قاهره ( کنفرانس - 2004 )

الف - روند برگزاری کنفرانس :

نشست دو روزه قاهره با عنوان " پیوند استراتژیک جهان عرب با اعراب 48 " که شماری از نمایندگان احزاب عربی و سازمانهای فعال سیاسی عرب در داخل اراضی اشغالی 1948 از نحوه برپایی آن انتقاد کرده بود ، در

روزهای 26 و 27 آوریل 2004 در قاهره ، مقر اتحادیه عرب به میزبانی این اتحادیه و دانشگاه قاهره برگزار گردید . این برای نخستین با بود که اتحادیه عرب برای بررسی موضوع چگونگی روابط فلسطین 48 با جهان عرب ، کنفرانسی را تشکیل می داد . در همین رابطه یکی از مقامات بلندپایه اتحادیه عرب طی مصاحبه ای با یک روزنامه مصری ، هدف از برگزاری این کنفرانس را خاتمه انزوا و سردی روابط اعراب 48 و جهان عرب اعلام کرد .

این کنفرانس با حضور شماری از مقامات و رهبران سیاسی عرب 48 و نمایندگان احزاب عربی در پارلمان رژیم صهیونیستی از جمله محمد برکه ، رهبر حزب حداش ( جبهه دموکراتیک برای صلح و برابری ) ، احمد طیبی رهبر جنبش عربی برای تغییر ( تعال ) ، شیخ ابراهیم صرصور ، رئیس شاخه جنوبی جنبش اسلامی در اسرائیل و شیخ کمال خطیب ، نائب رئیس شاخه شمالی این جنبش ، طلب الصانع نماینده عرب کنست از حزب لیست متحده عرب ، جمال زحالقه رئیس فراکسیون حزب بالاد در پارلمان و همچنین تعدادی از شخصیتهای علمی و اندیشمندان عرب 48 نظیر پرفسور ماجدالحاج و پرفسور ثابت ابوراس از دانشگاه حیفا و رؤسای بسیاری از سازمانهای غیر دولتی عرب ( در اراضی اشغالی 1948 ) از جمله جعفر فرح رئیس مرکز حقوقی مساوات و امیر مخول رئیس سازمان گروههای غیردولتی عرب 48 ( اتجاه ) ، برگزار گردید .

بررسی وضعیت کنونی فلسطینیان در داخل اراضی اشغالی 1948 و سیاستهای رسمی رژیم صهیونیستی در قبال این گروه اقلیت و نقش فلسطینیان 48 در آینده ترتیبات منطقه ای و چالشهای فراروی آنها در جامعه اسرائیل از جمله تبعیض نژادی - - به ویژه تبعیض در تخصیص بودجه و ارائه خدمات مختلف اقتصادی ، اجتماعی ، فرهنگی ، آموزشی و بهداشتی با اعراب 48 - - و همچنین چالشها و مواضع موجود بر سر راه مناسبات میان اعراب 48 با جهان عرب از اساسی ترین موضوعاتی بودند که در این کنفرانس مورد بحث و بررسی قرار گرفت .

در آغاز این نشست سعید کمال معاون دبیر کل اتحادیه عرب در امور فلسطین به نیابت از عمروموسی دبیر کل این اتحادیه طی سخنانی اظهار داشت که عمروموسی از عربهای ساکن در اراضی اشغالی 48 درخواست کرده است که همچون پل ارتباطی میان سازمانهای طرفدار واقعی صلح

و سازش در اسرائیل باشند . وی همچنین افزود : " کاملاً روشن است که این سازمانها هنوز نتوانسته اند نقش محوری در اسرائیل ایفا کنند و تأثیر بسزایی روی افکار عمومی و سیاستمداران اسرائیل داشته باشند . این در حالیست که رهبران عرب همچنان بر این باورند که سازش تنها گزینه راهبردی برای حل بحران فلسطین به شمار می آید " .

سعید کمال در پایان سخنرانی خود همچنین ابراز امیدواری کرد که این نشست سرآغاز همکاری و هماهنگی سازنده و مفید در حمایت از مبارزات و فعالیتهای عدالتخواهانه اعراب 48 باشد و زمینه های تبعیض نژادی را از میان بردارد و حقوق مشروع ملت فلسطین و در رأس آنها حق بازگشت آوارگان فلسطینی به سرزمینشان را احقاق گرداند . وی همچنین به نقل از عمروموسی دبیر کل اتحادیه عرب اعلام کرد : " اتحادیه عرب علاقمند است که بداند ، اگر اسرائیل واقعا بخواهد زمینه مناسبی را برای ایجاد ارتباط میان فلسطینیان 48 با جهان عرب و اسلام فراهم آورد ، آیا آنان ( اعراب 48 ) موافقت خواهند کرد یا نه ؟ این اتحادیه همچنین درصدد دستیابی به این واقعیت است که آیا رشد جمعیت فلسطینیان ساکن در داخل اراضی اشغالی 1948 موجودیت اسرائیل را به خطر می اندازد ؟ "

