کمیته های امدادرسانی پزشکی ( اتحادیه - )

مقدمه :

رژیم صهیونیستی در طول دروان اشغالگری خود همواره در صدد تخریب مراکز بهداشتی فلسطین بوده و بدین منظور اقداماتی را نیز برای فلج کردن نهادهای بهداشتی فلسطینی نیز انجام داده است که شامل اخذ مالیاتهای سنگین از مراکز بهداشتی ، تعطیل کردن اتحادیه های فلسطینی فعال در زمینه بهداشت و کارشکنی در وظایف کارکنان سازمان است .

این رژیم در گسترش امکانات و مراکز بهداشتی مذکور نیز دخالت کرده و اجازه تأسیس ساختمان های جدید را نداده است . بنابراین ، بسیاری از زیرساختهای مراقبت بهداشتی عمومی فلسطین خسارت دیده و فلسطینیان مجبور بودند به مراکز خصوصی تحت کنترل سیستم بهداشت اسرائیل وابسته باشند اما این مراکز فقط در شهرهای بزرگ وجود داشتند و بسیاری از مناطق حاشیه ای و روستایی نیز از هر نوع خدماتی محروم بودند . مجموعه این عوامل باعث شد که فلسطینیان در سرزمینهای اشغالی به خوداتکایی روی آورده و به این ترتیب سازمانهایغیردولتی فلسطینی ابزارهای مهمی برای بازسازی زیربناهای بهداشتی فلسطینی شدند .

در طول دهه 1980 ، سازمانهای توسعه فلسطینی زیربناهای اجتماعی ، اقتصادی و بهداشتی را در مناطق اشغالی توسعه داده و قادر به مقابله با کارشکنی های اسرائیل در روند توسعه بهداشت فلسطین شدند . در طول دوران انتفاضه اول ، نیروهای اشغالگر اسرائیلی به کرات در وظایف کارکنان مرکز اختلال ایجاد کرده حتی گاهی مدیران مراکز و بیمارستانها از طرف نیروهای نظامی اسرائیل تهدید می شدند که افراد مجروحی که اسم آنها در لیست مظنونین این رژیم است را نپذیرفته یا اینکه تحویل آنها بدهند .

به همین دلیل بسیاری از فلسطینیان مجروح از مراجعه به بیمارستان خودداری کرده و عواقب خطرناک جراحات را تحمل می کردند .

به طور کلی سازمانهای غیردولتی فلسطینی با سه هدف عمده به وجود آمده اند که عبارتند از : ایفای نقش در سطح ملی و ارتقای شرایط منطقه ای ، دستیابی به توسعه اقتصادی ، سیاسی ، اجتماعی و فرهنگی جامعه موردنظر و ایفای نقش در سیاست جهانی . برخی از سازمانهای غیردولتی در سطحی منسجم و برنامه ریزی شده در تلاشند تا به تمامی اهداف موفق دست یابند اما برخی دیگر بر هدفی خاص تمرکز داشته و فعالیتهای خاصی را انجام می دهند . اتحادیه کمیته های امدادرسانی پزشکی ( Palestinian Medical Relief Society) ، " PMRS " از جمله سازمانهای غیردولتی فلسطینی است که با تأکید بر هدف دوم یعنی توسعه سطح بهداشت فلسطین شکل گرفته و تاکنون به عنوان یکی از مؤثرترین سازمانها در رابطه با آموزش بهداشت ، افزایش سطح آگاهی شهروندان فلسطینی ، درمان و پیشگیری از وقوع بیماری ها و... عمل کرده است .

الف - معرفی :

اتحادیه کمیته های امدادرسانی پزشکی یک سازمان غیردولتی فلسطینی است که با هدف ارائه خدمات بهداشتی به مردم فلسطین تأسیس شده است . این سازمان در سال 1979 توسط گروهی از پزشکان و کارشناسان بهداشتی فلسطینی به منظور تجهیز و بازسازی زیربناهای بهداشتی نامناسب که درنتیجه سالها جنگ و اشغال نظامی اسرائیل آسیب دیده بود ، شکل گرفت . این اتحادیه به عنوان بزرگترین سازمان غیردولتی بهداشتی در فلسطین ، برنامه هایی را برای آموزش شهروندان فلسطینی تدارک دیده و بدین وسیله سعی دارد با ارتقاء بهداشت فردی و اجتماعی از شیوع بیماری ها پیشگیری کند .

