بیت المال عربی

اندیشه‌ی تشکیل آن از کمیته‌ی عالی عربی برای فلسطین زمانی که در نیمه‌ی سال 1946 در مورد تشکیل یک مؤسسه‌ی مالی فلسطین عهده دار جمع آوری کمک‌های مورد نیاز جنبش ملی فلسطین بحث می‌شد پدید آمد . مهم ترین اهداف بیت المال آن طور که اساسنامه‌ی آن مشخص کرده عبارتند از :

1. جمع آوری اموال ضروری جهت کمک رسانی به جنبش ملی فلسطین و همیاری در تحقق آرمانهای ملی آن که هدف آن نجات زمین‌ها و اصلاح آنها بود .
2. هماهنگی کارهای جمع آوری اموال و تنظیم آن بر حسب موازین علمی و عادلانه و کلی در جهت ایجاد هسته‌ی مدیریت مالی کشور پس از سپری شدن مرحله‌ی تحت الحمایگی .
3. تحقق هدف مشارکت و همبستگی همگان در راه درک وظایف و مسئولیت‌ها برای مقابله با هر آنچه که ملت را تهدید می‌کند .

تصمیم گرفته شد که بیت المال به وسیله‌ی هیأت امنایی متشکل از 36 عضو که کمیته‌ی عالی عرب یک سوم آن‌ها را از افراد متمکن و دارای مقام مالی انتخاب می‌کند ، اداره شود ، و بقیه از طریق شوراهای محلی در استانها و شهرستان‌ها که به نوبه‌ی خود از طریق انتخابات آزاد تشکیل می‌شد ، اداره شود . هیأت امنا ، مسئولیت اداره آن را عملاً به دکتر عزت طنوس نخستین دبیر کل بیت المال محول کرد که در این زمینه دستگاه متخصصی او را یاری می‌کرد . از دفتر مرکزی در بیت‌المقدس شش دفتر اصلی در شهرهای استانها منشعب گردید . علاوه بر دفترهای فرعی در شهرهای کوچک شهرستانها ، هر دفتر شامل یک مدیر ، یک حسابدار و یک تحصیلدار بود . روش تحصیل داری بر دو پایه مشخص می‌شد :

1. کمک رسانی مستقیم ، به این معنی که هر فرد در هر سن و جنس که باشد در سال یه صدم میلیم کمک می‌کند ( کمک‌های مردمی ) علاوه بر مقرر کردن یک نوع مالیات تصاعدی اضافی - بر افرادی که نسبت به امکانات مالی خود بر حسب رده بندی که شوراهای محلی تعیین می‌کند قادر به پرداخت آن هستند .
2. کمک رسانی غیر مستقیم ، از راه اضافه کردن مبالغ اندک بر روی بهای بعضی از کالاها و خدمات مانند نان و گاز و سیگار و بنزین و بهای بلیط وسایل نقلیه و سینما و همانند آن . جمع آوری کمک‌ها یا مستقیما به وسیله‌ی تحصیلداران بیت المال انجام می‌شد یا از طریق خواربار فروشان محلی که مصرف کنندگان در شهرهای استانها با آنها در تماس هستند . ولی به دلیل وقایع سیاسی ، زمان جمع آوری کمک‌ها و پشتکاری که برای صندوق به وجود آمده بود ، بیش از مدت واقع بین 1/4/1947 و 29/11/1947 تجاوز نکرد . بعد از آن ، بیت المال بر سیر جنبش ملی نظارت داشت و در تحقق خواستهای ضروری آن کوشش می‌کرد و به رزمندگان مجاهد مانند عبدالقادر حسینی و ابراهیم ابودیه کمک‌های مادی تقدیم می‌کرد . سپس در پی قطع تماس با کمیته‌ی عالی عرب ، بیت المال به صدور مجوزها و دادن اجازه‌ی مسافرت اکتفا می‌کرد از سال 1949 موجودیت آن از بین رفت .

مآخذ :

1. بیت المال العربی فی فلسطین : تأسیسه و اغراضه ، میزانیة ، وارداته و صرفیاته ، مشروعه المالی ، جهاز الاستشاری والاداری ، جزوه‌ی توضیحی منتشر شده از طرف بیت المال عرب ، قدس 1947 .
2. حمود سعید : الجبایة الفلسطینیة : تاریخ و تحلیل ، مجله‌ی شؤون فلسطینیة ، شماره‌ی 6 فوریه‌ی 1972 .