در میان سخنرانی های انجام شده در این کنفرانس ، سخنرانی شیخ کمال خطیب ، نائب رئیس شاخه شمالی جنبش اسلامی در اسرائیل ، به دلیل ارائه راهکارهایی در جهت تداوم و گسترش ارتباط میان اعراب 48 با جهان عرب ، یکی از قابل توجه ترین و مهمترین سخنرانی های این نشست بود که از نکات قابل توجه در سخنرانی وی باید به طرحهایی اشاره نمود که وی در زمینه گسترش و توسعه این روابط ( میان اعراب 48 و جهان عرب ) ارائه داد :

1. طرح پیوند اعراب 48 با جهان عرب از طریق ایجاد پل های فرهنگی و گفت وگوی میان ملتهای عرب . 2 - طرح مرمت و بازسازی مسجدالاقصی .
2. طرح حمایت از برنامه احیای سنت اسلامی وقف از طریق مشارکت انجمن های داخلی عرب با اتحادیه عرب و سازمان کنفرانس اسلامی .

دیگر نمایندگان احزاب و سازمانهای سیاسی عرب 48 شرکت کننده در این کنفرانس نیز پیرامون مسایل و مشکلات فلسطینیان ساکن در اراضی اشغالی 1948 و آینده آنها در چارچوب تحولات داخلی و منطقه ای و

همچنین سیاستهای تبعیض آمیز و نژادپرستانه رژیم صهیونیستی علیه این دسته از اعراب به سخنرانی پرداختند .

در پایان این نشست نمایندگان احزاب ، گروهها و سازمانهای عربی شرکت کننده ضمن تقدیر از مقامات مصر ، اتحادیه عرب به ویژه همروموسی دبیر کل این اتحادیه و دبیرخانه این اتحادیه و نیز مسئولان مرکز مطالعات استراتژیک دانشگاه قاهره از جمله دکتر نادیا مطلق رئیس مرکز ، به جهت سازماندهی و برگزاری این کنفرانس با صدور بیانیه ای نکات زیر را مورد تأکید قرار دادند :

1. اعراب فلسطینی داخل اسرائیل ( اراضی اشغالی 1948 ) جزء لاینفک ملت فلسطین و امت عربی و مسلمان به شمار آمده و در این راستا احزاب ، گروهها و سازمانهای سیاسی عرب 48 وظیفه دارند تا این همبستگی و یکپارچگی میان فلسطینیان داخل اسرائیل را با جهان عرب حفظ کنند .
2. تلاش مقامات عرب 48 در راستای احقاق حقوق ملی و مدنی فلسطینیان .
3. ادامه مبارزه جهت برقراری صلح عادلانه و خاتمه اشغالگری رژیم صهیونیستی و پایان دادن به روند شهرک سازی و همچنین تشکیل دولت مستقل فلسطینی به پایتختی قدس شریف .
4. تلاش در جهت بازگشت آوارگان فلسطینی به سرزمین خود در چارچوب قطعنامه های بین المللی .

شرکت کنندگان در این کنفرانس در بیانیه پایانی همچنین ضمن رد اقدامات مخالفت جویانه رژیم صهیونیستی با برپایی این نشست ، این اقدام را بخشی از سیاستهای نژادپرستانه این رژیم دانسته و اعلام کردند که مقامات رژیم صهیونیستی در واقع قصد دارند تا عربهای ساکن اراضی اشغالی 1948 را از امت عربی جدا سازند . آنان ( شرکت کنندگان ) در این بیانیه همچنین تهدیدات شارون نخست وزیر رژیم صهیونیستی علیه عرفات رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین را محکوم کرده و به جامعه بین المللی درباره عدم مقابله با اقدامات تروریستی و جنایتکارانه رژیم صهیونیستی و همچنین پیامدهای سوء اظهارات اخیر بوش رئیس جمهوری ایالات متحده آمریکا و وعده هایش به شارون - - که تمام راههای مذاکره را مسدود می کند - - هشدار دادند .

در حاشیه این نشست نیز تعدادی از شخصیتها و

نمایندگان احزاب عربی حاضر در پارلمان رژیم صهیونیستی از جمله محمد برکه رهبر حزب حداش ، احمدطیبی رهبر حزب تعال و جمال زحالقه رئیس فراکسیون حزب بالاد در کنست ، با عمروموسی دبیر کل اتحادیه عرب دیدار و گفت وگو داشتند . نمایندگان عرب کنست در این دیدار ضمن ابراز خرسندی از حضور پرشور احزاب ، سازمانها و گروههای فعال سیاسی عرب در این نشست ، از اتحادیه عرب درخواست کردند تا با برپایی مجدد چنین کنفرانسهایی زمینه نزدیکی و گسترش روابط میان عربهای 48 با جهان عرب را فراهم آورد .