ب - اهداف :

اتحادیه کمیته های امدادرسانی پزشکی هدف ارائه خدمات عام المنفعه به وجود آمده است و تأکید زیادی بر بهبود وضعیت جسمانی ، ذهنی و اجتماعی همه شهروندان فلسطینی بدون توجه به گرایشهای سیاسی و عقیدتی آنها دارد . برنامه های جامع بهداشتی این سازمان با توجه به نیازهای اساسی همه شهروندان فلسطینی مخصوصا زنان ، کودکان و افراد فقیر ساکن روستاها و اردوگاههای آوارگان تنظیم شده است .

ج - ساختار سازمان :

این سازمان از یک تیم پزشکی تخصصی ، تعدادی پرستار ، ماما ، دستیار پزشک و... تشکیل شده است که اکثر آنها به صورت داوطلبانه در این سازمان مشغول فعالیتند . کارمندان این سازمان علاوه بر فعالیت در این سازمان ، آموزشهای ویژه ای را در مدارس بهداشت عمومی این سازمان کسب می کنند .

اعضای هیأت مدیره این سازمان شامل 9 نفر است که نام تعدادی از آنها به شرح زیر است :

1. دکتر محمد نیمر اوده ( Mohammad Nimer Odeh ) : رئیس کل سازمان .
2. دکتر رفیق ریشماوی ( Rafigh Rishmawi ) : رئیس امور مالی سازمان .
3. نائینه ابوجمعه ( Naeeneh Abu Juma ) : عضو هیأت مدیره .
4. دکتر مصطفی برغوثی ( Mustafa Barghouthi ) : عضو هیأت مدیره .

د - بودجه سازمان :

از آنجا که این سازمان یک سازمان غیردولتی و غیرانتفاعی است ، بودجه آن نیز از طریق کمکهای مردمی در داخل و خارج فلسطین تأمین می شود . شایان ذکر است که وزارت بهداشت فلسطین نیز کمکهایی به این سازمانارائه می دهد اما از میزان این کمک ها اطلاعات دقیقی در دست نیست .

ه - فعالیتهای سازمان :

اتحادیه کمیته های امدادرسانی پزشکی به منظور ایجاد فضای مساعد بهداشتی - - روانی برای شهروندان فلسطینی ، برنامه ای منسجم تنظیم کرده است که شامل موارد زیر است :

1 - مراکز بهداشتی عمومی :

این مراکز با هدف ارائه خدماتی با کیفیت بالا و هزینه کم به تمامی شهروندان فلسطینی تأسیس شده اند . در این راستا این سازمان مراکز بهداشت متعددی را در سراسر مناطق اشغالی فلسطین احداث کرده است که برخی به صورت ثابت و برخی دیگر به شکل سیار خدمات خود را ارائه می دهند .

در این راستا 25 مرکز مراقبت بهداشتی عمومی در سراسر کرانه باختری و نوارغزه مشغول فعالیتند . 15 مرکز ویژه نیز نظیر مراکز فیزیوتراپی ، بینایی سنجی ، مرکز مشاوره اجتماعی و جوانان و مراکز مبادله تجهیزات پزشکی در کنار مراکز مراقبت های عمومی به ارائه خدمات مربوط به جامعه فلسطین می پردازند . درصد بالایی از این مراکز در جوامع روستایی و دورافتاده برای خدمت رسانی به مردم مناطق حاشیه ای ، برپا شده اند . تعدادی از مراکز نیز به منظور خدمت رسانی هرچه بیشتر ، به صورت سیار در کلینیک ها و منازل بیماران به معالجه آنها می پردازند . در این مراکز توجه ویژه ای به بهداشت زنان و کودکان شده و برنامه های ویژه ای نظیر ویزیت خانگی ، آموزش بهداشتی و... اجرا می شود .

