مرکز حل اختلاف فلسطین

مقدمه :

منازعه یکی از عناصر اجتناب ناپذیر زندگی بشری است و جوامع در سراسر تاریخ ، به انحاء مختلف با آن مواجه بوده اند اما موضوعی که به هنگام رخداد منازعه بسیار حائز اهمیت است ، مدیریت منازعه و نحوه حل و فصل آن است . در گذشته منازعات و درگیری ها با میانجی گری بزرگان و به اصطلاح ریش سفیدان قوم ، فیصله می یافت ، اما با گذار از جوامع سنتی به مدرن و پیچیده تر شدن روابط میان افراد و جوامع و شکل گیری سازمانهای بین المللی ، شیوه حل اختلاف میان جوامع نیز دستخوش دگرگونی شد . امروزه سازمانها با کارویژه هایی چون میانجی گری یا داوری پا به عرصه وجود گذارده اند تا منازعات و اختلافات را با هزینه های کمتری حل و فصل کنند . " مرکز حل اختلاف فلسطین " یکی از این سازمانها است که اهداف و عملکرد آن در ذیل بررسی می شود .

الف - تاریخچه :

مرکز حل اختلاف فلسطین - (palestine Conflict - Resolution Center) در مارس 1995 به طور رسمی ، فعالیت خود را در بیت لحم ، آغاز کرد . نام این سازمان از

واژه ای عربی به معنی " روابط صمیمانه " گرفته شده است . هسته اولیه سازمان در سال 1994 شکل گرفت و اعضای آن در ابتدا ، جلسات خود را در منزل فردی به نام ذوقبی تشکیل می دادند .

وی که از مدیران سازمان است ، معتقد است که هنر این مرکز در به کارگیری شیوه ای جدید و ابتکاری در حل منازعات و اختلافات درون جامعه فلسطین است . در این روش ، حل اختلاف از طریق اجرای نوعی میانجی گری سنتی ، موسوم به صلح ، صورت می گیرد که در فرهنگ اعراب گذشته نیز وجود داشته است . علاوه بر این تکنیکهای غربی حل منازعات نیز از یاد نرفته و در کنار شیوه سنتی مورد استفاده قرار می گیرند .

طبق آمارهای ارائه شده توسط سازمان ، تاکنون بیش از هزار مورد اختلاف و منازعه مورد بررسی قرار گرفته و حدود 87% از موارد فوق با این شیوه ، حل و فصل شده اند .

ب - فعالیتها :

فعالیتهای مرکز حل اختلاف فلسطین بیشتر معطوف به حوزه های مربوط به حل اختلاف بوده و به سه بخش تقسیم می شوند :

1 - فعالیتهای آموزشی :

مرکز حل اختلاف فلسطین ، از طریق برگزاری کارگاههای آموزشی ، اقدام به تعلیم افراد مختلفی از جمله آموزگاران ، دانش آموزان ، زنان ، تجار ، مقامات حکومتی و حتی نیروهای امنیتی می کند . فعالیت کارگاههای مذکور با موضوعات زیر صورت می گیرد :

1 ) حقوق بشر و دمکراسی :

در این کارگاه ابتدا جوامع دمکراتیک که گونه های مختلف دمکراسی در آنها اجرا می شود ، مورد بررسی قرار می گیرند . در مرحله بعد ، موقعیت فلسطین و توانایی ها و چالشهای پیش روی فلسطینیان در باب تحقق دمکراسی مطرح می شود و سپس این موضوعات به بحث گذارده می شوند و در نهایت نتیجه بحث در چارچوبهای ذیل اعلام می شود :

• ارتباطات جامعه
• حکومت و سیاستهای اجتماعی
• سیاستهای اقتصادی و ساختاری
• سیاستهای مذهبی دولت

2 ) حل اختلاف :

در گارگاه حل اختلاف ، مهارتها و تکنیکهای حل اختلاف و منازعه ، آموزش داده می شود . مسأله بسیار مهم در حل اختلافات ، برپایی مذاکراتی است که از طریق آنها ، در نهایت اختلافات به طور عادلانه حل می شوند . همچنین از دید برگزارکنندگان این کارگاهها ، به کارگیری مهارتهای گوش دادن در حین فرایند مذاکره ، بسیار حائز اهمیت است . به طور کلی تکنیک های حل اختلاف در سه سطح فرد ، گروه و جامعه ارائه می شوند .