ب - مواضع مختلف در قبال برگزاری کنفرانس :

1 - مخالفان حضور در کنفرانس :

برگزاری کنفرانس قاهره با مخالفتهایی از سوی اعراب داخل اراضی اشغالی 1948 روبه رو گردید به گونه ای که برخی از اعراب 48 به دنبال برپایی این کنفرانس اعلام کردند که با برگزاری چنین کنفرانسهایی از سوی اتحادیه عرب مخالف هستند چرا که آنها معتقدند که اتحادیه عرب مکانی نیست که مشکلات جمعیت عرب 48 در آن مورد بررسی قرار گیرد .

این درحالیست که قبل از برگزاری این نشست نیز شماری از احزاب و شخصیتهای عرب منطقه اشغالی 1948 ضمن انتقاد شدید از نحوه برپایی این نشست ، تهدید کردند که نشست اتحادیه را تحریم خواهند کرد که در این میان باید به شوقی خطیب رئیس کمیته پیگیری امور شهروندان عرب 48 اشاره کرد که وی این کنفرانس را به دلیل عدم دعوت از رئیس و اعضای کمیته پیگیری - - که نمایندگی امور شهروندان عرب در اراضی اشغالی 1948 را برعهده دارد - - و همچنین برخی از چهره های علمی و شناخته شده عرب 48 ، تحریم کرد .

دکتر عزمی بشاره از اندیشمندان عرب 48 و رهبر حزب عربی بالاد نیز در جمع مخالفان حضور در کنفرانس قرار داشت . وی با ارسال نامه ای به برگزارکنندگان نشست قاهره از جمله سعید کمال نماینده فلسطین در اتحادیه عرب و دکتر نادیا مطلق رئیس مرکز مطالعات استراتژیک دانشگاه قاهره اعلام کرد که وی در این کنفرانس شرکت نخواهد کرد . عصام مخول نماینده عرب کنست از لیست متحده عرب نیز از دیگر مخالفان شرکت در کنفرانس

قاهره بود . وی ضمن مخالفت با حضور شخصیتها و نمایندگان عرب 48 در این کنفرانس ، اظهار داشت که اعراب ساکن در مناطق اشغالی 1948 باید مشکلات و چالشهای فراروی خود را در محافل رسمی اسرائیل مطرح سازند نه در محافل عربی .

2 - حامیان حضور در کنفرانس :

در صف مقدم نمایندگان عرب پارلمان رژیم صهیونیستی که از شرکت در کنفرانس قاهره حمایت نمودند ، محمد برکه از فعالان سیاسی عرب 48 و رهبر حزب حداش قرار داشت که با تحریم کنفرانس به شدت مخالف بود . وی اعتقاد داشت که شخصیتهای عرب 48 و نمایندگان احزاب عربی با حضور فعال و گسترده در چنین کنفرانسهایی می توانند اقدامات قابل توجهی را در راستای آگاهی افکار عمومی جهان عرب با مسایل و مشکلات فلسطینیان ساکن در اراضی اشغالی 48 و همچنین کمک به بهبود وضعیت شهروندان عرب 48 ، انجام دهند .

وی ضمن استقبال از دعوت خود برای حضور در این کنفرانس اعلام کرد : " ما این اقدام اتحادیه عرب را امری مثبت و سازنده تلقی می کنیم . چرا که هدف اتحادیه از این نشست ، آگاهی از مشکلات اقتصادی ، سیاسی و اجتماعی شهروندان عرب 48 می باشد و این کنفرانس قطعا زمینه خوبی را برای ابراز دیدگاههای جناحهای مختلف سیاسی عرب 48 در این خصوص ، فراهم می کند . "

جمال زحالقه رئیس فراکسیون حزب بالاد در کنست نیز از جمله حامیان حضور در کنفرانس بود . وی ضمن ابراز خرسندی از تلاش اتحادیه عرب در راستای ایجاد همسویی و همبستگی میان اقلیت عرب ساکن در اراضی اشغالی 1948 و جهان عرب ، اظهار داشت : " هرچند که ما از دعوت نشدن برخی نمایندگان و شخصیتهای مهم عرب از جمله شوقی خطیب رئیس کمیته نظارتی رهبران عرب 48 و دیگر نمایندگان و رؤسای عرب به این کنفرانس ، ناراضی هستیم ولی مخالف برگزاری چنین کنفرانسهایی نیستیم . بلکه صحبت ما این است که بایستی برای انجام چنین کنفرانسی یک نشست مقدماتی با مشارکت گروههای سیاسی فلسطینی در اراضی اشغالی 1948 صورت می گرفت و دیدگاههای آنها در این زمینه مورد توجه قرار می گرفت و در واقع آنها نقش محوری را در این نشست بازی می کردند .

مآخذ :

1. www.aljabha.org. ( 29/4/2004 )
2. www.Sawt-alhaq.com/modules.php
3. www.Almashad-had.org ( 2004/4/18 )
4. www.Arab48.com ( 2004/4/18 ) ( 2004/4/28 )
5. www.Jta,org ( 2004/4/20 )