش امنیت ملی و دموکراسی :

این بخش (National Security and Democracy) به ریاست " مردخای کرمنیتزر (Mordchai Kremnitzer) و با هدف آموزش دموکراسی به شیوه غربی و راههای کشورداری و برقراری امنیت از طریق قوانین دموکراتیک ، در جامعه فعالیت می کند . همچنین این بخش به مقابله با تروریسم پرداخته و یکی از وظایف آن جنگ با تروریسم است . این بخش در برابر قانون شکنی و عدم رعایت حقوق بشر واکنش نشان می دهد و نیز برای برقراری ارتباط با سایر کشورها و مراکز و سازمانهای خارجی تلاش می کند .

6 - بخش آموزش :

این بخش (The Education) نیز یکی از مهمترین و گسترده ترین بخشهای مؤسسه IDIاست . یکی از مشکلاتی که همواره گریبانگیر دولت اسرائیل بوده ، این است که در این کشور هنوز یک قانون اساسی مکتوب و مدون وجودندارد و به اعتقاد IDIاین مسأله ناشی از ضعف آموزش در اسرائیل است .

به ادعای مسئولین IDI ، این مؤسسه در تلاش است تا با کمک سیاستمداران و اعضای کنست ، تصمیماتی درباره طراحی و نگارش قانون اساسی در مراکز مختلف اسرائیل اتخاذ شود و همچنین گروههایی به تحصیل این رشته بپردازند .

مؤسسه دموکراسی اسرائیل برای تحقق این امر ، اقدام به ایجاد یک سیستم آموزشی کرده که صرفا برای تدوین قانون اساسی تنظیم شده و اکنون این سیستم چهارمین سال فعالیت خود را سپری می کند و در حدود 100 مؤسسه اعم از یهودی ، عرب ، مذهبی و سکولار در این حوزه فعالیت می کنند . این مرکز زیر نظر مدیر IDI آریه کارمون و جمعی از صاحب نظران مسائل حقوقی و سیاسی اداره می شود .

7 - بخش ارتش و جامعه :

این بخش (Army$$Society) در سال 2000 تأسیس شد و به ریاست پروفسور " بروش نوو " (Bruch Nevo)فعالیت می کند . " نوو " از سران عالی رتبه وزارت دفاع اسرائیل بوده و به همراه تنی چند از کارگزاران و فرماندهان ارتش ، این بخش را پایه ریزی و تأسیس کرده اند . این بخش با هدف ایجاد تعامل میان ارتش و مردم ایجاد شده و در این راستا ، جلسات و کنفرانسهایی برگزار کرده که در نهایت محتوای هر جلسه و کنفرانس به صورت کتاب درآمده است . همچنین بنابه اظهارات یکی از مسئولان این بخش ، جذب نیروی داوطلب خدمت در ارتش پس از تأسیس این بخش و آشنایی بیشتر مردم با ارتش اسرائیل سیر صعودی داشته است .

8 - بخش انتشارات :

این بخش (Publiction Department) به ریاست خانم " ادنا گرانیت " (Edna Graint) و معاونت " یوری درومی " ri (UDromi) به عنوان ویراستار ، تأسیس شد . هدف عمده این مرکز نشر کتب ، مقالات و گزارشهای مربوط به دموکراسی برای ترویج آن در جامعه و نیز نهادینه سازی اصول دموکراسی در روابط و مناسبات دولت اسرائیل با سایر کشورهاست .

همچنین این بخش تلاش می کند تا دموکراسی و لزوم تحقق آن در تمام عرصه های کشور ، در دستور کار هیأت دولت قرار گیرد . این مرکز علاوه بر چاپ کتاب و مقالات و گاهی نیز نتیجه تحقیقات بخشها و گروههای دیگر را با برگزاری کنفرانس و همایش به آگاهی مردم می رساند که از آن جمله می توان به " کنفرانس عمومی اقتصادی " اشاره کرد که محتوای جلسه و مطالب عنوان شده در آن به صورت کتاب ، چاپ و منتشر شد . در ضمن نشریه " چشم هفتم " که مجله ای تخصصی درباره دموکراسی است نیز زیرنظر این بخش تدوین و چاپ می شود .

