عبدالله ( طرح - )

در سال 1938 کمیته وودهید برای بررسی چگونگی اجرای طرح تقسیم از سوی بریتانیا به فلسطین آمد . امیر عبدالله امیر شرق اردن طرحی برای حل مسأله فلسطین به این کمیته ارائه کرد ، اما کمیته اعلام کرد که بررسی این طرح خارج از وظیفه اوست . امیرعبدالله طرح خود را مستقیما به حکومت بریتانیا تسلیم کرد . این طرح نکات زیر را دربرداشت :

1. تشکیل یک کشور عربی متحد در فلسطین و شرق اردن به ریاست پادشاهی عربی که قادر باشد وظایف خود را انجام دهد و به تعهدات زیر عمل نماید .
2. این کشور به یهودیان مناطق یهودی نشین خودمختاری می دهد . مناطقی که نقشه آن بوسیله کمیته ای که از افراد بریتانیایی و عرب و یهود تشکیل می شود تعیین گردد .
3. یهودیان حق بهره برداری کامل از آنچه که اداره خودمختاری از آن برخوردار است ، را دارد .
4. یهودیان به نسبت تعدادشان در پارلمان کشور عربی نماینده خواهند داشت و در دولت کشور متحد برای یهودیان وزرایی در نظر گرفته می شود .
5. مهاجرت یهودیان به مناطق تحت حاکمیت اداره خودمختار به نسبت معقولی انجام گیرد .
6. یهودیان حق ندارند که خواستار خرید زمین شوند یا هیچ مهاجری حق آن را ندارد که به خارج از مناطق یهودی نشین وارد شود .
7. این وضعیت برای مدت ده سال ادامه خواهد داشت ، هشت سال برای تجربه و دو سال برای اعطای

تصمیم گیری در مورد سرنوشت نهایی و پایان یافتن قیمومیت و اعلان استقلال کشور .

1. اگر اعراب از ناحیه یهودیان حس نیت و حسن زندگی در جوار یکدیگر را دیدند و با آنها انس گرفتند و دیدند که مهاجرت عده بیشتر به سرزمینهای دولت متحد اشکال ندارد . اعراب حق خواهند داشت در این مورد تصمیم بگیرند .
2. در این مدت دولت قیمومیت به شکل ادبی صرف باقی می ماند و از حدود مداحظه و نظارت بر دوست تجاوز نمی کند .
3. نسبت به باقی ماندن سپاه بریتانیا در مدت ده سال اعتراضی وجود ندارد .
4. بعد از گذشت هشت سال و در ابتدای سال نهم ، بر حکومت دولت متحد و پارلمان آن واجب است که تصمیم نهایی را اعلام و نسبت به اداره خودمختار اقدام نماید .
5. از اکنون دوباره موضع بریتانیا درباره مذاکرات شروع خواهد شد ، مانند طرح پیمانی که باید تهیه شود تا در پایان ده سال تصویب و اعلان شود و کشور مستقل گردد . اما طرحهای اصلاحی عمومی در مورد بودجه و آبیاری و سپاه و راه و ارتباطات و غیره از شعبه های دوست بر یک راه و روش است . احزاب فلسطینی و کمیته عالی در فلسطین شدیدا با این طرح به مقابله برخاستند .

بعضی از رهبران عرب کتب و نامه هایی به امیر عبدالله نوشتند و از او خواستند از این طرح صرف نظر نماید و با برادران خود پادشاهان عرب و رهبران عرب در تلاشهای مستمر خود را برای نجات فلسطین براساس عربی و اسلامی باقی ماندن این کشور همراهی نماید و برای یهودیان حق مسلم در آن در نظر نگیرد و اقلیت یهود تابع اکثریت عرب باشد .

امیرعبدالله انتقادات وارده به طرح خود را رد کرد و نامه هایی به رهبران عرب نوشت و در آنها موضع خود را توجیه نمود . نه بریتانیا و نه یهود هیچ کدام طرح امیرعبدالله را نپذیرفتند .

در حالی که کمیته وودهید توصیه نمود که طرح تقسیم به علت غیرقابل اجرا بودن لغو گردد و امیرعبدالله بیهوده تلاشهایی نمود تا بریتانیا را به قول طرحش برای حل مسأله فلسطین ترغیب و تشویق نماید .

در مارس 1946 امیرعبدالله طرح دیگری برای حل مسأله فلسطین آماده کرد و رئیس اصلی سپاه عربی ( اردنی ) سرتیپ " جون غلوب " را مأمور کرد تا طرحش را به قاهره ببرد و آن را تسلیم " لرد موین " وزیر دولت بریتانیا در خاورمیانه نماید . اما لردموین نتوانست براین طرح اطلاع پیدا کند زیرا عناصر صهیونیستی در قاهره قبل از رسیدن سرتیپ غلوب به آنجا وی را ترور نمودند . این طرح نکات زیر را در برداشت :

1. تقسیم فلسطین بین شرق اردن و لبنان و مصر ، منطقه نابلس و بیت المقدس ، متعلق به شرق اردن ، منطقه الجلیل متعلق به لبنان و دو منطقه غزه و بیرالسبع متعلق به مصر باشد .
2. غیراز این مناطق بقیه فلسطین به یهودیان واگذار می شود .
3. بریتانیا حق نگهداری دو پادگان نظامی در بیت المقدس و حیفا را داشته باشد . در آن دوره نشست جامعه کشورهای عربی در بلودان سوریه تشکیل شده بود . این کنفرانس تصمیم گرفت " هر شکلی و از اشکال تقسیم از طرف هر کسی که باشد مانند حل مسأله فلسطین را رد نماید " .

مآخذ :

1. حقبه من تاریخ الاردن : الآثار الکامله للملک عبدالله ، بیروت 1973 .
2. دروزة ، محمد عزة : القضیة الفلسطینیة ، بیروت 1959 .
3. عبدالهادی ، مهدی : المسألة الفلسطینیة و مشاریع الحول السیاسیة 74 - 1934 ، بیروت 1975 .