3 ) مسائل زنان :

کارگاههای مروبط به مسائل زنان سطح وسیعی از موضوعات مختلف را در برمی گیرد که به طور خلاصه شامل موارد زیر است :

• آموزش حقوق زنان
• آموزش مسائل نسلی و تفاوت میان نسل ها
• آموزش زنان برای حل اختلاف

2 - فعالیتهای مربوط به جوانان :

رسیدگی به جوانان و کودکان و برطرف کردن نیازهای آنان یکی از اولویتهای مسئولین مرکز حل اختلاف فلسطین است . چرا که ، به اعتقاد مدیران سازمان ، سرمایه گذاری در این حوزه ، آینده ای روشن را برای فلسطین رقم خواهد زد . از این رو ، طرحها و پروژه های مختلفی در این حیطه برگزار شده اند که عبارتند از :

1 ) پروژه حل اختلاف :

مرکز حل اختلاف فلسطین دوره هایی را موسوم به دوره های حل اختلاف برگزار می کند که تنها به جوانان فلسطینی اختصاص دارد . در این دوره ها کارشناسانی دعوت می شوند که در گذشته تحت آموزشهای مرکز قرار گرفته اند . این کارشناسان شیوه های سنتی حل اختلاف که صلح نامیده می شود را آموزش می دهند و بدین ترتیب جوانان با آداب و رسوم گذشته خود در این باب آشنا می شوند . در سطحی دیگر ، مدیر مرکز که خود با شیوه های حل اختلاف غربی آشناست ، تکنیک های

مورد استفاده جوامع غربی را به جوانان آموزش می دهد .

2 ) پروژه شناخت کشور :

این پروژه تحت عنوان " کشور خود را بشناسید " ، در ابتدای سال 1999 با هدف افزایش سطح آگاهی جوانان فلسطینی درباره سرزمین ، تاریخ ، فرهنگ و سنتهای فلسطین صورت گرفت . در پی وضع محدودیتهای عبور و مرور که حکومت اسرائیل بر فلسطینیان تحمیل کرد ، مسافرت به نقاط مختلف فلسطین برای اهالی این سرزمین ، تقریبا غیرممکن شد . بدین منظور مسئولین سازمان تصمیم به اختصاص بودجه ای برای انجام این گونه فعالیتها گرفتند .

بنابر اظهار برخی از کارکنان ، این طرح دستاوردهای زیادی را در پی داشته و مورد استقبال جوانان نیز واقع شده اما فقدان بودجه کافی ، تداوم چنین طرحهایی را با مشکل مواجه کرده است .

3 ) اردوی تابستانی برای فرزندان شهدا :

این برنامه در آگوست سال 1998 برگزار شد . در این اردو بیش از 60 نفر از شهرها و روستاهای مختلف فلسطین به ویژه نابلس ، الخلیل و بیت المقدس شرکت کردند . مدت اردو یک هفته بود و در این مدت برنامه های مختلفی از جمله سخنرانی پیرامون مسائلی چون چشم انداز صلح در آینده فلسطین ، حق فلسطین برای برخورداری از آب و سرزمین ، شهرک سازی های اسرائیل ، آموزشهایی در باب حل اختلاف و مهارتهای میانجی گری ، انجام شد . به اعتقاد مسئولین ، این پروژه از جهات مختلف دارای اهمیت بود ، چرا که اساسا در فلسطین به فرزندان شهدا توجه مطلوبی نمی شود و آنها علاوه بر احساس غربت اجتماعی در تأمین نیازهای اولیه خود با مشکل مواجه می شوند . از این رو بایستی در کنار سایر فعالیتها ، طرح حمایت از این قشر نیز لحاظ شود .

3 - امدادرسانی به افراد جامعه :

مرکز حل اختلاف فلسطین ، خود را متعهد می داند که ضمن اطلاع از نیازها و مشکلات افراد جامعه ، برای حل این مشکلات و برطرف کردن نیازمندی های افراد اقدام کند . در این راستا فعالیتهای گسترده ای صورت گرفته است . به عنوان

نمونه می توان به خرید بیش از هزار جفت کفش برای کودکان مناطق بیت لحم ، بیت سهور ، بیت جلا ، رام الله و بیت المقدس و همچنین شماری از روستاها و اردوگاههای آوارگان فلسطینی اشاره کرد .

علاوه بر این ، مرکز در نوامبر سال 1998 طی اقدامی بی سابقه ، مبادرت به برگزاری جشن کریسمس برای کودکان کرد ، مسئولین سازمان با اذعان به این مطلب که در سالهای اخیر شادی و لبخند در میان خانواده ها و اهالی فلسطین بسیار کم شده است و روز به روز احساس ناامیدی در میان آنان تقویت می شود و با یادآوری تولد حضرت مسیح ( ع ) رسالت ایشان مبنی بر دادن امید ، عشق و لبخند به کودکان جهان ، ابراز می دارند که بایستی بخشی از فعالیتهای سازمان به این حوزه معطوف شود .