ج - عملکرد :

IDI ، ادعا دارد که در راستای نهادینه کردن دموکراسی در امور مختلف کشور ، تلاشهای گسترده ای را مبذول داشته است . این مؤسسه از یک سو با تأمین بودجه برای بخشها و گروههای تحقیقی و از سوی دیگر با برگزاری کنفرانس و همایش ، برای ایجاد و تقویت می کند که از جمله آنها می توان به برگزاری بیش از ده کنفرانس درباره " تأثیرات مثبت دموکراسی در اقتصاد " اشاره کرد که آخرین آنها در تاریخ 28 الی 30 ژوئن 2005 بود .

برگزاری کارگاههای آموزشی بین المللی برای بررسی تأثیرات دموکراسی در روابط ممالک مختلف که همه ساله در شهر قدس برگزار می شود نیز از جمله اقدامات این مؤسسه است .

این مؤسسه همچنین ماهانه نشستهایی را با حضور عموم مردم برگزار کرده و به معرفی بخشها و گروههای پژوهشی خود می پردازد و از کسانی که تمایل به همکاری با این مؤسسه دارند نیز دعوت به عمل می آورد .

از دیگر اقدامات این مؤسسه ، اهدای " جایزه سالانه دموکراسی " به اشخاصی است که در راستای نهادینه کردن شیوه های دموکراتیک تلاش می کنند .

از جمله برندگان این جایزه می توان به پروفسور " جرج پی - شولتز " ( George P . Shultz ) ، " ادوارد شوارد نادزه " ( Edvard Shevardnadze ) و " لاویر حیم زادوک " ( Lawyer Haimzadok ) اشاره کرد . این مؤسسه همچنین بیش از 10 کتاب در سال چاپ و منتشر می کند که از آن جمله می توان به موارد زیر اشاره کرد .

• پیشنهاد یک قانون از طریق اجماع ( نظرسنجی درباره دموکراسی ) .
• رسانه ها ، دموکراسی و عقب نشینی قریب الوقوع .
• مؤسسه دموکراسی اسرائیل میزبان تحریک طوفان مغزی و... این مرکز عمده برنامه خود را در سال 2005 به ترویج ارزشهای دموکراتیک در اسرائیل معطوف کرده و درصدد برگزاری چند کنفرانس در این زمینه است .

این مؤسسه چنانچه پیش تر ذکر شد ، مدیران ، محققان و کارمندان خود را اغلب از میان سیاستمداران برجسته یااعضای کنست یا رؤسای دانشگاهها انتخاب می کند و با این رویکرد ، هم از مسائل روز جامعه و هم از اخبار و اطلاعات درون دولت مطلع می شود .

از این رو به لحاظ گستردگی ساختار اداری خود ، می تواند مشکلات موجود جامعه که دولت به دلایل موجود جامعه که دولت به دلایل مختلف از پاسخگویی آنها قاصر است را مورد ارزیابی قرار دهد و از این طریق هزینه های مادی دولت را نیز در زمینه مسائل مربوطه کاهش دهد .

مآخذ :

1. بولتن رویداد و گرایش اسرائیل ، مؤسسه تحقیقات و پژوهشهای سیاسی - علمی ندا ، 30/4/1384 ، شماره 256 .
2. www. idi.org. il/english/print.asp? id=100478 d4e7.
3. www. idi.org.il/english/print.asp? id=2f3iid65becd8ee 26d98e2afo703749
4. www. idi.org. il/english/print.asp? id=100478/02be35 bib oa28dbe023a7d4e7
5. www. idi.org. il/english/print.asp? id=2f3iid65becd8ee26d98e2a fo7037749
6. www. idi.org. il/english/guttman.asp? did=38$$tax=1