این سازمان برای عدم تداخل فعالیتهای خود با سازمانهای مشابه ، ارتباط و همکاری نزدیکی با آنها دارند . سازمان مذکور در سال 2000 با همکاری وزارت بهداشت ، دو قرارداد جدید برای احداث مرکز بهداشتی به امضاء رساندند . شایان ذکر است که مجموع مراکز بهداشتی تحت پوشش وزارت مربوطه ( بهداشت ) به هفت مرکز می رسد . در این مراکز هزینه کمتری برای درمان پرداخته می شود .

2 - خدمات ویژه :

اتحادیه کمیته های امدادرسانی پزشکی شناسایی علل بیماریها و پیشگیری از وقوع آنها را مؤثرترین روش دستیابی به وضعیت مطلوب بهداشتی دانسته و بدین منظور در تلاش است تا با ارائه خدمات ویژه ای با کیفیت بالا هدف موردنظر خود را تأمین کند . بخش خدمات ویژه این سازمان سه کارکرد اساسی به شرح زیر را به انجام می رساند : نخست ، گسترش خدمات بهداشتی درمانی با کیفیت بالا در سطح جامعه ، دوم ، افزایش قابلیتهای خدمات بهداشتی اولیه و سوم ، تسهیل نحوه مراجعه بیماران به مراکز بهداشتی بخش خدمات ویژه این سازمان شامل مراکز بهداشتی تخصصی در زمینه بیماریهای پوست و مو ، چشم ، دندان و همچنین چندین آزمایشگاه و داروخانه .

از آنجا که بهداشت چشم در سیستم مراقبت

بهداشتی فلسطین نادیده گرفته شده است و خدمات اندکی هم که ارائه می شود هزینه بسیار بالایی دارد لذا بخش مرکز بهداشت چشم این سازمان تنها مرکزی است که خدماتی با قیمت پایین و کیفیت بالا در مراقبت و درمان چشم برای عموم ارائه می دهد . علاوه بر این ، خدماتی هم در کلینیک های سیار به منظور دسترسی مردم نیازمند مناطق روستایی و دورافتاده به این خدمات ارائه می شود . گفتنی است که علاوه بر موارد مذکور آموزشهای استفاده درست از دارو و خدمات آزمایشگاهی نیز در قالب برنامه خدمات ویژه ارائه می شوند .

3 - مراکز بهداشتی سیار :

فعالیتهای عمومی و سیار ، به اتحادیه کمیته های امدادرسانی پزشکی این امکان را داده است که با شمار گسترده تری از افراد تماس داشته و پیامهای بهداشتی را در سطح جامعه گسترش دهد . مراکز سیار این سازمان با وجود مشکلاتی نظیر حکومت نظامی و سختگیری های اسرائیل خدمات خود را به مناطق محروم ارسال می کنند . این مراکز در طول انتفاضه نقش بسیار مهمی را ایفا کردند . خدمات بهداشتی سیار به افرادی که از معلولیت جسمانی رنج می برند نیز کمک شایسته ای می کند .

4 - برنامه بهداشت مدارس :

اتحادیه کمیته های امدادرسانی پزشکی به منظور بهبود سطح بهداشت کودکان در فلسطین در سال 1992 ، برنامه بهداشت مدارس را در کلیه مدارس کرانه باختری و نوارغزه آغاز کرد . بدون ارائه این برنامه در سطح مدارس ، بسیاری از کودکان فقط زمانی به پزشکان و کارشناسان مراجعه می کنند که نیاز جدی به درمان داشته و در وضعیت خطرناکی باشند . این خدمات موجب می شوند که دانش آموزان در وضعیت سالمی به تحصیل پرداخته و در آینده مشکلات کمتری داشته باشند .