4 - فعالیتهای خارج کشور :

این مرکز علاوه بر فعالیت در داخل فلسطین ، اقدام به برگزاری و انجام طرحهای مشترک با کشورها و سازمانهای خارجی کرده است . تاکنون سه طرح در این زمینه اجرا شده که عبارتند از :

1 ) حمایت از قربانیان توفان اوکلاهما :

در این طرح عده ای از نیروهای سازمان به آمریکا سفر کرده و به مدت ده روز مشغول کمک به مجروحین و امدادرسانی به ساکنان شهر بودند .

2 ) مبادله دانشجو با دانشگاههای سوئد :

مرکز حل اختلاف فلسطین برای شرکت در دوره های مختلف آموزشی از جمله مطالعات صلح بین المللی ، دانشجو به کشور سوئد می فرستد . این دانشجویان پس از گذراندن دوره های آموزشی به کشور خود بازگشته و در این مرکز مشغول فعالیت می شوند .

3 ) دیدار با بومیان آمریکا ( سرخپوستها ) :

اعضای این مرکز در سال 1998 دیداری با بومیان آمریکا داشتند . در این دیدار علاوه بر تبادل فرهنگ ها ، طرفین بر نقاط اشتراک ملتهای تحت ستم سرخپوست و فلسطینی که جوامع آنها به اشغال و تصرف بیگانگان درآمده است ،

تأکید کردند . از جمله این موارد استثمار توسط افراد بیگانه ، اخراج از سرزمین مادری و اشغال سرزمین به شیوه ای خشونت آمیز بود .

ج - اعضا :

اعضای مرکز حل اختلاف فلسطین عبارتند از :

مدیر : ذوقبی ( Zoughbi )

معاون اجرایی : لوسی ( Lucy )

هماهنگ کننده بخش جوانان : نیکولا ( Nicola )

هماهنگ کننده صلح : عدنان ( Adnan )

مدیر برنامه : عماد ( Imad )

میانجی و هماهنگ کننده بخش اشتغال : صلیبه مربی و محقق : سوزان ( Sawsan )

( saliba )

د - مطالبات و حامیان سازمان :

مرکز حل اختلاف فلسطین به عنوان یک سازمان غیردولتی ، نیازمند کمکهای مردمی و مساعدت دیگر سازمانهای غیردولتی است . این سازمان در زمینه های

ذیل نیازمند حمایت است :

1 - حمایت ویژه از جانب مؤسسات مرتبط :

مرکز حل اختلاف فلسطین تمایل به همکاری با مؤسسات و سازمانهایی دارد که در حوزه حل اختلاف و توسعه اجتماعی فعالیت می کنند . این مؤسسه درصدد بهره گیری از ایده ها و پیشنهادهای مطرح شده پیرامون مسأله حل اختلاف و آشنایی با رویکردها و تصمیمات اتخاذ شده از سوی سازمانهای مذکور است .

2 - حمایت مالی :

مرکز حل اختلاف فلسطین برای اجرای پروژه هایی در حوزه های حل اختلاف ، آموزش داوطلبان ، آموزش جامعه ، جوانان و زنان ، نیازمند کمک مالی است . بودجه سازمان عمدتا از طریق کمکهای بشردوستانه و سازمانهای غیردولتی تأمین می شود که نامی از آنها در دست نیست .

ه - انتشارات :

مرکز حل اختلاف فلسطین انتشارات خود را معطوف به سه بخش کرده است :

1 - مقالات :

این سازمان تا سال 2005 ، 32 مقاله به زبانهای انگلیسی و عربی با موضوعاتی چون خشونت ، عدالت ، حل اختلاف ، تاریخ فلسطین ، مسیحیان و مسلمانان ، بیت المقدس ، اسرای فلسطینی و غیره منتشر کرده است .

2 - کتب :

کتابهایی تحت عناوین " داستانهای تو ، داستانهای من ، تاریخ شفاهی فلسطین " و " تاریخ محلی فلسطین در قرن بیستم " از سوی این سازمان به چاپ رسیده اند .

3 - دفترچه های آموزشی با موضوع تکنیکهای حل اختلاف :

در این دفترچه ها که در اختیار داوطلبان شرکت در فرایند صلح قرار می گیرد ، راههای مختلف برای حل اختلاف ، آموزش داده می شوند .

مآخذ :

1. http : //WWW. wcc-coe.org/wcc/pcn/rephan over.htm
2. http : //gbgm-umc.org/nwo/99ja/wiam.html
3. WWW.planet.edu