مفدال ( حزب - )
الف - پیشینه تاریخی :
حزب ملی - مذهبی ( مفدال ) در سال 1956 از اتحاد دو حزب همزراحی و هابوعیل همزراحی به وجود آمد . حزب همزراحی در سال 1902 در روسیه و حزب هابوعیل همزراحی در سال 1922 در فلسطین تشکیل گردیده بودند . حزب مفدال تا سال 1977 مبتنی بر ائتلاف با حزب ماپای و بعدها کارگر در کلیه کابینه های تشکیل شده مشارکت داشت .
اهداف مفدال در این دوران بر مسائل داخلی و دینی استوار بود که در قالب تصدی دو وزارتخانه ادیان و کشور از سوی این حزب تعقیب می گردید . تا این زمان حزب ملی - - مذهبی ( مفدال ) از دخالت در سیاست خارجی ، امنیت و مسائل کلان اقتصادی و اجتماعی پرهیز می کرد .
اما به دنبال تحولات سیاسی سال 1977 و دستیابی لیکود به قدرت ، ائتلاف مفدال و کارگر دچار تنش شد و مواضع میانه روانه مفدال از اواسط دهه 70 به سوی گرایشات فومگرایی افراطی سوق یافت . در این دوران مفدال با گسست از عقاید سه دهه پیش ، به جای اهتمام به امور دینی صرف ، توجه به مقوله " سرمین بزرگ اسرائیل " را در رأس اهداف و برنامه های خود قرار داد .
نفوذ اندیشه های جنبش گوش آمونیم مبنی بر قداست رژیم صهیونیستی از منظر مذهبی و متأثر گردیدن سیاستهای حزب از برنامه های انتخاباتی حزب نوظهور و حاکم لیکود نقش قابل توجهی را در تغییر اهداف و برنامه های مفدال ایفا نمود . مجموعه تحولات مذکور زمینه ساز انشعاب و اختلافات درون حزبی در مفدال طی سالهای 1981 و 1983 گردید .
مجموعه اختلافات مذکور با تغییر گرایش سنتی و میانه رو حزب نسبت به سیاست ، حزبی تندرو و افراطی را به وجود آورد که در سال 1992 با اعلام اهداف و برنامه های زیر وارد رقابت انتخاباتی گردید . اهم اهداف و برنامه های مفدال در این دوره عبارت بودند از :
- هیچ بخشی از سرزمین اسرائیل به بیگانگان مسترد نخواهد شد .
- هیچ یک از شهرکهای یهودی برچیده نخواهدشد .
- قدس غیرقابل تقسیم و پایتخت ابدی اسرائیل است .
- ملت اسرائیل هیچ حکومت مستقل عربی را در اراضی الحاقی نمی پذیرد .
- مقابله با تروریسم و انتفاضه از طریق ارتش ، نیروهای امنیتی و هر وسیله دیگر صورت خواهد گرفت .
- جولان بخش لاینفک اسرائیل بوده و نباید در مذاکرات صلح بحثی از آن به میان آید .
با محوریت یافتن حفظ و توسعه شهرکها در لیست اهداف و برنامه های حزب مفدال ، این حزب به یکی از مهمترین نمایندگان شهرک نشینان در عرصه نظام حزبی اسرائیل تبدیل شد . چنان که در میان اهداف و برنامه های اعلام شده این حزب برای شرکت در انتخابات شانزدهم نیز مواردی چون :
- مطالبه حق تاریخی یهود در سرزمین فلسطین .
- مطالبه الحاق مناطق عربی ( کرانه باختری و غزه ) و پیاده نمودن قانون اسرائیل بر این مناطق و تحقق بخشیدن به ادغام کامل اقتصاد آن در اقتصاد اسرائیل .
- مخالفت با ایجاد کشور مستقل فلسطینی .
- دعوت از یهودیان برای اسکان در فلسطین و مواردی از این دست همچنان مشاهده می گردد .
