کنفرانس فلسطین ( عمان - 1948 )
اولین کنفرانس از چهار کنفرانس فلسطینی است که در پایان سال 1948 با هدف ضمیمه کردن زمینهای فلسطنین که نیروهایی اردنی بر آن تسلط داشتند به مملکت اردن هاشمی و بیعت با ملک عبدالله به عنوان پادشاه دو کرانه تشکیل گردید . سه کنفرانس دیگر عبارتند از : کنفرانس اریحا ، کنفرانس رام الله ( 26/12/948 ) و کنفرانس نابلس .
سازمان دهندگان کنفرانس روی که در آن هیأت عربی کنفرانس غزه را برگزار می کرد ، روز برگزاری کنفرانس عمان انتخاب کردند و آن روز اول اکتبر 1948 می باشد . در حالی که حکومت شرق اردن از سفر نمایندگان موجود در کرانه غربی برای حضور در کنفرانس غزه جلوگیری و بیشتر آنها را دستگیر کرد از جمله جمال الحسینی که همگی به زندان عمان فرستاده شدند .
بیشتر منابع تاریخی بر این مطلب اجماع دارند که کنفرانسی که در سینما بترأ در عمان در 1/10/1948 برگزار شد با پشتیبانی حکومت شرقی اردن که توفیق ابولهدی رئیس آن بود ، صورت گرفت و یکی از کارمندان قصر پادشاهی هاشمی به نمایندگی از ملک عبدالله در آن شرکت کرد . هیأت کنفرانس شامل شیخ سلیمان تاجی فاروقی به عنوان رئیس و شیخ سعدالدین العلمی ( قاضی القضات و مفتی قدس ) به عنوان نایب رئیس و عجاج نویهض به عنوان دبیر بود .
کنفرانس بیش از دو ساعت ادامه نیافت و بیانیه ای را صادر کرد که در آن " بزرگترین آرزوها... به ملک عبدالله در حفاظت از حقوق عرب فلسطین و حفظ عربیت و مقدسات آن " اظهار نثار کرد . " رهبران فلسطین را که در گذشته ملت فلسطین در طول سی سال به دلیل ندانم کاری و خودخواهی مورد آزار قرار داده بودند " محکوم کرد .
کنفرانس به ملک عبدالله " حق مطلق را اعطاکرد تا از طرف اعراب فلسطین صحبت کرد و مشکل آنهارا از هر راهی که صلاح می داند ، حل نماید " .
همچنین به او اجازه داد " در تمام امور مربوط به آینده فلسطین " اظهار نطر کند و او را در " تمام گام هایی کهدر راه فلسطین برمی دارد تایید کرده و او را تنها مرجع برای اعراب فلسطین " می داند . کنفرانس از روابط ملی و ارتباط میهنی " بین فلسطین و کشور اردن هاشمی " صحبت کرده است و کنفرانس به هیأت عالی عربی تلگرامی زد و در آن تأکید کرد که " اطمینان اعراب فلسطینیان به آن از بین رفته و این هیأت نماینده آنهانیست و حق ندارد به نام آنها سخن گوید یا رأی آنها را بیان کند ، چون حکومتهای عربی مسأله فلسطین را حضانت کرده و به صورت امانتی در دست پادشاهان عرب در آمده است .
کسانی که ملت فلسطین مطمئن است که به او کمک خواهند کرد تا در مسیر حفظ عربیت خود و تحقیق آزادی اش عمل کند . "
عجاج نویهض نوشتن قطعنامه های کنفرانس و خواندن آن را در حضور شنوندگان به عهده داشت که قطعنامه آن به قرار زیر است :
- دعوت به وحدت اردن و فلسطین .
- دعوت سربازان عربی به ادامه جنگ تا آزادی
فلسطین .
- دعوت از حکومتهای عربی برای مسلح کردن فلسطین .
- دعوت به کنفرانس بزرگتر فلسطینی که در آن فلسطینیان بیعت خود را با ملک عبدالله به عنوان پادشاه فلسطین اعلام کنند .
متن قطعنامه اعضای کنفرانس به قصرالمصلی در الشونه برده شد و عجاج نویهض در برابر ملک عبدالله سخنرانی کرده و بیعت اعضای کنفرانس را مبنی بر اینکه " بقیه فلسطین در تحت سلطنت بزرگ شما قرار گیرد و مسجد الاقصی و آنچه مافوق آن است امانتی در دست شماست و در روز قیامت ما آن را از شما می خواهیم گرفت . " و ملک عبدالله جواب داد که " شما برگردن ما بار سنگینی را گذاشتید که نمی توانیم آن را تحمل کنیم ولی من از خدا می خواهم که مرا در این راه یاری دهد . "
این کنفرانس حاصل اولیه تلاش سیاسی علنی اردن بود که در کارهای اداری متجسم شد و در تعدادی از شهرهای فلسطین که نیروهای اردن بر آن تسلط داشتند به اجرا درآمد . همان طوری که در سفرهایی که ملک عبدالله در تعدادی از شهرها و روستاهای فلسطین ( در شرف ) برگزاری کنفرانس برای زمینه سازی اعلان بیعت با او به عنوان پادشاه فلسطین بود ، این مسأله ظاهر شد .
پس از گذشت دو ماه از کنفرانس عمان ، کنفرانس اریحا برای تکمیل کردن آنچه را که کنفرانس عمان شروع کرده بود ، تشکیل شد .
مآخذ :
- عبدالهادی ، مهدی : المسئلة الفلسطینة و مشاریع الحول السیاسیه 1974 - 1934 ، بیروت 1975 .
- توما ، امیل : ستون عاما علی الحرکة القومیة العربیة الفلسطینة ، بیروت 1973 .