در سال 2000 این برنامه حدود 42 هزار نفر را تحت پوشش خود داشت . این برنامه همچنین در نظر دارد که رابطه بین مدارس ، خانواده ها و جامعه را از طریق والدین ، معلمان و دانش آموزان تقویت کند . در همین راستا این سازمان با دیگر ارائه دهندگان خدمات بهداشتی مانند کمیته ملی بهداشت مدارس ، وزارت آموزش و پرورش و وزارت بهداشت همکاری می کند .

5 - برنامه بهداشت زنان :

این برنامه در سال 1987 در 22 مرکز ارائه شد و 37 هزار نفر را تحت پوشش قرار داد . برنامه مذکور بر خدماتی در زمینه بهداشت جسمانی زنان و نیازهای روانی ، اجتماعی و زیست محیطی آنها تأکید داشته و همچنین خدمات حیاتی نظیر آموزش بهداشتی قبل و بعد از زایمان و طرح مراقبت خانگی را ارائه می دهد . در سال 2002 تعداد 70 هزار نفر از این برنامه بهره مند شدند .

6 - مرکز مبادله تجهیزات پزشکی :

مراکز سه گانه مبادله تجهیزات پزشکی اتحادیه کمیته های امدادرسانی پزشکی خدمات این سازمان را از طریق تهیه تجهیزات پزشکی در اختیار بیماران دارای بیماری مزمن ، کهنسالان و ناتوانان جسمی قرار می دهند .

7 - برنامه آموزش بهداشت :

یکی از روشهای جلوگیری از بیماری ها ، تغییر الگوهای رفتاری نامطلوب از طریق آموزش افراد و اجتماع در زمینه بهداشت است . این برنامه نیز به منظور پیشگیری از وقوع بیماری ها ، آموزش ویژه ای را به شهروندان فلسطینی ارائه می دهد .

8 - مدرسه بهداشت همگانی :

یک نهاد آموزشی غیرانتفاعی است که به آموزش کارکنان مراکز بهداشت ، پزشکان و سایر کارشناسان بهداشت می پردازد .

9 - کمکهای اولیه اضطراری :

این سازمان برنامه هایی آموزشی را با هدف افزایش آگاهی مردمی درباره اصول کمکهای اولیه ارائه می دهد تا در مواقع بحرانی ، شهروندان درمانهای اولیه خود را انجام دهند .

10 - مرکز بازتوانی عمومی :

این مرکز با هدف توجه به معلولان جسمی - -

حرکتی ، تغییر دیدگاههای مردم و آموزش آنان درباره برخورد با افراد معلول و فراهم آوردن امکاناتی برای خوداتکایی هرچه بیشتر معلولان به وجود آمده است .

11 - برنامه مقابله با بیماریهای مزمن :

این برنامه بیشتر کهنسالان را مورد توجه قرار داده و با هدف مقابله با بیماریهای مزمن از طریق آموزش و درمان ، به وجود آمده است .

12 - برنامه بهداشت کودکان :

این برنامه از طریق واکسیناسیون و آموزش والدین ، بهداشت و سلامت کودکان و نوزادان را تضمین می کند .

13 - برنامه بسیج عمومی :

این برنامه استفاده از نیروهای مردمی و محلی در زمینه بهداشت را مورد توجه قرار داده است .

و - انتشارات سازمان :

اتحادیه کمیته های امدادرسانی پزشکی مطالب زیادی را در راستای بهبود وضعیت بهداشت در فلسطین ، منتشر کرده است که شامل گزارشهای سالانه ، اسناد ، کتاب ، مقالات و... است . یکی از فعالیتهای عمده این سازمان ارائه نامه های سرگشاده به منظور مطلع ساختن جامعه جهانی از بحران بهداشت در فلسطین به مراکز مختلف بهداشتی جهان است .

مآخذ :

1. WWW.lists.kabissa.org/lists/archives/public/phaexchang/msg00299.htm
2. WWW.upmrc.org
3. WWW.healthlinl.org.uk/world/parents/pd-umrc.html
4. WWW.fapu.org/umprc.php3