ب - طرح تخلیه غزه و تعارضات درون حزبی مفدال :
به دنبال طرح تخلیه نوارغزه از سوی آریل شارون و تصویب آن در کابینه این رژیم ، حزب مفدال در اتخاذ راهکار مناسب برای مقابله با این اقدام که برخلاف منافع آن در حال شکل گیری بود ، دچار اختلاف و تعارض درون حزبی گردید .
با توسعه شهرکها و تقویت فرایند شهرک سازی در چند دهه اخیر ضرورت احداث شهرکها از توجیهات ارزشی و تاریخی خود فاصله گرفته و به واقعیتی تحت
عنوان جمعیت روزافزون شهرک نشینان ، تغییر چهره داده است . واقعیتی که با وارد نمودن مطالبات شهرک نشینان به عرصه نظام حزبی ، ضرورت پاسخگویی به مطالبات این بخش از جمعیت اسرائیل را در دستور کار اغلب دولتهای صهیونیستی قرار داد .
در چنین شرایطی حزب مفدال از یک سو ناچار به تأمین مطالبات شهرک نشینان خشمگین از طرح تخلیه بود و از سوی دیگر جایگاه سیاسی خود در کابینه را در معرض تهدید می دید . نیاز مفدال به موفقیت انتخاباتی در دوره بعدی کنست ، مستلزم همسویی با مطالبات اعضاء و هواداران شهرک نشین و اتخاذ رویه های مخالفت آمیز و در صورت لزوم حتی خروج از کابینه بود .
اما واقعیتی سیاسی چنین حکم می کرد که سران حزب آخرین و مؤثرترین ابزار تأثیرگذاری بر مصوبات کابینه که همان حضور در کابینه بود را از دست نداده و با غلبه بر جو احساسی حاکم بر مطالبات ، مبارزه با کابینه ترجیح دهند .
با تصویب طرح تخلیه در کابینه و تدوین شرایط اجرای طرح ، سازماندهی پیرامون هر دو راهکار فوق الذکر جنبه عملی به خود گرفت و افی ایتام رهبر حزب به همراه معاون خویش اسحاق لوی از کابینه استعفا نمود . با این حال اکثریت اعضای حزب با اعتقاد به کارآمدی راهکار دوم ، حضور در کابینه تا پیش از اجرای طرح را برگزیدند و بدین صورت حزب مفدال به دو پاره متعارض تقسیم شد .
چنانچه افی ایتام رهبر حزب مفدال نیز اعلام کرده است : اعضای حزب مفدال در مورد لزوم توقف طرح تخلیه غزه متفق القول ، اما درباره نحوه مقابله با پروسه اجرایی شدن آن دچار اختلاف می باشند . در جبهه مخالفان ایتام نیز زفلون اورلیف بر این باور است که : هدف حزب از باقی ماندن مفدال در کابینه ، کند کردن روند اجرایی طرح و تأثیرگذاری در تصمیمات کابینه جهت جلوگیری از تخلیه شهرکهاست .
چنان که از مواضع فوق الذکر مشهود است ، اختلافات درون حزبی مفدال هیچ گاه در حوزه اصول و اهداف اساسی نبوده و هیچ یک از جناحهای موجود درصدد عقب نشینی از اصول و اهداف کلی حزب که همان حمایت از توسعه و مخالفت با تخلیه شهرکهاست ، نمی باشند .
مآخذ :
- مؤسسه مطالعات فلسطین ، سیاست و حکومت رژیم صهیونیستی ، مترجم : مرکز مطالعات و تحقیقات اندیشه سازان نور ، تهران : انتشارات مرکز انقلاب اسلامی ، 1378 .
- بولتن رویداد و گزارش اسرائیل ، 31/5/1383 ، شماره 7 - 22 .
- www. yale.Eddw/hillel/yfiwik/nrp.html
- www. Japantoday.com ( 2004/6/9 ) .
