فسفات

لارتت اولین کسی است که در سال 1869 درباره فسفات در فلسطین صحبت کرد و محل آن را غرب

بحرالمیت بیان نمود . به دنبال وی زمین شناسی آلمانی " بلانکنهون " در سال 1903 به محل های دیگری از وجود فسفات در شرق فلسطین اشاره می کند .

برای اولین بار فسفات در نزدیکی " نبی موسی " در راه بیت المقدس به اریحا کشف شد ، ولی نسبت آن در سنگها اندک بود و کمیت آن اندک و پراکنده بود . لذا دارای ارزش اقتصادی نبود . اما فسفات قابل بهره برداری اقتصادی ، در نقب موجود است به طوری که مجموعه ای از پستی و بلندیها به سمت شمال شرقی و جنوب غربی به رنگ سیاه به چشم می خورد .

چنین به نظر می رسد که " نبی موسی " از تقسیم فسفات اثر پذیرفته ، معادن آن ( فسفات ) به صورت خام قابل بهره برداری در داخل گودال ها وجود دارد . از بارزترین محل های وجود فسفات عبارتند از :

1. میدان شرقی " حثیره به وری " که سه طبقه فسفات ( به ارتفاع یک تا دو متر ) پیدا می شود . نسبت اکید فسفور ( p - 2 o - 2 ) آن بین 24% تا 27% است و گاهی اوقات به 30% می رسد ، یعنی نسبت 45 ، 51 و 57% از تری فسفات کلسیم T(C P ) .

طول حوضچه حدود 20 کیلومتر و عرض آن 1 - 5 کیلومتر است . بهره برداری از آن در سال 1951 شروع شد . ذخیره آن حدود 70 میلیون تن است . قسمتی از فسفات حثیره به خارج صادر و قسمتی از آن برای تولید کود شیمیایی به حیفا برده می شود .

1. میدان عراد در منطقه وادی احمیر بالا و در قسمتهای سمت چپ آنکه در 30 کیلومتری شمال میدان اولی ( دشت شرقی حثیره ) قرار گرفته . نسبت اکسید فسفر آن به 27% تا 30% و گاهی به 33% می رسد . یعنی 63% از تری فسفات کلسیم ، این دشت در سال 1961 کشف شد و از دشتهای غنی اکسید فسفور در جهان به شمار می رود و ارتفاع لایه فسفاتی آن حدود 5/2 - 5/4 متر با ذخیره حدود 15 تا 20 میلیون تن می باشد .
2. صحرای ذانا و منطقه جبلی المدرا . نوع فسفات در این مکان عالی ولی استخراج آن مشکل است .

ذخیره فسفات در فلسطین حدود 000/000/500 تن است که قسمت بیشتر آن در نقب قرار دارد و دارای 19 میدان است .

معدن مهم آن معدن فرانکولیت ( کربونات آپاتیت ) می باشد . لازم به ذکر است که اورانیوم همراه آن بین 100 تا 170 جزء از میلیون و مقدار سالانه استخراج آن 50 تن اورانیوم مرکزی به عنوان تولید جانبی صفت اسیدسولفوریک است .

بهره برداری فسفات اهمیت زیادی در پیشرفت صفت شیمیائی در فلسطین دارد ( نک : شیمیایی ، صنایع ) ، نیز فراوان ( روبه افزایش ) دنیا به این ماده باعث افزایش قیمت آن شده و مقدار صادراتی فسفات نیز از فلسطین افزایش یافته است . ماده فسفات از مهتمرین منابع طبیعی در نقب است و صهیونیستها برای منافع و برنامه های توسعه طلبانه خود به بهره برداری از آن می پردازند .

جدول زیر وضعیت فسفات فلسطین و افزایش اهمیت آن را مخصوصا در صادرات نشان می دهد .

سال

تولید===

به تن===

صادرات===

به تن===

1957

1960

1970

184860

224491

840000

55695

96800

768000

مآخذ :

1. Picard. L : History of Mineral Resources in Israel, Jerusalem 1954
2. Ketzinel, Z : Uranium Sources, Production and emand in Israel, United Nation 1972.